Alternative University : Buddhist

บทความมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน ลำดับที่ 206

บทเรียนจากพระสูตร
สุลักษณ์ ศิวรักษ์

เวลาเราพูดถึงพุทธศาสนา เรามักนึกกันว่านั่นเป็นเรื่องในทางนามธรรม ถ้าปฏิบัติตามคำสอนของพระศาสดา เราจะเป็นคนดีมีศีลธรรม ไม่เอาเปรียบตนเองและผู้อื่น และถ้าฝึกจิตใจให้สงบ จะช่วยให้มีสติจนเกิดสมาธิ โดยเข้าถึงตัวปัญญา คือไม่ติดยึดในตัวตน หรือลดความเห็นแก่ตัวลง จนแลเห็นสภาพต่างๆตามความเป็นจริงยิ่งๆขึ้น และแล้วปัญญากับกรุณาก็จะควบคู่กันไป คือเมื่อรู้อะไรๆตามความเป็นจริงแล้ว ย่อมแลเห็นได้ว่าคนและสัตว์เป็นอันมากต้องทนทุกข์ทรมาน ยังสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติก็เสื่อมโทรมลงไปทุกๆที เราจึงอยากมีส่วนช่วยแก้ไขเยียวยา โดยแสวงหาเหตุที่ก่อให้เกิดทุกขสัจทางสังคม ซึ่งมีมาแต่ความโลภโกรธหลง

ความโลภร่วมสมัยแสดงออกทางลัทธิทุนนิยมและบริโภคนิยม ที่มีบรรษัทข้ามชาติเป็นตัวกำหนดกดชา โดยอาศัยการโฆษณาสินค้าอย่างชาญฉลาด ตามสื่อสารมวลชนต่างๆ จนผู้คนพากันสยบยอม เห็นว่าตนมีค่าเพียงเพื่อแสวงหาเงิน และเมื่อได้เงินมาแล้ว ก็ต้องจับจ่ายใช้สอยตามที่ตัวเองถูกสะกดโดยการโฆษณาชวนเชื่อต่างๆ

ความโกรธแสดงออกโดยรัฐบาลและระบบราชการ ซึ่งยิ่งรวมศูนย์อำนาจไว้มากเพียงไร ไม่โปร่งใสเท่าไร และไม่เปิดโอกาสให้มีการตรวจสอบได้ ล้วนแสดงออกทางความรุนแรงยิ่งๆขึ้นทุกที โดยรัฐบาลพวกนี้มักผูกติดอยู่กับบรรษัทค้าอาวุธและบรรษัทข้ามชาติต่างๆอีกด้วย จึงยากที่รัฐบาลจะอยู่ข้างคนยากไร้ หรือมหาชนส่วนใหญ่ที่ยากจนข้นแค้น เพราะโครงสร้างทางสังคมเอาเปรียบเขาด้วยประการต่างๆ แม้กฎหมายที่อออกในนามของราษฎร ก็อยู่ข้างคนรวยหรือชนชั้นสูง และบรรษัทข้ามชาติ ยิ่งกว่าจะเอื้ออาทรต่อคนยากไร้ ทั้งนี้รวมถึงขบวนการยุติธรรมทั้งหมดเลยก็ว่าได้

ทั้งหมดนี้โยงไปถึงความหลง หรือความไม่รู้จริงตามสภาพที่แท้ จนหลงไปว่าการแก้ปัญหาต่างๆนั้น ต้องเร่งพัฒนาประเทศ ซึ่งก็คือการทำลายล้างทรัพยากรธรรมชาติ ในนามของความเจริญรุ่งเรืองสำหรับคนจำนวนน้อย หาไม่ก็เชื่อว่าเทคโนโลยี่ยิ่งใหญ่ เช่นเขื่อนอันมหึมา หรือการนำแก๊สธรรมชาติมาจากทะเล จะแก้ปัญหาต่างๆได้ โดยหารู้ไม่ว่านั่นคือมหันตภัยอันร้ายแรง ที่ร้ายยิ่งกว่านี้ก็คือคนที่ถือตัวว่ามีความรู้ มักสยบยอมกับผู้เชี่ยวชาญฝรั่ง แถมยังดูถูกชาวบ้านอันเป็นคนธรรมดาสามัญเสียอีกด้วย

