ย้อนกลับมายังรายการทีทรรศน์ท้องถิ่น เท่าที่ผ่านมาเป็นเวลา 2 ปีกว่าแล้วนั้น มหาวิทยาลัยเที่ยงคืนได้ร่วมผลิตรายการทีทรรศน์ฯ ออกมาแล้วในตอนต่างๆดังนี้

3.1 อำนาจสื่อท้องถิ่น (วันอาทิตย์ที่ 6 กันยายน 2541) เริ่มต้นออกอากาศเป็นครั้งแรก
เนื้อหารายการ เป็นเรื่องการพูดถึงสื่อส่วนกลางที่ ไมค่อยได้ให้ความสนใจกับปัญหาของท้องถิ่น ดังนั้น ท้องถิ่นจึง ควรมีการ พัฒนาสื่อของตนเองขึ้นมาตามแนวนอน โดยอิงอาศัยขนบประเพณีในการสื่อสาร ที่มีมาแต่เดิม เช่น การใช้ ้ศิลปะวัฒนธรรมพื้นบ้านในการสื่อ, หรือการทำสื่อของตนเองขึ้นมาเพื่อเผยแพร่ (เช่น หอกระจายข่าว วิดีโอ รายการวิทยุ และสิ่งพิมพ์ต่างๆ ฯลฯ) นอกจากนี้รัฐควรเปิดโอกาสให้ท้องถิ่นได้เข้าถึงสื่อที่มีประสิทธิภาพด้วย ตามบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญ

วิทยากรในรายการ / นิธิ เอียวศีรวงศ์ / สุรพล ตันสุวรรณ / ชัชวาล ทองดีเลิศ /อ.ไพสิฐ พาณิชยกุล / สมเกียรติ ตั้งนโม (พิธีกร)

3.2 โรงเรียนตายแล้ว (วันอาทิตย์ที่ 4 ตุลาคม 2541)
เนื้อหารายการ พูดถึงโรงเรียนว่ามีประวัติความเป็นมาอย่างไรในประเทศไทย และความล้มเหลวของโรงเรียน ที่ตั้งหน้า ตั้งตามุ่งส่งเสริมให้นักเรียนเข้าสู่มหาวิทยาลัย, รวมไปถึงสิ่งที่โรงเรียนกระทำอยู่ในปัจจุบัน และปัญหาเรื่องเด็กที่เบื่อโรงเรียน และคนที่ไม่เคยไปโรงเรียน อย่าง พ่อหลวงจอนิ โอโดเชาว่า มีวิธีการแสวงหาความรู้จนเป็นที่ยอมรับได้อย่างไร ? รวมไป ถึงทางออกของระบบโรงเรียนในรูปต่างๆ อย่างเช่น home school เป็นต้น

วิทยากรในรายการ (แบ่งออกเป็น 2 ช่วง)
ช่วงแรก. เป็นการแสดงทัศนะโดยนักศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 2 คน, และ อ.ชัชวาล ปุญปัน คณะวิทยาศาสตร์ มช., อ.สมโชติ อ๋องสกุล คณะศึกษาศาสตร์ มช.
ช่วงที่สอง. ประกอบด้วยวิทยากร 4 คน / พ่อหลวงจอนิ โอ่โดเชา /สมพร พึ่งอุดม(ครูส้ม) /อ.สุชาดา จักรพิสุทธิ์ /ครูไพรัช ใหม่ชมพู / สมเกียรติ ตั้งนโม(พิธีกร)

3.3 ทุนบ้านนอก (วันอาทิตย์ที่ 1 พฤศจิกายน 2541)
เนื้อหารายการ เสนอความหมายของคำว่า"ทุน"โดยนิยามความหมายแบบของนักเศรษฐศาสตร์ นั้นที่จริงแล้วมันคับแคบเกินไป และเราสามารถขยายให้มันกว้างออกไปได้ จนกระทั่งไปครอบคลุมมิติต่างๆของสังคม เช่นทุนทางสังคม ทุนทางวัฒนธรรม ทุนทางปรัชญา ศาสนา และทุนทางความรู้ภูมิปัญญาไทย ฯลฯ
รายการทีทรรศน์ท้องถิ่นตอนนี้ จึงเสนอมิติมุมมองต่างๆเกี่ยวกับทุนที่มีอยู่ในสังคมไทย ช่วงที่เกิดวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจตกต่ำ มีการจำแนกให้เห็นทุนบ้านนอกในแง่ต่างๆโดยชาวบ้าน นักพัฒนาเอกชน พระภิกษุ และนักวิชาการ

วิทยากรในรายการ (แบ่งออกเป็น 2 ช่วง)
ช่วงแรก. สะท้อนให้เห็นทุนต่างๆ โดยชาวบ้าน และนักพัฒนาเอกชน อาทิ ตัวแทนกลุ่มฮักเมืองน่าน /คุณแสงวรรณ, ชาวบ้าน อ.แม่ทา จ.เชียงใหม่/ และตัวแทนจาก NGOs / พระภิกษุจากวัดอุโมงค์ ๒ รูป / อ. สมปอง เพ็งจันทร์
ช่วงที่สอง. อ. ฉลาดชาย รมิตานนท์ / สรุปและร้อยประเด็นทั้งหมด โดย อ. นิธิ เอียวศรีวงศ์

3.4 ความตายในภูมิปัญญาล้านนา (วันอาทิตย์ที่ 3 มกราคม 2542)
เนื้อหารายการ กล่าวถึงความตาย ซึ่งเป็นเรื่องที่คนส่วนใหญ่พยายามหลีกหนี. ความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องความตายนี้ ส่วนใหญ่แล้ว มีทั้งเกิดขึ้นมาจากแนวคิดสุขนิยม และได้รับการปลูกฝังขึ้นมาจากความก้าวหน้าในทางการแพทย์สมัยใหม่ ที่พยายามเหนี่ยวรั้งชีวิตของเราเอาไว้ ทั้งเพื่อเสพวัตถุหรือบริโภคความสุขต่อไปได้นานๆ และ ด้วยความมั่นใจในความมหัศจรรย์ทางการแพทย์สมัยใหม่, จนกระทั่งบางครั้งเกินความพอดีของธรรมชาติ. ด้วยเหตุนั้น ทัศนคติที่มีต่อความตายของผู้คนจึงเป็นไปในแง่ลบ.

ในเวลาเดียวกัน ศาสตร์และภูมิปัญญาของ คนเอเชีย ในสมัยโบราณ ไม่ว่าจะเป็นศาสนา หรือภูมิปัญญาท้องถิ่นล้านนา กลับมองความตายอย่างเข้าใจ และอาจหาญ พร้อมที่จะเผชิญ หน้ากับความเปลี่ยนแปลงดังกล่าวอย่างมีเกียรติ สิ่งต่างๆเหล่านี้ดำรงอยู่ในรูปของขนบประเพณี และท่าทีที่มีต่อเรื่องดังกล่าวอย่างองอาจและยอมรับ รวมถึงระบบการจัดการ เกี่ยวกับเหตุการณ์เช่นนี้ของชีวิตได้ อย่างสง่างาม

วิทยากรในรายการ พ่อหมอบุญชู จันทรบุตร / ดร.ประมวล เพ็งจันทร์ / คุณโปร่งนภา อัครชิโนเรศ / ศ.นพ.เฉลียว ปิยะชน / คุณสนั่น ธรรมธิ / ดร.ชยันต์ วรรธนะภูต สรุป

3.5 ผู้หญิงล้านนาในสื่อ (วันอาทิตย์ที่ 7 กุมภาพันธ์ 2542)
เนื้อหารายการ ทัศนะโดยทั่วไปของชายไทยที่มีต่อสาวชาวเหนือนั้น มักเป็นไปด้วยท่าทีของความต้องการ ในเชิงบริโภค นับตั้งแต่ การมาเกี้ยวสาว การได้รับการต้อนรับขับสู้ด้วยความอ่อนหวานแบบที่คาดหวัง จนกระทั่ง ถึงการอยากใช้บริการทางเพศกับสาวเหนือ. ท่าทีหรือทัศนคติเช่นนี้ไม่เกิดขึ้นมากนักกับสาวภาคอื่นๆ อะไรคือสาเหตุที่ทำให้เกิดท่าทีหรือทัศนคติเหล่านี้ขึ้นมา และความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับสาวชาวเหนือนั้นควรจะ เป็นเช่นไร ? สื่อมีอิทธิพลต่อการสร้างทัศนคติเช่นว่านี้ด้วยหรือไม่ ? และสื่อมวลชนควรทำความเข้าใจเกี่ยวกับ ผู้หญิงล้านนาอย่างไร ? เหล่านี้ คือคำถามที่สามารถแสวงหาคำตอบได้ในรายการทีทรรศน์ท้องถิ่น ตอน"ผู้หญิงล้านนาในสื่อ"

