มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน กับการให้รางวัลนักวิจัยดีเด่น
งานวิจัยไทบ้าน กรณีเขื่อนปากมูล
กลางวันคือการเริ่มต้นเดินทางไปสู่ความมืด ส่วนกลางคืนคือจุดเริ่มต้นไปสู่ความสว่าง- เที่ยงวันคือจุดที่สว่างสุดแต่จะมืดลง เที่ยงคืนคือจุดที่มืดสุดแต่จะสว่างขึ้น
บทความมหาวิทยาลัยเที่ยงคืนลำดับที่ 229

เรียน พี่น้องประชาชนชาวไทยทุกท่าน

มหาวิทยาลัยเที่ยงคืนขอสนับสนุนข้อเสนอของสมัชชาคนจนให้เปิดเขื่อนปากมูลอย่างถาวรด้วยเหตุผลดังนี้

๑. งานวิจัยที่เชื่อถือได้ของมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี และของนักวิจัยไทบ้าน ได้ชี้ให้เห็นว่า เมื่อเปิดประตูเขื่อนแล้ว ระบบนิเวศน์ของแม่มูลอาจฟื้นตัวขึ้นได้อย่างรวดเร็ว เกิดผลดีแก่วิถีชีวิตชาวบ้านริมฝั่งมูล รวมทั้งชาวบ้านที่อยู่เหนือขึ้นไปอีกมาก ไฟฟ้าจำนวนน้อยซึ่งได้จากเขื่อนไม่มีมูลค่าและคุณค่าเพียงพอที่จะแลกกับความอุดมสมบูรณ์ทางธรรมชาติของแม่มูลได้

๒. เพราะการตัดสินใจที่ผิดของรัฐบาลชุดก่อนๆ ทำให้ต้องเสียเงินกว่า ๖ พันล้านในการสร้างเขื่อนปากมูล แต่ความจริงแล้วยังมีราคาของระบบนิเวศน์ที่ต้องสูญเสียไปอีกกว่าหลายหมื่นล้านซึ่งไม่ได้คิดรวมเอาไว้ด้วย ราคาของตัวเขื่อนเป็นราคาคงที่ ในขณะที่ราคาของระบบนิเวศน์เป็นราคาผันแปร ยิ่งปิดเขื่อนนานเท่าไร ก็ยิ่งจะสูญเสียมากขึ้นเท่านั้น เพียงในเวลาไม่กี่ปีก็จะท่วมทับต้นทุนของการสร้างเขื่อนปากมูลไปจนเหลือจะคณานับได้

ยิ่งกว่านี้ ถ้าคิดถึงการสร้างรายได้ของผู้คนทั่วทั้งลำน้ำมูลและลำน้ำชีเมื่อระบบนิเวศน์ได้ฟื้นกลับคืนมาดังเดิม ก็จะเห็นได้ว่า มีรายได้ที่เกิดจากการเปิดเขื่อนถาวรเพิ่มขึ้นมากกว่าการปิดเขื่อนเพื่อผลิตกระแสไฟฟ้าอย่างเทียบกันไม่ได้ เฉพาะแถบบริเวณปากมูลอย่างเดียว เท่าที่งานวิจัยได้ทำออกมาให้เห็นก็มีมูลค่าหลายร้อยล้านบาทต่อปีแล้ว ถ้ามีการศึกษาเลยขึ้นไปตลอดลำน้ำมูลและชีก็จะยิ่งเพิ่มขึ้นอีกหลายสิบเท่าตัว

รายได้ที่เพิ่มขึ้นของประชาชนเกิดการหมุนเวียนของเศรษฐกิจ เช่นมีเงินซื้ออาหาร, เครื่องอุปโภคบริโภค ทั้งที่ผลิตเองในท้องถิ่นหรือนำมาจากภาคอุตสาหกรรมก็ตาม การหมุนเวียนของเงินตราเช่นนี้ล้วนสร้างรายได้กระจายออกไปนับเป็นหลายหมื่นล้านบาทต่อปี ในขณะที่การผลิตไฟฟ้าซึ่งกฟผ.ก็ยอมรับแล้วว่าไม่จำเป็นนั้น ไม่ได้เกิดการหมุนเวียนของเศรษฐกิจแต่อย่างใด

๓. หากรัฐถือว่ากำลังทำสงครามกับความยากจน หัวใจสำคัญของการต่อสู้ที่มีความสำคัญที่สุดก็คือ จะต้องให้อำนาจประชาชนในการจัดการทรัพยากรร่วมกับรัฐ ไม่ปล่อยให้การจัดการทรัพยากรคำนึงถึงเฉพาะประโยชน์ด้านเดียวของคนกลุ่มน้อย แต่ต้องคิดเสมอว่าการจัดการทรัพยากรอย่างไร จึงจะเหมาะสมกับความรู้ความสามารถของประชาชนที่สุด เพื่อเขาจะได้สามารถใช้เป็นฐานสำหรับการพัฒนาได้ต่อไป