ถ้าเข้าใจเหตุแห่งทุกข์ทางสังคมได้เช่นนี้ ก็ย่อมมีทางดับทุกข์ได้ โดยหนทางอันเป็นไปอย่างสันติวิธีหรืออหิงสา กล่าวคือเราแต่ละคนต้องฝึกใจให้สงบ ให้มีความรักเป็นเจ้าเรือน อย่างไม่เกลียดฝ่ายตรงกันข้าม แม้จนคนที่กดขี่ข่มเหงเรา พร้อมกันนั้นก็ไม่แต่นั่งหลับตาภาวนา หากออกมาแก้ปัญหาของสังคมอย่างพร้อมที่จะทนทุกข์ร่วมกับผู้ยากไร้ส่วนใหญ่ ด้วยการใชปัญญากับกรุณาเป็นตัวนำ ไม่ทำการต่างๆด้วยความโกรธ ความเกลียด หรือความโลภ ความหลง กล่าวคือต้องมีเวลาพิจารณาตนอยู่เสมอๆ ให้สติสัมปชัญญะเป็นตัวนำความคิด คำพูดและการกระทำ ไม่ให้อคติเป็นตัวนำ คือไม่ทำอะไรๆไปด้วยความรัก หรือความชัง ความกลัวหรือความหลง

ถ้ามีพื้นฐานเช่นนนี้ บางทีการอ่านพระสูตร คือถ้อยคำของพระพุทธเจ้า ที่ตรัสไว้ ๒๕๐๐ กว่าปีมาแล้ว ก็อาจนำมาประยุกต์ใช้ได้กับสถานการณ์ร่วมสมัย ไม่ว่านั่นจะเป็นเรื่องของสังคมหรือการเมือง ยกตัวอย่างเช่นจักรวรรดิสีหนาทสูตรนั้น มีข้อความว่า

พระราชาในกาลอันไกลโพ้นออกไป ทรงเลื่อมใสคำสั่งสอนของพระอดีตพุทธเจ้า ซึ่งทรงสั่งสอนว่า การที่จะไม่ให้มีอาชญากรรมในราชอาณาจักรนั้น ต้องขจัดความยากจนเป็นประการต้น ฉะนั้น ถ้าใครยากจน ควรใช้จ่ายพระราชทรัพย์ ให้คนจนหยิบยืมไปทำทุน พอแต่ละคนตั้งตัวได้ พระราชาก็จะได้รับทั้งพระราชทรัพย์กลับคืนมา ทั้งยังได้ค่าภาษีอากรอันเกิดจากความมั่งคั่งของราษฎรอีกด้วย ทีแรกพระราชาทรงประพฤติปฏิบัติเช่นนี้ ราชอาณาจักรก็สมบูรณ์พูนสุขตามพระบรมพุทโธวาท

เมื่อนายทักษิณ ชินวัตรเริ่มเข้ามาเป็นนายกรัฐมนตรี เขาไปกินอาหารกับตัวแทนของสมัชชาคนจน ไปรับฟังปัญหาจากพวกเขา ที่ถูกเขื่อนปากมูลปิดกั้นลำน้ำมูล เป็นเหตุให้พวกเขาต้องพลัดที่นาคาที่อยู่ น้ำเน่าเสีย ปลาตาย เขาทำการประมงไม่ได้ นายกรัฐมนตรีไปเยี่ยมพวกเขาถึงที่จังหวัดอุบลราชธานี แล้วสั่งให้การไฟฟ้าฝ่ายผลิตเปิดประตูเขื่อน ก็ปรากฎว่าชาวบ้านมีอาชีพ ปลดหนี้ได้ มีความหวังขึ้นทันที หากการไฟฟ้าฝ่ายผลิตเป็นรัฐภายในรัฐ หาทางกำจัดพวกคนยากไร้ แล้วขู่ที่จะปิดเขื่อนอีก โดยนายกรัฐมนตรีมีงานอื่นๆอีกมากมาย เลยมองข้ามปัญหาที่ว่านี้ไป

แม้กระนั้นนโยบายที่ให้ทุกๆคนได้รับบริการสาธารณสุข ด้วยการเสียค่ารักษาพยาบาลเพียงคนละ ๓๐ บาท ก็นับว่าน่าชื่นชม แม้จะทำให้สัมฤทธิ์ได้ยาก หากใช้ความพยายามอย่างจริงจัง ด้วยความร่วมมือของทุกๆฝ่าย อย่างใช้เวลา อย่างมีความอดทน โดยไม่ต้องการสร้างผลงานให้พรรคการเมืองของตน นี่ย่อมจะเป็นมหากุศล