วิทยากรในรายการ อ.อรรถจักร สัตยานุรักษ์ / อ.นงเยาว์ เนาวรัตน์ / แม่ทองดี / ตัวแทนผู้หญิงจาก เอ็มเพาเวอร์ /อ.วารุณี ภูริสินสิทธิ์ (พิธีกร)

3.6 คนชายขอบ (วันอาทิตย์ที่ 7 มีนาคม 2542)
เนื้อหารายการ นิยามของคนชายขอบ หมายถึงบุคคลที่เข้าไม่ถึงทรัพยากร การบริการ และอำนาจการต่อรองต่างๆ ด้วยเหตุผลหลายๆประการที่ไม่เป็นธรรม อาทิเช่น เรื่องเชื้อชาติ ความเป็นชนกลุ่มน้อย หรือแม้กระทั่งผู้ด้อยโอกาส และบุคคคลในบางอาชีพ รวมกระทั่งบุคคลที่ขาดการศึกษา ฯลฯ สิ่งต่างๆเหล่านี้ สังคมมองไม่เห็นและไม่เคยได้รับรู้ผ่านสื่อ ทำให้คนกลุ่มนี้ไม่ได้รับความเป็นธรรมจากสังคม แม้ว่าจะเสียภาษีทางอ้อมเช่นเดียวกัน กับคนกลุ่มอื่นก็ตาม บางครั้งพวกเขายังถูกแย่งชิงทรพัยากรที่จำเป็นต่อชีวิตไปด้วย โดยไม่สามารถที่จะต่อสู้กับอำนาจอันไม่เป็นธรรมนั้นได้ ดังนั้นรายการทีทรรศน์ท้องถิ่น ซึ่งเป็นตัวแทนของคนท้องถิ่นจึงหยิบเอาประเด็นปัญหาเหล่านี้มานำเสนอสู่สายตาของสังคม

วิทยากรในรายการ ดร. อานันท์ กาญจนพันธ์ / คุณพรรณงาม สมณา / หมอโกมาตร์ จึงเสถียรทรัพย์ / คุณสมชัย ศิริชัย / คุณสวิง ตันอุด / ดร.ประมวล เพ็งจันท์(พิธีกร)

3.7 วิทยาศาสตร์บ้านนอก (วันอาทิตย์ที่ 4 เมษายน 2542)
เนื้อหารายการ วิทยาศาสตร์บ้านนอก เป็นระบบความคิดที่สัมพันธ์กับชีวิตและธรรมชาติ เชื่อมโยงมิติต่างๆอย่างหลากหลาย โดยที่วิทยาศาสตร์สมัยใหม่แบบแบ่งซอยแยกส่วน เน้นความชำนาญพิเศษเฉพาะด้าน ได้ประสบกับความล้มเหลวมาโดยตลอด.

วิทยาศาสตร์บ้านนอก ถูกทำให้ไร้คุณค่าทางเศรษฐกิจ เพราะมิใช่วิทยาศาสตร์เพื่อทำเงิน วิทยาศาสตร์บ้านนอกไม่ผูกขาดและเบียดเบียน มีคุณค่าของชีวิตและกลมกลืนกับธรรมชาติ เพื่อที่จะเผชิญหน้ากับอิทธิพลของวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในศตวรรษหน้า สังคมไทยควรมีทางเลือกกับตัวเองหรือไม่ "วิทยาศาสตร์บ้านนอก" พร้อมที่จะพิสูจน์ตัวเองเสมอ ถ้าสังคมให้โอกาส

ศาสตร์ที่ควรพ้นสมัยหมดจากความสนใจของมนุษย์ ย่อมจะได้แก่ศาสตร์ที่เกิดจากความคิดเบียดเบียน แข่งขัน แย่งชิง เอาเปรียบมนุษย์และธรรมชาติ. โลกได้ใช้กรอบความคิดแบบวิทยาศาสตร์ตะวันตกมาเป็นเวลากว่าสองศตวรรษ ซึ่งเพียงพอที่จะตระหนักว่า มนุษย์ชาติควรมีทางเลือกใหม่ เพื่อให้ศาสตร์ทำหน้าที่รับใช้มนุษย์ นำพามนุษย์ไปสู่ความดีงาม มิใช่ตกเป็นทาสรับใช้ศาสตร์โดยไม่คำนึงว่า สิ่งทั้งหลายจะเป็นอยู่อย่างไร ?

"วิทยาศาสตร์บ้านนอก"เป็นทางเลือกที่จะนำพาสังคมไทยไปสู่จุดหมายนั้นได้หรือไม่ เป็นเรื่องที่ต้องแสวงหาทางออกต่อไป.

วิทยากรในรายการ อ.ชัชวาล ปุญปัน /อ.พานี ศิริสะอาด /คุณนิพัทธ์พร เพ็งแก้ว /สนั่น ธรรมธิ / ทพ. อุทัยวรรณ กาญจนกามล (พิธิกร)

3.8 ผี (วันอาทิตย์ที่ 2 พฤษภาคม 2542)
เนื้อหารายการ "ผี" เป็นคำที่มักจะสะกดคนให้เกิดความกลัว และพยายามที่จะหลีกหนี เป็นเพราะผีในความเข้าใจของคนสมัยใหม่ คือผีที่เที่ยวมาหลอกมาหลอน หรือคอยมาทำร้ายผู้คนที่ไม่เคารพยำเกรง เป็นผีที่ผู้คนชอบที่จะผลักไสออกไปให้พ้นตัว ส่วนบางคนที่ได้รับประโยชน์จาก"ผี"ชนิดนี้ ก็มักจะใช้เพื่อหาประโยชน์ใส่ตัว เพื่อให้คุ้มครองตัวเองบ้าง หรือช่วยดลบันดาลใน ลาภ ยศ บ้าง

สำหรับ"ผี"ที่รายการตอนนี้ที่มุ่งนำเสนอ เป็น"ผี"ในความหมายสำหรับชุมชน เป็นเสมือนศาสนา และหลักจริยธรรมของสังคม เป็นครรลองแห่งการเคารพนับถือ และสนองประโยชน์ชุมชน ผีในลักษณะเช่นนี้จึงมิใช่เป็นของปัจเจกบุคคลใดบุคคลหนึ่ง แต่เป็นของสังคมร่วมกันซึ่งยึดถือ และให้ความเคารพ

ปัจจุบัน เพราะเหตุใด"ผี"ในความหมายอย่างหลังจึงเกือบจะไม่เป็นที่เข้าใจกันอีกแล้ว และทำไมเราต้องมาทำความเข้าใจกับคำๆนี้กันอีกครั้ง

วิทยากรในรายการ ศ.ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์ / รศ.ศรีศักร วัลลิโภดม / อ.เรณู วิชาศิลป์ / แม่จันทร์สม สายธารา / อ.สมชาย ปรีชาศิลปกุล (พิธีกร)

3.9 การศึกษาทางเลือก (วันอาทิตย์ที่ 6 มิถุนายน 2542)
เนื้อหารายการ ระบบโรงเรียนในปัจจุบันเริ่มหมดความสำคัญในบทบาทหน้าที่ของการให้ความรู้ลงไปเรื่อยๆ ด้วยเหตุผลหลายประการ ประกอบกับ ความรู้สึกที่เริ่มไม่พอใจต่อระบบการศึกษาที่จัดการในทุกวันนี้ตามนโยบายของรัฐ ซึ่งมุ่งผลิตผู้มีการศึกษาไปรับใช้กิจกรรมในบางภาคของสังคมเพียงเท่านั้น. นอกจากนี้ ประชาชนเริ่มตื่นตัวกับการศึกษาที่มิได้ตอบสนองสังคมดังกล่าว จึงก่อให้เกิดโรงเรียนทางเลือกในหลายๆรูปแบบขึ้นมา อาทิ home school, โรงเรียนหมู่บ้านเด็ก, หรือโรงเรียนพุทธเกษตร เป็นต้น.