ดังเช่นกรณีปากมูล เมื่อริบเอาแม่น้ำของเขาไปผลิตไฟฟ้า ความรู้ความสามารถของเขาในเศรษฐกิจปลาก็ไม่สามารถใช้ได้ต่อไป แต่กลับต้องทิ้งถิ่นฐานไปขายแรงงานราคาถูกในที่ห่างไกล หรือเป็นหนี้เป็นสินอย่างไม่มีที่สิ้นสุดเพื่อดำรงชีวิตให้รอด การทำเช่นนี้ไม่ใช่การปรับตัว แต่เป็นความอับจนต่างหาก ตรงกันข้าม ถ้าใช้มาตรการที่ได้ผลในด้านต่างๆ เพื่อลดการใช้ไฟฟ้าในช่วงที่เคยใช้ไฟฟ้าสูง ก็ไม่มีความจำเป็นจะต้องมีเขื่อนปากมูลเลยด้วยซ้ำ นี่ต่างหากคือการปรับตัว และรัฐสามารถเป็นผู้นำในการปรับตัวซึ่งไม่มีใครเดือดร้อนได้

ในขณะเดียวกัน มีงานวิจัยที่พิสูจน์ว่า เศรษฐกิจปลาที่มั่งคั่งทำให้ชาวบ้านสามารถส่งลูกเรียนหนังสือได้นานขึ้น ในระยะยาวลูกหลานของชาวบ้านก็จะมีความสามารถในการปรับตัวกับความเปลี่ยนแปลงต่างๆ ได้ดีขึ้น นี่ต่างหากคือการปรับตัวที่เป็นไปได้แก่ชาวบ้านไทย การริบทรัพยากรอันอุดมสมบูรณ์ที่เขาใช้อยู่อย่างมีประสิทธิภาพไปเสีย แล้วปล่อยให้ลูกหลานของเขาไปเก็บขยะในกรุงเทพฯ ไม่อาจถือได้เลยว่าคือการปรับตัว

๔. กระบวนการตัดสินใจนโยบายสาธารณะต้องเป็นสาธารณะ เราไม่อาจวางใจให้บุคคลผู้ใด ไม่ว่าจะดำรงตำแหน่งใด อาศัยการรับฟังข้อมูลจากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง แล้วกลับไปตัดสินใจเพียงผู้เดียวโดยไม่เปิดให้มีการนำข้อมูลและเหตุผลมาเสนอต่อสาธารณชนอย่างกว้างขวางได้ การตัดสินใจของผู้รับผิดชอบ ไม่ว่าจะตัดสินใจอย่างไร ต้องมีเหตุผลและข้อมูลที่พร้อมจะเผชิญการโต้แย้งจากทุกฝ่ายได้เสมอ ไม่ใช่การกลับไปนอนคิดคนเดียว แล้วชี้ด้วยอำนาจว่าอะไรคือผลประโยชน์ของส่วนรวมตามอำเภอใจ

๕. อนึ่ง การปล่อยให้มีการใช้ความรุนแรง เช่นการรื้อเผาทำลายเข้าของของผู้ประท้วง แม้ไม่ใช่การกระทำของค.ร.ม. แต่ก็อยู่ในความรับผิดชอบของรัฐบาล มิฉะนั้นก็เท่ากับนำประเทศไทยกลับไปสู่ยุคมืดของรัฐตำรวจและเผด็จการทหารนั่นเอง เพราะไม่มีสิทธิเสรีภาพหมวดใดในรัฐธรรมนูญที่ได้รับความคุ้มครองจากรัฐอีกเลย เพราะสิทธิเสรีภาพทุกประการขึ้นอยู่กับการอนุมัติของบุคคลลึกลับที่ทำการเยี่ยงอันธพาล โดยรัฐบาลไม่สามารถปกป้องหรือจับคนผิดมาลงโทษได้ การใช้ความรุนแรงเช่นนี้ ไม่ว่าจะกระทำโดยใครก็ตาม คุกคามสิทธิเสรีภาพทุกหมวดหมู่ที่มีในรัฐธรรมนูญของประชาชนชาวไทยทุกคน

มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน
๒๑ ธันวาคม ๒๕๔๕

 

ไปหน้าแรกของมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน I สมัครสมาชิก I สารบัญเนื้อหา I webboard I ประวัติ ม.เที่ยงคืน

e-mail : midnightuniv(at)yahoo.com

หากประสบปัญหาการส่ง e-mail ถึงมหาวิทยาลัยเที่ยงคืนจากเดิม
midnightuniv(at)yahoo.com

ให้ส่งไปที่ใหม่คือ
midnight2545(at)yahoo.com
มหาวิทยาลัยเที่ยงคืนจะได้รับจดหมายเหมือนเดิม

 

สำหรับสมาชิกที่ต้องการ download ข้อมูล อาจใช้วิธีการง่ายๆดังต่อไปนี้

1. ให้ทำ hyper text ข้อมูลทั้งหมด
2. copy ข้อมูลด้วยคำสั่ง Ctrl + C
3. เปิด word ขึ้นมา (microsoft-word หรือ word pad)
4. Paste โดยใช้คำสั่ง Ctrl + V
จะได้ข้อมูลมา ซึ่งย่อหน้าเหมือนกับต้นฉบับทุกประการ
(กรณีตัวหนังสือสีจาง ให้เปลี่ยนสีเป็นสีเข้มในโปรแกรม word)