ยังนโยบายการพักหนี้ให้คนจน และการผันเงินให้แต่ละชุมชนกู้ยืมเงินไปใช้ได้ เพื่อผลิตผลให้เป็นเอกเทศของแต่ะลชุมชน ฯลฯ ล้วนควรแก่การสรรเสริญทั้งสิ้น ถ้าทำได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยไม่ให้มีความฉ้อฉลเกิดขึ้น ทั้งนี้หมายความว่าต้องมีการร่วมมือกับทุกๆฝ่าย รับฟังอะไรๆอย่างใจกว้าง ทุกๆอย่างต้องโปร่งใสและตรวจสอบได้

ทั้งหมดนี้ เป็นไปดังหนึ่งนายกรัฐมนตรีอ่านจักรวรรดิสีหนาทสูตรมาแล้วฉะนั้น แต่ถ้านายทักษิณอ่านพระสูตรที่ว่านี้ เขาควรตราไว้ด้วยว่า ข้อความต่อไปนั้นสรุปลงว่า ต่อมาพระราชาไม่เชื่อตามพระพุทธดำรัส ต้องพระประสงค์จะทำตามพระทัย คือเลิกช่วยเหลือคนยากจน ไม่ฟังคนยากจนและเลิกพระราชทานพระราชทรัพย์ไปให้คนจนกู้ยืม ผลก็คือความยากจนข้นแค้นขยายตัวขึ้นอีก จนคนๆหนึ่งถึงกับต้องทำโจรกรรมมาเลี้ยงชีพ

เมื่อทรงจับโจรได้ ตรัสถามว่าทำไมจึงทำเช่นนั้น ครั้นทรงทราบว่าเขาทำความชั่วเพราะความจำเป็น ก็ทรงพระเมตตา ประทานพระราชทรัพย์ช่วยให้เขาทำมาหากินได้ ครั้นข่าวแพร่ออกไป คนจนก็เลยพากันทำโจรกรรม เพื่อรับพระราชทรัพย์ กิจกรรมเช่นนี้ขยายยิ่งขึ้นจนทรงพระพิโรธ ถึงกับโปรดให้ตัดศีรษะพวกโจรเสีย เพื่อยุติการพระราชทานพระราชทรัพย์

ผลก็คือ ชาวบ้านต่อต้านพระราชอาชญา แสวงหาอาวุธต่างๆมาส้องสุม ต่อสู้กับทางราชการ ปล้นสะดมภ์หมู่บ้านต่างๆ ตลอดจนเมืองต่างๆ เกิดการฆ่าฟันกันอย่างกว้างขวาง จนพระราชอาณาจักรหาความสงบสุขมิได้

ถ้านายกรัฐมนตรีได้อ่านพระสูตรถึงตอนนี้ เขาคงตระหนักว่า การกระทำของเขาในระยะหลังๆมานี้ ดูจะเป็นไปดังพระราชาที่เลิกทำตามคำสอนของพระอดีตพุทธเจ้า คือเขาเริ่มขู่คนยากจน หาว่ามาท้าทายรัฐบาล เขาจะจับไปจองจำ ยังพวกองค์การพัฒนาเอกชน เขาก็หาว่าพวกนี้รับเงินจากต่างประเทศ ทำให้ภาพพจน์ของรัฐบาลเสียหาย ด้วยการก่อการชุมนุม ประท้วง ทั้งยังบีบคั้นรัฐบาลด้วยประการต่างๆ ทั้งๆที่เขาควรรู้ดีว่ากิจกรรมทั้งหมดนี้เป็นส่วนหนึ่งของการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ที่รัฐบาลต้องใจกว้าง รับฟังคำวิพากษ์วิจารณ์ โดยหาทางสนทนาวิสาสะกัน หาทางเข้าใจกันและกัน

ดังเมื่อนายกรัฐมนตรีไปเยี่ยมมุสลิม ที่อำเภอจะนะทางจังหวัดสงขลา ที่ขัดขวางการวางท่อแก๊สไปยังประเทศมาเลเซียนั้น ดูเขาก็รับฟังด้วยดี แต่แล้วเขาก็เปลี่ยนใจ อ้างว่ามีข้อมูลใหม่ ที่จะต้องวางท่อแก๊สเพื่อประโยชน์ของประเทศชาติ