รัฐธรรมนูญฉบับประชาชนก็ได้ให้ความสำคัญเกี่ยวกับการปฏิรูปการศึกษาเช่นกัน การศึกษาทางเลือกในหลายๆรูปแบบเหล่านี้จึงถูกเสนอและเปิดกว้างออกมาสู่สังคมไทย การศึกษาในระบบหรือการศึกษาที่เป็นทางการในปัจจุบัน เน้นให้คนที่จบการศึกษาแล้วมุ่งไปรับใช้เอกชน ราชการ รัฐวิสาหกิจ และอุตสาหกรรมเป็นหลัก โดยไม่มองการศึกษาในมิติอื่นๆนอกจากเพื่อการประกอบอาชีพเท่านั้น

ด้วยเหตุนี้ บุคคลซึ่งจบการศึกษาจึงวัดความสำเร็จของระบบด้วยการมีงานทำ มากกว่าที่จะมีความรู้ จะด้วยความตั้งใจอย่างจริงใจหรืออย่างไม่รู้ตัวก็ตาม การศึกษาในระบบได้ทำให้คนในชนชั้นต่างๆ ปรับตัวมาเป็นชนชั้นกลางและชนชั้นสูงของสังคมอยู่ตลอดมา จากการปรับไปสู่ฐานะของการเป็นชนชั้นกลางดังกล่าว ทำให้มองปัญหาของสังคมไม่รอบด้าน คำนึงถึงผลประโยชน์ของตนเอง และมุ่งผลิตสิ่งอุปโภคและบริโภครับใช้กลุ่มของตน

และสิ่งที่การศึกษาในระบบกระทำสำเร็จอันเป็นผลผลิตในเชิงวัตถุก็คือ ได้พัฒนาเทคโนโลยีที่รับใช้ชนชั้นกลางและชนชั้นสูงมาโดยตลอด ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการเปลี่ยนอวัยวะ การพัฒนาสื่อที่กว้างไกล เช่น โทรทัศน์ วิทยุ อินเตอร์เน็ท หรือศิลปวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ ที่เป็นเรื่องของชนชั้นกลางและชนชั้นสูงอยู่ตลอดเวลา

กล่าวโดยสรุป การศึกษาในระบบเป็นไปเพื่อผลประโยชน์ของคนส่วนน้อยของประเทศ โดยละเลยปัญหาของคนส่วนใหญ่ หรือปัญหาของคนจน หรือคนท้องถิ่นที่ต้องการความช่วยเหลือและพัฒนาจากระบบการศึกษานี้ด้วยเช่นกัน

ตัวอย่างที่ชัดเจนซึ่งเป็นรูปธรรมก็คือ สิ่งอำนวยความสะดวกไม่ว่าจะเป็นไปในด้านงานอาชีพ การเดินทาง หรือความบันเทิงของชนชั้นล่าง ล้วนผลิตขึ้นมาภายนอกรั้วมหาวิทยาลัยและสถาบันการศึกษาเกือบทั้งหมด โดยนักประดิษฐ์ที่ไม่ได้อยู่ในระบบการศึกษาที่เป็นทางการ เช่น ควายเหล็ก รถอีแต๊น เรือหางยาว รถตุ๊กๆ รถเก็บขยะเล็กๆตามซอย เป็นต้น ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นประโยชน์ต่อบุคคลที่มีรายได้น้อยเป็นจำนวนมาก

จากความล้มเหลวข้างต้นซึ่งได้เสนอภาพออกมาในบ้างด้านนี้ ทีทรรศน์ท้องถิ่นจึงต้องการที่จะนำเสนอการศึกษาที่เป็นทางเลือกอื่นๆ อันเป็นไปเพื่อคนส่วนใหญ่หรือคนจนของประเทศ และมิติอันหลากหลายในความหมายของการศึกษาที่กว้างขวาง และได้มีการศึกษากันอยู่จริงในสังคมไทย

วิทยากรในรายการ อ.พิภพ ธงไชย /นพ. พร พันธุ์โอสถ /อ้ายพัฒน์ ตัวแทนชาวบ้าน อ.แม่ทา จ.เชียงใหม่ /ภาสกร กันเดช / อุทิศ อติมานะ / ดร. ประมวล เพ็งจันทร์ : (พิธีกร)

3.10 ธุรกิจข้างถนน (วันอาทิตย์ที่ 4 กรกฎาคม 2543)
เนื้อหารายการ ธุรกิจข้างถนน เป็นภาคการผลิตและบริการที่ไม่เป็นทางการ ซึ่งได้หล่อเลี้ยงคนจนของประเทศเป็นจำนวนมากมาโดยตลอด แม้ว่าธุรกิจข้างถนนจะช่วยบรรเทาปัญหาชีวิต ความเป็นอยู่ และเศรษฐกิจของคนส่วนใหญ่ได้เป็นอันมาก แต่กลับไม่ได้รับการพัฒนาจากหน่วยงานของรัฐเสมอมา ซ้ำร้ายยังถูกรังแกและถูกตั้งขอรังเกียจมาโดยตลอด

นอกจากนี้ชนชั้นกลางในเมือง ยังรู้สึกว่าคนพวกนี้ได้สร้างปัญหาในเรื่องการใช้ที่สาธารณะ การทำให้บ้านเมืองสกปรก และการทำลายสุนทรียภาพของเมือง ถึงเวลาแล้วที่เราต้องใคร่ครวญปัญหาของผู้ประกอบการธุรกิจคนเล็กคนน้อยพวกนี้ของสังคมกันอย่างจริงจัง เพื่อตรวจตราดูถึงมิติต่างๆของวิถีความเป็นอยู่ของคนจนบนถนนว่า พวกเขาเป็นอยู่กันอย่างไร และพวกเขาเสียเปรียบคนอื่นอย่างไร ?

นักธุรกิจข้างถนน ในฐานะที่เป็นผู้จ่ายภาษีทางอ้อมเวลาที่ซื้อสบู่ ยาสีฟัน และอื่นๆ เหมือนและเท่ากันกับเศรษฐีของประเทศไทยทุกๆคน รัฐได้ตอบแทนการชำระภาษีของพวกเขาไปในการพัฒนา และอำนวยความสะดวกเช่นเดียวกับคนกลุ่มอื่นของสังคมหรือไม่ อย่างไร ?

ด้วยนโยบายของรัฐเกี่ยวกับการพัฒนาเศรษฐกิจในแบบทุนนิยมตะวันตก ซึ่งผิดไปจากมาตรฐาน จึงทำให้สังคมไม่อาจที่จะดูดซับแรงงาน เหล่านี้เข้าไปในระบบเศรษฐกิจได้ทั้งหมด ดังนั้น ธุรกิจข้างถนนจึงเป็นสิ่งตกค้างทางประวัติศาสตร์ของการพัฒนาฯในสังคมของเรา กลายเป็นวิถีชีวิตของคนจนเมือง จนกระทั่งทุกวันนี้ หากจะโทษพวกเขาที่อยู่ริมถนนกันแล้ว ขอให้เรามองย้อนกลับไปยังแผนพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ ซึ่งได้แย่งชิงทรัพยากรไปจากพวกเขามาตั้งแต่ต้น ทั้งนี้เพราะพวกเขาเป็นผู้ที่ถูกเลือกให้เสียเปรียบมาตั้งแต่อยู่ในแผ่นกระดาษ. และเรายังจะปล้นศักดิ์ศรีของความเป็นคนอันเป็นสิ่งสุดท้ายของเผ่าพันธุ์มนุษย์ไปจากเขาอีกหรือ ?

วิทยากรในรายการ ศ.อคิน รพีพัฒน์ / รศ. เบญจา จิรภัทรพิมล / อ.อรรถจักร สัตยานุรักษ์ / คุณจำนงค์ จิตรนิรัตน์. / ดร.ประมวล เพ็งจันทร์ (พิธีกร) (หมายเหตุ : เนื่องจากรายการทีทรรศน์ท้องถิ่นตอนนี้ มีการดูดเสียงคำที่ทางช่อง 11 คิดว่าไม่สุภาพ โดยไม่มีการปรึกษากับทีมงานผู้ผลิตร่วม คือ มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน กับ สำนักประชาสัมพันธ์เขต 3 จ.ลำปาง จึงได้มีการทำจดหมายถึงอธิบดีกรมประชาสัมพันธ์ ดังนี้ :)

รายการทีทรรศน์ท้องถิ่น ทีมงานมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน(คณาจารย์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่)
ร่วมกับ สำนักประชาสัมพันธ์ เขต 3 จ.ลำปาง
ตู้ ปณฝ. 254 มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 50200
๗ กรกฎาคม ๒๕๔๒

เรื่องขอความร่วมมือในการออกอากาศรายการทีทรรศน์ท้องถิ่น
เรียน อธิบดีกรมประชาสัมพันธ์

เนื่องจากรายการทีทรรศน์ท้องถิ่นตอน"ธุรกิจข้างถนน"ซึ่งออกอากาศเมื่อวันที่ ๔ กรกฎาคม ๒๕๔๒ ที่ผ่านมา ได้มีการดูดเสียงของแม่ค้าข้าง ถนนในขณะให้สัมภาษณ์แกพิธีกร เมื่อกล่าวถ้อยคำว่า"หนูอยากจะด่าพวกที่มีความรู้สูง"ออกไป

ทีมงานผู้จัดรายการได้พิจารณาก่อนแล้วว่า ถ้อยคำดังกล่าว มีลักษณะรุนแรงเกินไปหรือไม่ แต่ก็เห็นว่าเมื่อนำถ้อยคำนี้รวมอยู่ในคำสัมภาษณ์ทั้งหมด ก็เข้าใจได้ว่าไม่ใช่คำ"ด่า" หากเป็นการแสดงความรู้สึกนึกคิดที่อัดอั้นอยู่ในใจของผู้กล่าว อันเป็นสารที่สำคัญอีกอย่างหนึ่ง ซึ่งรายการต้องการสะท้อนให้คนอื่นในสังคม ได้มองจากมุมมองผู้ทำธุรกิจข้างถนนบ้าง อันเป็นกลุ่มคนที่ไม่ค่อยมีโอกาสมีปากมีเสียงในสังคม

ในขณะเดียวกัน ทีมงานผู้จัดทำรายการ ก็พิจารณาด้วยว่า การปล่อยถ้อยคำนี้ออกไปจะเป็นธรรมแก่ฝ่ายเจ้าหน้าที่ที่ซึ่งเป็นผู้จัดระเบียบทางเท้าหรือไม่ ทีมงานฯ ได้พิจารณาจาก คำสัมภาษณ์ทั้งหมดและเนื้อหาของรายการแล้วเห็นว่า ประเด็นสำคัญที่รายการนำเสนอ ไม่ได้มุ่งจะโจมตีเจ้าหน้าที่เทศบาลหรือหน่วยงานอื่นใดซึ่งปฏิบัติหน้าที่ตามนโยบายที่ได้รับมอบหมายจากเบื้องบน

รายการทีทรรศน์ท้องถิ่นตอน"ธุรกิจข้างถนน" เสนอมุมมองให้สังคม ร่วมกันคิดว่า นโยบายจัดระเบียบทางเท้าด้วยการกีดกันไม่ให้คนจนๆได้ใช้พื้นที่นั้นทำกินโดยสุจริตอย่างเด็ดขาดนั้น ไม่ก่อประโยชน์ ให้แก่ใครจริง นอกจากทำให้ต้นทุนธุรกิจข้างถนนต้องสูงขึ้นซึ่งไม่เป็นผลดีแก่ใครเลย รวมทั้งไม่เป็นผลดีแก่เศรษฐกิจโดยรวมของประเทศ ด้วย ผู้จัดทำรายการจึงใคร่เรียนให้ผู้ทำหน้าที่ตรวจสอบรายการของช่อง ๑๑ ใช้วิจารณญานในการตรวจสอบอย่างกว้างขวาง กว่าการพิจารณาเฉพาะถ้อยคำเป็นตอนๆ แต่ควรพิจารณาถ้อยคำที่มีปัญหานั้นร่วมกับความทั้งหมดทั้งของบทสัมภาษณ์และของรายการทั้งรายการ ธรรมชาติของผู้ให้สัมภาษณ์สดนั้นยากที่จะเรียบเรียงถ้อยคำให้สละสลวย แต่มักจะสื่อความที่ต้องการผ่านสีหน้า, แววตา, และถ้อยคำที่อยู่ลึกๆ ในจิตใจของตัวเองโดยไม่รู้ตัว และนี่คือเสน่ห์ของโทรทัศน์ซึ่งสามารถสื่อสารในสิ่งที่สื่อประเภทอื่นไม่อาจสื่อได้

การเซนเซอร์โดยขาดหลักการเหล่านี้ทำลายพลังของสื่อโทรทัศน์ลงไปโดยไม่จำเป็น ฉะนั้น หากจะมีการตัดทอนส่วนใดของรายการเช่นนี้อีก ทีมผู้จัดฯ ประสงค์ให้ทางกรมประชาสัมพันธ์ได้ติดต่อกับทางช่อง ๑๑ ลำปาง เพื่อให้ทางทีมผู้จัดได้มีโอกาสชี้แจง ทีมผู้จัดฯ หวังว่า การจัดทำ รายการ"ทีทรรศน์ท้องถิ่น"เป็นความร่วมมือระหว่างกัน โดยมุ่งประโยชน์ของส่วนรวมเป็นหลัก จึงสามารถแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันได้ เพราะไม่ใช่การเสนองานให้ผู้บังคับบัญชาตรวจสอบฝ่ายเดียว

นอกจากนี้ ยังมีอีก ๒ ปัญหาที่ทางทีมผู้จัดฯ ใคร่ขอความร่วมมือกับช่อง ๑๑ กรมประชาสัมพันธ์

๑) ในการออกอากาศเมื่อวันที่ ๔ กรกฎาคม นี้นั้น ทางสถานีได้ตัดเครดิตท้ายรายการออกไปทั้งหมด อันประกอบด้วย สถานที่ติดต่อกับผู้จัดทำรายการฯ ระยะเวลาการออกอากาศ และ ผู้สนับสนุนรายการ การตัดเครดิตท้ายรายการเช่นนี้ได้เคยเกิดขึ้นมาแล้ว รายการโทรทัศน์ที่มีเพียงเดือนละ ๑ ครั้ง ออกอากาศในช่อง ๑๑ ซึ่งไม่มีบริษัทธุรกิจใดๆทำเรทติ้ง เป็นปัญหาที่ผู้จัดทำรายการเช่นนี้ไม่สามารถหยั่งความคิดและอารมณ์ของผู้ชมได้เลย ความพยายาม ที่จะเปิดช่องทางการติดต่อและการประกาศเวลาของรายการล่วงหน้าจึงมีความสำคัญอย่างมาก ผู้จัดทำรายการฯ จึงใคร่ขอร้องช่อง ๑๑ ว่า กรุณาอย่าตัดข้อความในตอนท้ายรายการออกตามสะดวกเช่นนี้อีก

๒) รายการทีทรรศน์ท้องถิ่นซึ่งออกอากาศเมื่อวันที่ ๔ กรกฎาคม ถูกเลื่อนเวลาออกไป ๑๑ นาที การเลื่อนเวลาเช่นนี้เคยเกิดขึ้นมาแล้วเช่นกัน เนื่องจากช่อง ๑๑ จำเป็นต้องถ่ายทอดกิจกรรมบางประการเช่น การเลือกตั้งท้องถิ่น เป็นต้น ในส่วนนี้จึงเข้าใจความจำเป็นของช่อง ๑๑ ได้

อย่างไรก็ตาม รายการที่ออกอากาศห่างกันเดือนละ ๑ ครั้งนั้น ยากที่จะหาผู้ชมประจำของตนเองได้ ทางทีมผู้จัดฯ จึงได้พยายามทุกวิถีทางที่จะโฆษณารายการผ่านสื่อชนิดอื่น เช่น หนังสือพิมพ์ เพื่อแจ้ง กำหนดการออกอากาศและประเด็นเรื่องของรายการไว้ล่วงหน้า ฉะนั้นหากช่อง ๑๑ มีความจำเป็นต้องเลื่อนเวลาออกอากาศของรายการออกไป ด้วยเหตุเฉพาะหน้าใดๆ ก็ตาม ขอได้โปรดแจ้งการเลื่อนเวลาด้วยตัววิ่งใต้ภาพไว้ล่วงหน้า รวมทั้งในระหว่างเวลาที่ควรเป็นเวลาของ รายการทีทรรศน์ท้องถิ่น คือ ๑๒.๐๕ - ๑๓.๐๐ น. ไว้ด้วยความถี่พอสมควรด้วย

จึงเรียนมาเพื่อขอความร่วมมือในประเด็นต่างๆ ดังที่กล่าวแล้วนี้

ขอแสดงความนับถือ
นายนิธิ เอียวศรีวงศ์
(ที่ปรึกษารายการทีทรรศน์ท้องถิ่น ทีมงานมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน (คณาจารย์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่))

3.11 ชาวเขาคือเรา (วันอาทิตย์ที่ 1 สิงหาคม 2542)
เนื้อหารายการ ในสายตาของคนทั่วไป ชาวเขามักถูกมองในลักษณะที่เป็นภาพนิ่ง เป็นชนกลุ่มน้อยอันน่ารังเกียจในสังคมไทย เช่นเดียวกับที่คนผิวดำ คนจีน คนยิว ถูกมองในสังคมอื่นๆ ทั้งๆที่ชาวเขาก็มีวิถีชีวิตสลับซับซ้อนและหลายๆด้านเช่นเดียวกับคนอื่นๆ มีทั้งคนดีและคนชั่ว แต่ชาวเขา(ส่วนใหญ่)ก็ถูกตราว่าเป็น ผู้ที่ค้ายาเสพติด ตัดไม้ทำลายป่า ปลูกไร่เลื่อนลอย ทำลายต้นน้ำ ใช้สารเคมี และทำการเกษตรในที่สูงจนก่อความเสียหายให้กับลำธารที่ไหลลงมาสู่พื้นราบฯ. ทำไมถึงเป็นเช่นนั้น