ก็ถ้าเขามีข้อมูลใหม่จริง เขาก็ควรเปิดเผยให้มหาชนรับทราบ ยังสัญญาระหว่างไทยกับมาเลเซีย ก็ปิดบังไม่ให้ใครๆทราบ แม้วุฒิสภาก็ไม่อาจรับทราบได้ โดยเราต้องไม่ลืมว่าบริษัทยูโนแคล อันเป็นบรรษัทข้ามชาติที่เข้ามาเกี่ยวข้องด้วยนั้นได้รับผลประโยชน์ยิ่งกว่าประเทศทั้งสองนี้เสียอีก และถ้าไม่ขุดแก๊สดังกล่าว เราจะยากจนลงไปจริงหรือ โดยการวางท่อแก๊สขึ้นทางอำเภอจะนะนั้น ชาวบ้านเขาจะเดือดร้อนกันเพียงไหน เราชั่งความข้อนี้ไหม หรือเชื่อตามลัทธิทุนนิยมว่าเอาเงินซื้อเขาได้ เช่นประกันชีวิตและทรัพย์สินเงินทองให้เขา โดยไม่เข้าใจวิถีชีวิตและวัฒนธรรมพื้นบ้านของพวกเขากันเอาเลย รู้ไหมว่าเขายอมตาย โดยไม่ยอมให้ท้าทายศาสนธรรมและวัฒนธรรมของเขา

อนึ่ง นายกฯไปสัญญากับเขาว่า เพียงแต่จะมีท่อแก๊สผ่านไปเท่านั้น จะไม่มีโรงอุตสาหกรรมตามมา ถ้าเช่นนั้น ก็ส่งท่อแก๊สไปมาเลเซียโดยตรงเลย การที่ผ่านขึ้นมาทางอำเภอจะนะ แสดงว่าจะมีนิคมอุตสาหกรรมตามมา นี่มิหมายความว่านายกฯบิดหรือปิดบังความจริง หรือมิใช่ รัฐบาลก่อนให้ตั้งโรงงานอุตสาหกรรมขึ้นใหม่ก็ทำให้เกิดมลภาวะขึ้นมากมาย จนที่นาหลายหมื่นไร่ต้องล่มสลายลง แล้วใครรับผิดชอบ ยังกลิ่นเหม็นต่างๆนั้น ไม่จำต้องพูดถึง ในขณะที่คนของพรรคการเมืองนั้นไปกว้านซื้อที่ไว้เก็งกำไรอีกด้วย

อนึ่ง ชาวอำเภอจะนะส่วนใหญ่เลี้ยงนกเขาเป็นอาชีพหลักบ้าง อาชีพเสริมบ้าง นกเขาบางตัวขายได้ราคาเป็นแสนบาทล้านบาท และการแข่งนกเขาประจำสัปดาห์ เป็นกีฬาที่ให้ความสุขแก่เขา ซึ่งเป็นที่รับรู้ตลอดไปจนถึงมาเลเซียและอินโดนีเซีย โดยที่นกเขาเป็นตัววัดมลภาวะได้เป็นอย่างดี เพียงคั่วแกงเผ็ดๆ นกก็ทนไม่ได้แล้ว เสียงที่ดังเกินไป นกเขาก็ทนไม่ได้ แล้วโรงงานอุตสาหกรรมที่จะก่อให้เกิดมลพิษต่างๆนั้น นกเขามิตายหมดหรือ แล้วอาชีพชาวบ้านชาวเมืองมิพังทลายไปตามๆกันหรือ หรือนี่เป็นเรื่องเล็กน้อยเกินไปสำหรับนายกรัฐมนตรีที่คิดการใหญ่ ที่มุ่งการขยายทุน ขยายความรุ่งเรืองทางเทคโนโลยี่ที่ล่าสุดต่างๆ แล้วเรามิเป็นทาสปัญญาของฝรั่งอย่างยูโนแคลดอกหรือ หรือบริษัทการค้าของนายกฯ และครอบครัวตลอดจนมิตรสหาย รวมถึงรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม ซึ่งเป็นเลขาธิการพรรคไทยรักไทย จะได้ประโยชน์ทางเศรษฐทรัพย์บนความทุกข์ของราษฎรตาดำๆ