ที่จริงแล้ว ชาวเขามีการจัดการทรัพยากรทางธรรมชาติของพวกชาวเขาซึ่งมีมาแต่เดิม เช่น การจัดการกับป่ากับต้นน้ำ แต่คนพื้นราบมักจะมองพวกชาวเขาในลักษณะที่เป็นภาพนิ่ง เช่น ทำลายป่า เห็นว่าพวกนี้ปลูกฝิ่น ภายหลังได้หันมาปลูกผัก ใช้สารเคมีและยาฆ่าแมลงมาก เป็นการทำเกษตรแบบไม่ยั่งยืน ไม่มีความมั่นคงในการใช้ที่ดิน แต่ไม่เคยค้นหาคำตอบเลยว่าทำไมชาวเขาจึงกระทำเช่นนั้น

ความจริงก็คือ เราไม่เคยเปิดโอกาสที่จะทำให้ชาวเขารู้สึกกับความมั่นคงในชีวิตมาก่อนเลย ดังนั้น ด้วยชีวิตที่ไม่มั่นคง ชาวเขาจึงต้องอยู่อย่างหลบๆซ่อนๆ และพร้อมที่จะหนีอยู่ตลอดเวลา ซึ่งอันนี้เป็นเพราะว่าคนในพื้นราบทำให้ชาวเขาแย่ สังคมของเราจึงแย่ตามไปด้วย ทั้ง ดิน น้ำ และป่า

วิทยากรในรายการ อานันท์ กาญจนพันธุ์ / พ่อหลวงจอนิ โอโดเชา / พ่อหลวงบุญเกิด พนากำเนิด / คุณชุติมา มอแลกู่(หมี่จู) / ประมวล เพ็งจันทร์ (พิธีกร)

3.12 เอ็น.จี.โอ (NGOs) ( ตอนที่ 1 วันอาทิตยฺที่ 5 กันยายน 2542)
3.13 เอ็น.จี.โอ (NGOs) (ตอนที่ 2 วันอาทิตย์ที่ 3 ตุลาคม 2542)
เนื้อหารายการ แบ่งออกเป็น 2 ช่วง,
ช่วงแรก"ทีทรรศน์ท้องถิ่นสัญจร" เป็นการพูดถึงประวัติความเป็นมาของ NGOs นับตั้งแต่จุดเริ่มต้นของการพัฒนาในสมัย ดร.ป๋วย อึ้งภากรณ์ กับโครงการบัณฑิตอาสาสมัคร และพัฒนาการมาเรื่อยๆจนเกิดนักพัฒนาเอกชนขึ้นมา ที่ไม่สังกัดกับองค์กรของรัฐ อันนี้รวมไปถึงความรู้สึกของชาวบ้านที่มีต่อนักพัฒนาเอกชน จนกระทั่งถึงปัจจุบัน และตัวอย่างของงานพัฒนาเอกชนกับผู้ป่วยโรคเอดส์ กับการร่วมมือ ระหว่างรัฐและเอกชนรวมถึงผู้ป่วยที่เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของงานพัฒนา.

ช่วงที่สอง เป็นรายการสนทนากับนักวิชาการและนักพัฒนาเอกชน ซึ่งให้ภาพขององค์กรพัฒนาเอกชนต่างๆในมุมกว้าง เช่น โครงการช่วยเหลือและบรรเทาสาธารณภัย โครงการรักษาสิ่งแวดล้อม อย่าง ตาวิเศษ และโครงการรณรงค์เกี่ยวกับเรื่องการลดจำนวนประชากร เช่น ถุงยางมีชัย และรวมไปถึงโครงการพัฒนาชาวเขา และโครงการช่วยเหลือ ความทุกข์ยากของประชาชนในรูปแบบต่างๆ อย่างเช่น นักพัฒนาเอกชนกับกลุ่มสมัชชาคนจน เป็นต้น.

วิทยากรในรายการ ช่วง "ทีทรรศน์ท้องถิ่นสัญจร" ประกอบด้วย / พลากร วงศ์กองแก้ว / สุรีรัตน์ ตรีมรรคา / นายหยั่ว ถนอมรุ่งเรือง / ประเสริฐ เดชะบุญ
ช่วงรายการ"สนทนากับนักพัฒนาเอกชน และนักวิชาการ" วิทยากรประกอบด้วย / ดร. ชยันต์ วรรธนะภูติ / คุณเตือนใจ ดีเทศน์ / คุณวิยะดา ตันติวิทยาพิทักษ์ / คุณสุชาดา จักรพิสุทธิ์ / ดร. ประมวล เพ็งจันทร์ (พิธีกร)

3.14 ศักดิ์ศรีอาชีพ (วันอาทิตย์ที่ 7 พฤศจิกายน 2542)
เนื้อหารายการ กรรมกร ชาวนา ตำรวจ ทหาร ครู ผู้พิพากษา นักธุรกิจ นายธนาคาร นักการเมือง ฯลฯ หากเราเลือกได้ เราชอบที่อยากจะเป็นใคร ? แน่นอน อาชีพที่ระบุข้างต้นมีทั้งอาชีพที่มีเกียรติและไร้เกียรติ อาชีพที่มีเงินและยากจน อาชีพที่มีศักดิ์ศรีและไร้ศรีศักดิ์

ผู้คนจำนวนมากในสังคมปัจจุบัน มองกันว่า อาชีพที่ให้ผลตอบแทนเป็นตัวเงินน้อย อาชีพที่ไร้ศักดิ์ศรีไม่มีคุณค่า อาชีพที่ดูไร้อำนาจ เป็นอาชีพที่ไม่พึงประสงค์ ใครก็ตามที่ต้องประกอบอาชีพเหล่านี้ มักจะไม่พอใจในตัวเอง ความเข้าใจเช่นนี้เป็นเรื่องถูกต้องหรือไม่ และค่านิยมทั้งหลายเหล่านี้เกิดขึ้นมาได้อย่างไร ? อะไรคือท่าทีที่ถูกต้องสำหรับการประกอบอาชีพในสังคมของเรา. เราจะได้พบกับข้อคิดเห็นต่างทัศนะเหล่านี้ได้จากรายการ"ทีทรรศน์ท้องถิ่น" ตอน "ศักดิ์ศรีอาชีพ"

วิทยากรในรายการ ศ.ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์ / บัณรส บัวคลี่ / อดุลย์ ยกคำจู / โปร่งนภา อัครชิโนเรศ / ดร. ประมวล เพ็งจันทร์ (พิธิกร).

3.15 ภาคประชาชน (วันอาทิตย์ที่ 2 มกราคม 2543)
เนื้อหารายการ ในอดีต "ภาคประชาชน" ซึ่งเป็นองค์กรส่วนหนึ่งของสังคมไทย เกือบจะไม่มีส่วนร่วมในเรื่องการเมืองการปกครองของประเทศ รวมทั้ง เกือบไม่มีสิทธิ์มีเสียงในการดำเนินการทางสังคมในทุกๆรูปแบบ

แต่เมื่อเกือบ 2 ทศวรรษที่ผ่านมา ภาคประชาชนไทยได้เริ่มเข้ามามีบทบาท ในทางการเมือง สังคม และเศรษฐกิจมากขึ้นหลังเหตุการณ์ 14 ตุลา 2516. เหตุการณ์ครั้งนี้นับว่าเป็นจุดพลิกผันขององค์กรภาคประชาชน ครั้งสำคัญอันหนึ่ง และผลพวงที่ตามมา ทำให้ภาคประชาชนของไทยเราก้าวหน้ากว่าประเทศอื่นๆอย่างเห็นได้ชัดเจน

รายการทีทรรศน์ท้องถิ่น จึงเสนอเรื่องราวเหล่านี้ที่เกิดขึ้น เพื่อพูดถึงความเป็นมาและความต่อเนื่องในประเด็นดังกล่าว โดยจะมองถึงพัฒนาการทางด้านต่างๆที่องค์กรภาคประชาชน ได้มีส่วนในทางสร้างสรรค์ ทั้งทางด้านการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม.

วิทยากรในรายการ (แบ่งออกเป็น 2 ช่วง)
ช่วงแรก. "ทีทรรศน์ท้องถิ่นสัญจร" วิทยากรประกอบด้วย / เอนก บัวเขียว / คุณกำจร สายวงศ์อินทร์
ช่วงที่สอง. รายการสนทนากับนักวิชาการและนักพัฒนาเอกชน วิทยากรประกอบด้วย ศ. เสน่ห์ จามริก / ดร. เจิมศักดิ์ ปิ่นทอง / คุณ ชัยพันธ์ ประภาสวัต / ดร. ประมวล เพ็งจันทร์ (พิธีกร)

3.16 ธุรกิจการเมือง (วันอาทิตย์ที่ 6 กุมภาพันธ์ 2543)
เนื้อหารายการ ธุรกิจกับการเมืองอยู่ควบคู่กันมานานเท่าไหร่แล้ว และระหว่างธุรกิจกับการเมืองนั้นใครเป็นฝ่ายนำ ? ปัจจุบันธุรกิจการเมืองส่งผลอะไร ให้กับประเทศชาติของเราบ้าง และประชาชนได้รับประโยชน์ หรือทุกข์ยากต่อปรากฏการณ์อันนี้ ? เราจะพัฒนาการเมืองของเราใน อนาคตไปเป็นเช่นไร จึงจะเป็นประโยชน์ต่อฐานมวลชนในวงกว้าง ? ต่อคำถามที่มากมายเหล่านี้เราได้นำเสนอออกมาในตอน"ธุรกิจการเมือง"

วิทยากรในรายการ ผศ.ใจ อึ้งภากรณ์ / ศ.เสน่ห์ จามริก / สุลักษณ์ ศิวรักษ์ / ดร.ประมวล เพ็งจันทร์ (พิธีกร) / เกรียงศักิด์ เชษฐพัฒนวนิช. (พิธีกร)

3.17 ระบบการเงินทางเลือก("ลอกคราบธนาคาร") (อาทิตย์ที่ 2 เมษายน 2543)
เนื้อหารายการ ระบบธนาคารไทย มีความเป็นมาอย่างไร ? และทำไมนักเศรษฐศาสตร์บางคน จึงมองว่าธนาคารไทยมีธุรกรรมทางการเงินซึ่งไม่ต่างไปจากโรงรับจำนำขนาดใหญ่ ? ที่ผ่านมาระบบธนาคารประสบความล้มเหลวอย่างไร ? กับคำถามเหล่านี้ มีคำตอบอยู่ในรายการทีทรรศน์ฯ ช่วงแรก ตอน "วิเคราะห์ระบบธนาคารไทย" โดย ดร.เจิมศักดิ์ ปิ่นทอง.

ยังมีระบบการเงินอีกทางเลือกหนึ่ง ซึ่งมิได้มองหากำไรที่เป็นตัวเงิน แต่เป็นกำไรของคุณค่าทางจริยธรรมของชุมชน กำไรคือคุณภาพของชุมชน ยึดคนเป็นเป้าหมาย ส่วนเงินเป็นเพียงเครื่องมือซึ่งนำไปสู่สิ่งเหล่านี้

วิทยากรในรายการ ดร.เจิมศักดิ์ ปิ่นทอง / รศ.ดร.สมภพ มานะรังสรรค์ / ครูชบ ยอดแก้ว / ดร. ประมวล เพ็งจันทร์ (พิธีกร).

3.18 ดาบหน้าชาวนาไทย (วันอาทิตย์ที่ 7 พฤษภาคม 2543)
เนื้อหารายการ นับตั้งแต่นโยบายการพัฒนาเป็นต้นมา ปัญหาก็มารุมเร้าอาชีพเกษตรกรแล้ว ทั้งนี้เพราะ เกษตรกรเป็นเหยื่อที่ถูกเลือกให้เสียสละทรัพยากรของตนเป็นพวกแรกเพื่อนโยบายรัฐ ดังจะเห็นได้จากกรณีเขื่อนปากมูล เกษตรกรไร้ที่ทำกิน ชาวประมงไม่มีปลาให้จับ แม้กระทั่งที่อยู่อาศัยก็จมอยู่ใต้เขื่อน เพื่อให้คนอื่นได้พัฒนา

ทุกวันนี้ ชาวนากำลังเผชิญกับสารเคมีและพืชตัดต่อพันธุกรรม ซึ่งมาในรูปปุ๋ยและยาฆ่าแมลง รวมไปถึงพืช GMO ที่ต้องพึ่งพาจากบรรษัท ข้ามชาติ ดาบหน้าชาวนาไทยดูจะน่าเศร้ายิ่งกว่าครั้งใด เพราะต่อกรณีการพัฒนา ชาวนากำลังไร้อนาคต. ส่วนกรณี GMO อนาคตชาวนา ไทยได้ถูกกำหนดชะตาเอาไว้แล้วโดยบรรษัทข้ามชาติ

วิทยากรในรายการ ดร. เกษียร เตชะพีระ / วิฑูรย์ เลี่ยมจำรูญ / จุฬารัตน์ เสรีเชษฐพงษ์ / กำนันอนันต์ ดวงแก้วเรือน / ชัชวาล ปุญปัน (พิธีกร)

3.19 ทีทรรศน์การศึกษาไทย(สองหน้าการศึกษาไทย)(วันอาทิตย์ที่ 4 มิถุนายน 2543)
เนื้อหารายการ ทำไมต้องมีการปฏิรูปการศึกษา" คำตอบอาจแบ่งออกได้หลายๆคำตอบ เช่น มองจากภาคประชาชน เด็กจบมาแล้วไม่มีคุณภาพ ครูด้อยคุณภาพ หรือหากมองจากภาครัฐ เราต้องปฏิรูปเพื่อการแข่งขันกับประเทศเพื่อนบ้าน คำตอบใดถูกที่สุด

ทุกวันนี้ มีพลังผลักดันทางการศึกษาอยู่สองส่วน คือ พลังจากภาครัฐ และพลังจากภาคประชาชน ภาครัฐยังต้องการควบคุมการศึกษาอยู่ ในขณะที่ภาคประชาชนต้องการเสรีภาพในการจัดการศึกษาของตนเอง ใครจะเป็นผู้ชนะในเกมการศึกษานี้ และการศึกษาในอนาคตควรเป็นไปเช่นไร ?

ชาวกระเหรี่ยงพูดถึงการศึกษาที่ผ่านมาว่า การส่งเด็กไปโรงเรียน มันก็เหมือนกับนกน้อยที่บินห่างรังออกไปเรื่อยๆ คำพูดจากภูมิปัญญาชาวกระเหรี่ยงนี้บอกอะไรกับเราเกี่ยวกับการศึกษาไทย. พบกับคำตอบเหล่านี้ได้ใน ทีทรรศน์ท้องถิ่น ตอน "ทีทรรศน์การศึกษาไทย"

วิทยากรในรายการ ดร. อรรณพ พงษ์วาท / อาจารย์สามารถ ศรีจำนงค์ / คุณชัชวาล ทองดีเลิศ / คุณสุชาดา จักรพิสุทธิ์ / ดร.ประมวล เพ็งจันทร์ (พิธีกร).

3.20 ทีทรรศน์สาธารณสุข (คนจนป่วยไม่ได้) (วันอาทิตย์ที่ 2 กรกฎาคม 2543)
เนื้อหารายการ "ปัญหาการบริการสาธารณสุขที่มีราคาแพง ยังคงเป็นปัญหาสำหรับคนจนในทุกวันนี้ ทั้งนี้เนื่องมาจากหลายสาเหตุ. เริ่มจากนโยบายทางด้านสาธารณสุขที่มุ่งเพื่อการรักษาผู้ป่วย แทนที่จะสร้างแนวป้องกันซึ่งมีราคาถูกกว่า รวมไปถึงเรื่องของบรรษัทยาข้ามชาติ ซึ่งผูกขาดการจำหน่ายและการผลิต และยังรวมถึงการพยายามกดดันให้ ร.พ.ของรัฐ แปรรูปไปเป็นของเอกชน เพื่อเอื้ออำนวยต่อการแข่งขันให้กับ ร.พ.เอกชน ทั้งในและนอกประเทศที่เปิดบริการในเมืองไทย

ปัญหาต่างๆเหล่านี้ต้องการคำตอบ และหนทางแก้ไขที่ยั่งยืน เพื่อเปิดโอกาสให้คนจนได้รับการประกันสิทธิในการเข้ารับบริการทางด้านสาธารณสุข ตามรัฐธรรมนูญฉบับประชาชน

วิทยากรในรายการ ทพ. อุทัยวรรณ กาญจนกามล / ชมชวน บุญระหงษ์ / โปร่งนภา อัครชิโนเรศ / ดร. ประมวล เพ็งจันทร์ (พิธีกร) 0000000