นายกฯไม่รู้หรือว่าทางภาคใต้มีปัญหาของการแบ่งแยกดินแดนรวมอยู่ด้วย โดยขบวนการพวกนี้โยงใยศาสนาอิสลามมาเป็นเครื่องมือด้วย และถ้าเขาเชื่อกันว่านายกฯอยู่ฝ่ายนายบุช ซึ่งเป็นต้นตอแห่งการก่อการร้าย แล้วหาว่าการก่อการร้ายมาจากสายของวัฒนธรรมอิสลาม ดังนายบุชเอ่ยถึงอิรัก อิหร่าน และอาฟกานิสถานเป็นตัวอย่าง โดยที่ถ้านายทักษิณเดินตามก้นนายบุช แล้วภัยพิบัติจักไม่เกิดขึ้นเฉกเช่นที่เกิดขึ้นแล้วกับสหรัฐเมื่อวันที่ ๑๑ กันยายน ๒๕๔๔ ดอกหรือ โดยเราต้องไม่ลืมว่าวิกฤตการณ์เช่นนั้นยังอยู่ในจิตสำนึกของคนอเมริกันจนทุกวันนี้ ความหวาดระแวงมีอยู่ทั่วทั้งสหรัฐอย่างไม่ขาดสาย

นายทักษิณต้องการสร้างวัฒนธรรมแห่งความกลัวเช่นนี้ขึ้นในเมืองไทยหรือ เพียงเพื่อแก็สกับความไพบูลย์ทางทรัพย์สิน บนความเดือดร้อนและความหวาดกลัวของมหาชน ยังทางอุดรธานี กับการขุดใต้ที่ดินของราษฎรเป็นพันๆไร่ เพื่อแร่โปแตสนั้น ก็เป็นเรื่องที่น่ากลัวยิ่งนัก

ขอเตือนด้วยความหวังดีว่า ถ้านายกรัฐมนตรีเดินหน้ากับโครงการวางท่อแก๊ส (และโครงการโปแตส) นั่นจะเป็นจุดเริ่มต้นของหายนภัยของรัฐบาล ยิ่งถ้าเกิดการฆ่าฟันขึ้น แม้เพียงคนเดียว นั่นจะเป็นน้ำผึ้งขมหยดแรก ที่จะลามไปไม่แต่เพียงทั่วทักษิณประเทศของสยาม หากจะกระจายไปทั่วราชอาณาจักร โดยที่รัฐบาลนี้ก็จะพังพินาศลงเร็วกว่าที่คาด

หมากรุกนั้นถือกันว่าเป็นกีฬาของชนชั้นปกครอง ซึ่งไม่ควรคิดแต่จะรุกอย่างเดียว ต้องคิดทางรับด้วย โดยที่ถ้านายกรัฐมนตรีจะมีเวลาอ่านจักรวรดิสีหนาทสูตรอย่างเพ่งพินิจให้เกิดปัญญา ความกรุณาก็จะติดตามมา แทนความโลภ ความโกรธ และความหลง แล้วนายทักษิณ ชินวัตรจะไม่เห็นว่าพวกองค์กรพัฒนาเอกชนนั้นเป็นศัตรู แท้ที่จริงคนพวกนี้บางคนยังเป็นมิตรกับเขาอยู่ โดยบางคนอาจเป็นตัวเชื่อมระหว่างราษฎรกับรัฐบาลก็ยังได้ พร้อมกันนี้นายกรัฐมนตรีก็ต้องเข้าใจไว้ด้วยว่าพลังของประชาชนนั้นแข็งแรงนัก พวกเขาเติบโตจนไม่ต้องพึ่งพวกองค์กรพัฒนาเอกชนอีกแล้วด้วยซ้ำไป

คนที่รอบๆตัวนายกฯบางคนก็เคยทำงานมากับองค์กรพัฒนาเอกชน ถ้านายกฯจะไม่ใช้คนพวกนี้เพียงเพื่อเป็นสมุนหรือบริวาร หากให้ถือว่าเขาเป็นกัลยาณมิตร เขาก็ย่อมกล้าที่จะทักท้วงและตักเตือนนายกฯ แม้จะอ่อนวัยกว่าก็ตาม เขาอาจมีศักยภาพพอที่จะเชื่อมโยงกับราษฎรด้วยก็ยังได้ โดยพวกเขาก็ต้องมีจิตสำนึกด้วยว่าที่เขาเข้าไปรับใช้ศูนย์แห่งอำนาจปีกว่ามานี้ เขาอยู่ฝ่ายรัฐ โดยแทบไม่เข้าใจราษฎรเอาเลยแล้วก็ได้