3.21 ประวัติศาสตร์ความคิดเขื่อน (วันอาทิตย์ที่ 6 สิงหาคม 2543)
เนื้อหารายการ ปัญหาเรื่องการจัดการน้ำเป็นเรื่องที่มนุษย์รู้จักใช้ประโยชน์มานับเป็นพันปีแล้ว แต่การควบคุมกระแสน้ำขนาดใหญ่ ที่ถึงกลับเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิศาสตร์ เพื่อประโยชน์ของการปฏิวัติอุตสาหกรรมเกิดขึ้นมาครั้งแรกในประเทศอังกฤษ และแพร่ขยายไปในสหรัฐอเมริกา ปัจจุบันได้มีการสร้างเขื่อนกันขึ้นเป็นจำนวนมากในประเทศโลกที่สาม รวมทั้งประเทศไทยด้วย เขื่อนขนาดใหญ่ เป็นการดึงทรพัยากรน้ำที่จัดการโดยชุมชนไปสู่การจัดการน้ำแบบรวมศูนย์ของรัฐ ซึ่งรัฐอ้างว่า เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างเอนกอนันต์ ตั้งแต่การผลิตกระแสไฟฟ้า การป้องกันน้ำท่วม และการชลประทานขนาดใหญ่

การทำเช่นนั้น ในด้านหนึ่งเป็นความเชื่อว่าเป็นการพัฒนา แต่เบื้องหลังของการพัฒนาดังกล่าวซึ่งไปตกกับภาคอุตสาหกรรม ประชาชนต้องถูกน้ำจำนวนมหาศาลลบพื้นที่ทำมาหากินของตนลง และลบวิถีชีวิตวัฒนธรรมของพวกเขาออกไปด้วย

ปัจจุบัน เขื่อนได้ไปเปลี่ยนพื้นที่ของชาวบ้านให้ไปเป็นพื้นที่ของรัฐ และรัฐได้นำเอาทรัพยากรของชาวบ้านเหล่านั้น ไปรับใช้คนกลุ่มหนึ่งที่มีพลังอำนาจทางเศรษฐกิจ ทำให้ชาวบ้านซึ่งดำรงชีวิตอยู่อย่างเศรษฐกิจพอเพียงกลายไปเป็นคนจนที่ยั่งยืน

วิทยากรในรายการ ดร. ชยันต์ วรรธนภูติ / ดร. ชูศักดิ์ วิทยภัค / คุณชัยณรงค์ เศรษฐเชื้อ / ดร.ประมวล เพ็งจันทร์ (พิธีกร)

3.22 นักวิชาการเครื่องซักผ้า (วันอาทิตย์ที่ 3 กันยายน 2543)
เนื้อหารายการ ความรู้ของนักวิชาการเป็นสิ่งที่สังคมให้การยอมรับ ในเวลาเดียวกันนั้น นักวิชาการส่วนหนึ่ง ก็ได้เอาประโยชน์ที่สังคมให้ความไว้วางใจดังกล่าว ไปใช้กับผลประโยชน์ของตนเอง โดยการประพฤติปฏิบัติที่ออกมาในรูปของ "นักวิชาการเครื่องซักผ้า".

ความหมายของคำว่า"นักวิชาการเครื่องซักผ้า" คือคนกลุ่มหนึ่ง ที่อยู่คราบของนักวิชาการที่คอยทำหน้าที่ฟอกโครงการขนาดใหญ่ หรือนโยบายของรัฐที่เกี่ยวข้องกับปัญหาสิ่งแวดล้อม ชุมชน และสังคม อันไม่น่าไว้วางใจให้ สะอาด บริสุทธิ์ โดยยังเป็นที่น่าสงสัยต่อจริยธรรมทางวิชาการ. ความจริงแล้ว ศาสตร์ทุกศาสตร์ วิชาการทุกสาขา ควรเป็นไปเพื่อชีวิตที่งดงามและชีวิตที่มีสุขของมนุษย์และธรรมชาติ มิใช่หรือ ?

วิทยากรในรายการ อ.ศรีศักร วัลลิโภดม / อ.ฉลาดชาย รมิตานนท์ / อ.ชัยพันธุ์ ประภาสะวัต / คุณไชยณรงค์ เศรษฐเชื้อ / อ.ประมวล เพ็งจันทร ์ (พิธีกร)

3.23 เลือกตั้ง กับ การเมืองภาคประชาชน (วันอาทิตย์ที่ 5 พฤศจิกายน 2543)
เนื้อหารายการ การเลือกตั้งเป็นกระบวนการหนึ่งในระบอบประชาธิปไตย แต่รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ยังได้เปิดโอกาสให้ประชาชน ตรวจสอบ ถอดถอน และเสนอกฎหมายได้ นอกจากนี้ยังให้สิทธิประชาชนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรม สามารถจัดให้มีการชุมนุมเรียกร้องได้ อย่างไรก็ตาม แม้แต่การเลือกตั้งเอง ประชาชนมีทางเลือกมากแค่ไหนกับพรรคการเมืองที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน ทั้งนี้เพราะฐานคิดของนักการเมืองเกือบทุกพรรคได้รับการครอบงำโดยความคิดเศรษฐกิจ อุตสาหกรรม พัฒนา เรายังไม่มีพรรคการเมืองที่มาจากฐานคิดอื่นๆ หรือกลุ่มบุคคลที่หลากหลายพอ ถ้าเช่นนั้นเราควรทำอย่างไร ? รายการ ทีทรรศน์ท้องถิ่น ตอน "เลือกตั้ง กับ การเมืองภาคประชาชน". มีคำตอบ

วิทยากรในรายการ นิธิ เอียวศรีวงศ์ / ประมวล เพ็งจันทร์ / สมเกียรติ ตั้งนโม / ไพสิฐ พาณิชยกุล / สมชาย ปรีชาศิลปกุล / นัทมน คงเจริญ

3.24 "วาระแห่งชาติภาคประชาชน (ระดับรากหญ้า)" (วันอาทิตย์ที่ 3 ธันวาคม 2543)
เนื้อหารายการ วาระแห่งชาติที่คนหลายกลุ่มออกมาประกาศ เพื่อเป็นมาตรการเร่งด่วนในการแก้ปัญหาวิกฤตชาตินั้น ถือว่าเป็นนิมิตหมายที่ดีของสังคมไทย

แต่ถ้ามองย้อนกลับไปในอดีตจะพบว่า ปัญหาวิกฤตชาติเกิดขึ้นมานานแล้วกับกลุ่มคนจน ซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่ของประเทศ. และที่ผ่านมา ปัญหาวิกฤตของพวกเขาไม่เคยได้รับความสนใจจากสื่อเลย เนื่องมาจากความไร้อำนาจ. ยิ่งไปกว่านั้น พวกเขายังถูกมองว่าเป็นกลุ่มที่สร้างปัญหาเสียเองอีกด้วย ถึงเวลาแล้วที่วิธีคิดเก่าๆจะต้องเปลี่ยนไป เพราะหากว่าปัญหาของคนส่วนใหญ่ยังไม่ได้รับการแก้ไข "วาระแห่งชาติฉบับเทวดา"ก็ไม่อาจแก้วิกฤตชาติได้

ด้วยเหตุนี้ รายการทีทรรศน์ท้องถิ่นจึงเป็นสื่อกลาง นำเอาปัญหาของคนจนมาสะท้อนให้สังคมได้รับรู้ และพร้อมสนับสนุน วาระแห่งชาติภาคประชาชน (ระดับรากหญ้า)

วิทยากรในรายการ ผู้ใหญ่วิบูลย์ เข็มเฉลิม(ตัวแทนเกษตรผสมผสาน) / พ่อหลวงจอนิ โอ่โดเชา (ตัวแทนชาวเขา) / คุณอรุณี ศรีโต (ตัวแทนแรงงาน) / กำนันอนันต์ ดวงแก้วเรือน (ตัวแทนเกษตรกร) / กำนันเฉลิม อันวิเศษ / คุณสำเริง (ตัวแทนประมงชายฝั่ง ภาคใต้) / พ่อสมบุญ / ประมวล เพ็งจันทร์ (คณะมนุษยศาสตร์ มช.)