ยังไม่สายเกินไปที่จะหันหน้าเข้าหากัน แม้ราษฎรจะใช้ถ้อยคำและสัญลักษณ์ที่รุนแรง แต่ความรุนแรงทางอาวุธยุทโธปกรณ์ยังไม่มี และจะไม่มีจนกว่านายกฯจะเริ่มสั่งให้วางท่อแก๊ส หรือให้ปิดเขื่อนปากมูล หรือให้เริ่มโรงไฟฟ้าที่บ่อนอกและหินกรูด ตลอดจนโครงการโปแตส

ไหนๆเราก็อ้างว่าเราเป็นพุทธศาสนิกและอ้างถึงความเป็นไทย รวมถึงไทยมุสลิมด้วย เราควรคำนึงถึงเอกลักษณ์ไทยที่สมเด็จกรมพระยาดำรงทรงเตือนไว้ว่า ไทยเรามีคุณค่าร่วมกันที่สำคัญสามประการคือ (๑) รักอิสรภาพ (๒) รักการประสานประโยชน์ และ (๓) รังเกียจวิหิงสาหรือชอบสันติวิธี

ถ้ารัฐบาลเข้าใจว่าราษฎรที่จะนะ ที่บ้านกรูด ที่กาญจนบุรี อุบลราชธานี อุดรธานี ฯลฯ เขารักอิสรภาพของเขา เขาไม่ต้องการให้เทคโนโลยี่อย่างใหม่เข้าไปทำลายวิถีชีวิตของเขา นี่น่าจะเป็นมนสิการที่สำคัญ อย่าเห็นว่าค่านิยมในทางเศรษฐทรัพย์ และความสำเร็จทางความทันสมัยต่างๆอยู่เหนืออิสรภาพในทางวัฒนธรรมของแต่ละท้องถิ่น โดยที่ต่างฝ่ายต่างก็ควรใช้ขันติธรรม หันหน้าเข้าหากันอย่างเปิดเผย และโปร่งใส ตรงไปตรงมา โดยไม่มีการหมกเม็ด น่าจะประสานประโยชน์แก่กันและกันได้ แต่ถ้าทั้งสองประการนี้ล้มเหลว แม้คนไทยจะไม่ชอบวิหิงสา ก็เกรงว่าเขาจะต้องหันเข้าหาความรุนแรง ซึ่งจะเป็นมหันตภัยสำหรับทุกฝ่าย

หวังว่าที่เตือนมาด้วยความหวังดีทั้งนี้ คงมีการรับฟังไปใคร่ครวญและพิจารณากันเท่าที่สติปัญญาความสามารถจะอำนวย โดยอย่าให้ความมืดบอดทางโลภโกรธหลงมาเป็นตัวกำหนดแนวคิด หากพยายามภาวนาให้แนวคิดดำเนินไปพร้อมๆกับจิตใจ เพื่อให้เมตตากรุณาและปัญญามาแทนที่อกุศลมูลทั้งสามนั้นแล

ไปหน้าแรกของมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน I สมัครสมาชิก I สารบัญเนื้อหา I webboard

e-mail : ~~midnightuniv(at)yahoo.com~~

หากประสบปัญหาการส่ง e-mail ถึงมหาวิทยาลัยเที่ยงคืนจากเดิม
~~midnightuniv(at)yahoo.com~~

ให้ส่งไปที่ใหม่คือ
~~midnight2545(at)yahoo.com~~
มหาวิทยาลัยเที่ยงคืนจะได้รับจดหมายเหมือนเดิม

สำหรับสมาชิกที่ต้องการ download ข้อมูล อาจใช้วิธีการง่ายๆดังต่อไปนี้

1. ให้ทำ hyper text ข้อมูลทั้งหมด
2. copy ข้อมูลด้วยคำสั่ง Ctrl + C
3. เปิด word ขึ้นมา (microsoft-word หรือ word pad)
4. Paste โดยใช้คำสั่ง Ctrl + V
จะได้ข้อมูลมา ซึ่งย่อหน้าเหมือนกับต้นฉบับทุกประการ
(กรณีตัวหนังสือสีจาง ให้เปลี่ยนสีเป็นสีเข้มในโปรแกรม word)