3.25 "ประชาชน กับ หมากกระดานใหม่" (ไม่ได้ออกอากาศที่ส่วนกลาง เพราะติดรายงานผลเลือกตั้ง 6-7 มกราคม 2544 - แต่ได้รับการออกอากาศที่สถานีโทรทัศน์ท้องถิ่น จ.ลำปาง วันอังคารที่ 9 มกราคม 2544)
เนื้อหารายการ ผลสรุปของการเมืองผ่านหีบบัตรเลือกตั้งทุกครั้งที่ผ่านมา ประชาชนเพียงเป็นเบี้ยในกระดานให้นักการเมืองเดิน. แต่การเลือกตั้งคราวนี้ แตกต่างไปจากการเมืองครั้งก่อนๆ ด้วยกฎกติกาใหม่ผ่านอำนาจของรัฐธรรมนูญฉบับประชาชน

ประชาชน เริ่มเรียนรู้ที่จะมีบทบาทในการกำหนดชะตากรรมของตนเองได้โดยตรง และกำลังพลิกกลับจากการเป็นแค่เบี้ยในกระดาน กลายมาเป็นผู้กำหนดหมากการเมืองกระดานใหม่

ข้อเสนอบางประการ จากประชาชนหลายฝ่ายต่อไปนี้ เป็นภารกิจทางการเมืองที่ประชาชนจะกำหนดให้กับนักการเมืองได้ปฏิบัติ และหากนักการเมืองยังไม่อาจเข้าใจภารกิจของตนเองอย่างแจ่มชัด ยังไม่รับฟังเสียงและปัญหาของประชาชน การเมืองต่อไปนี้อาจจะต้องเผฃิญกับวิกฤตศรัทธาอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน…

วิทยากรในรายการ พ่อหลวงจอนิ โอ่โดเชา (ตัวแทนชาวเขา) / คุณอรุณี ศรีโต (ตัวแทนแรงงาน) / กำนันอนันต์ ดวงแก้วเรือน (ตัวแทนเกษตรกร) / กำนันเฉลิม อันวิเศษ / ชัยพันธุ์ ประภาสะวัต (ที่ปรึกษาสมัชชาคนจน) / ประมวล เพ็งจันทร์ (คณะมนุษยศาสตร์ มช.)

3.26 "ปฏิรูปที่ดิน : กรวดในรองเท้าของรัฐบาลใหม่" (วันอาทิตย์ที่ 4 กุมภาพันธ์ 2544)

ตามความเข้าใจที่ว่าที่ดินเป็นทรัพย์สินของรัฐ และกรรมสิทธิ์ส่วนบุคคลนั้น ความเข้าใจเช่นนี้ เพิ่งเกิดขึ้นมาเมื่อคริสตศตวรรษที่ 17 มานี้เอง
ก่อนหน้านั้นทั้งหมด ที่ดินเป็นทรัพย์สินของสังคม เป็นของสาธารณะ เป็นของส่วนรวม หรือพูดอีกอย่างหนึ่งก็คือ ที่ดินเป็นทุนทางสังคม
ในการสร้างผลผลิตให้กับประชากรโดยรวมนั่นเอง

จากความเข้าใจผิดดังกล่าว รัฐและเอกชนซึ่งเป็นเจ้าของที่ดินจึงใช้ประโยชน์จากดินไปในรูปต่างๆ
ซึ่งคุ้มค่าบ้าง และไม่คุ้มค่าบ้าง บ้างก็ปล่อยให้เป็นที่รกร้างว่างเปล่า บ้างก็เก็บงำเอาไว้เพื่อหวังผลในการเก็งกำไร โดยปราศจากความสำนึกทางศีลธรรมเชิงสังคม

การทำเช่นนี้ทำให้ประชาชนภาคเกษตรกรรมประสบกับความเดือดร้อนเป็นจำนวนมาก ปัญหาก็คือ ถ้ายังปล่อยให้เป็นเช่นนี้ต่อไป
ปัญหาความรุนแรงทางสังคมในการเข้าไม่ถึงทรัพยากรจะเกิดขึ้นตามมา ดังนั้น จึงจำเป็นต้องมีการปฏิรูปที่ดินกันอย่างจริงจัง ซึ่งต้องเริ่มต้นขึ้นนับตั้งแต่บัดนี้ เพื่อความสงบสุขของประชากรส่วนใหญ่ของประเทศ และศีลธรรมทางสังคม
ใครที่เคยคิดว่า เรื่องปฏิรูปที่ดิน เป็นเรื่องประโยชน์เฉพาะของประชากรในภาคเกษตรกรรม เป็นเรื่องที่ไกลตัว
รายการทีทรรศน์ท้องถิ่นตอนนี้ จะทำให้เราฉลาดขึ้น มองปัญหาดังกล่าวได้รอบด้าน และชัดเจนมากขึ้น
พร้อมทั้งเข้าใจปัญหารากเหง้าของสังคมไทยได้ดีขึ้น

วิทยากรในรายการ ดร.อานันท์ กาญจนพันธุ์ (คณะสังคมศาสตร์ มช.) / อ.สมชาย ปรีชาศิลปกุล (คณะสังคมศาสตร์ มช.) / สมชัย ศิริชัย (สหพันธ์เกษตรกรภาคเหนือ) / ธนา ยะโสภา (เครือข่ายกลุ่มเกษตรกรภาคเหนือ) / รังสรรค์ ศรีสองแคว (แนวร่วมเกษตรกรภาคเหนือ)

3.27 "กระแสชุมชนท้องถิ่นในยุคโลกาภิวัตน์" (วันอาทิตย์ที่ 4 มีนาคม 2544)

ภัยเศรษฐกิจอันร้ายแรงที่โหมกระหน่ำสังคมเศรษฐกิจไทยเมื่อ 3-4 ปีที่ผ่านมา จนเราเกือบจะสูญเสียทุกอย่างให้กับคนอื่น คือกระแสทุนนิยมโลกาภิวัตน์ ซึ่งความรุนแรงของภัยดังกล่าว ไม่น้อยไปกว่าภัยของสงครามเลย การที่ชุมชนท้องถิ่นและสังคมไทยจะรับมือกับมหันตภัยอันนี้ เราจำเป็นต้องทำความเข้าใจเกี่ยวกับกระบวนการดังกล่าวที่เรียกว่าโลกาภิวัตน์ ว่ามีความเป็นมา และพัฒนาการอย่างไร ? ผลกระทบของโลกาภิวัตน์ได้ส่งผลถึงส่วนใดหรือใครบ้างในสังคมไทย ทั้งนี้เพื่อท้องถิ่นจะได้เลือกวางยุทธศาสตร์ของการตอบโต้ได้อย่างเหมาะสม เพื่อประโยชน์ และเป็นไทของชุมชนท้องถิ่นให้วัฒนาถาวรต่อไป ทั้งหมดนี้คือสาระหลักของรายการ ทีทรรศน์ท้องถิ่น ตอน กระแสชุมชนท้องถิ่นในยุคโลกาภิวัตน์

วิทยากรในรายการ : ศาสตราจารย์ เสน่ห์ จามริก (นักวิชาการอิสระ สาขารัฐศาสตร์)

คำโปรยท้ายรายการ / วัฒนธรรมการเรียนรู้แบบโลกาภิวัตน์ มุ่งมองความสำเร็จและความก้าวหน้าเอาอย่างกระแสโลก ความสำเร็จดังกล่าว จะเป็นไปได้ก็โดยการเข้าถึงฐานทรัพยากรของชุมชนท้องถิ่น เพื่อนำไปปรนเปรอความสุขให้กับนักบริโภค. วิธีคิดดังกล่าว ได้เข้าครอบงำชนชั้นนำของประเทศไทยเราในทุกวงการ ด้วยเหตุนี้ การต่อสู้จึงยังคงมีต่อไป ระหว่างชนชั้นนำและประชาชนผู้เป็นเจ้าของทรัพยากร การจะตอบโต้กับกระแสโลกาภิวัตน์ ต้องเริ่มต้นที่ฐานคิดใหม่ในเรื่องของการบริโภค ปกป้องฐานทรัพยากรของตน และพร้อมที่จะแตกหักกับระบบอุปถัมภ์ พยายามพึ่งตนเอง และสร้างเครือข่ายเศรษฐกิจชุมชน รวมไปถึงการเรียนรู้วิทยาการใหม่เพื่อการปรับปตัวได้อย่างเหมาะสมและเป็นประโยชน์กับชุมชนท้องถิ่นให้มากที่สุด ทั้งหมดนี้คือข้อเสนอต่อการเผชิญหน้ากับระหว่างกระแสชุมชนท้องถิ่น กับ กระแสโลกาภิวัตน์

สำหรับรายการทีทรรศน์ท้องถิ่น หลังจากที่ออกอากาศแล้ว ส่วนใหญ่มักได้รับเสียงตอบรับกลับมาในหลายๆทาง ทั้งข้อคิดเห็น และคำแนะนำต่างๆ รวมถึงเสียงสะท้อนกลับที่เป็นคำชมและคำวิจารณ์ ตามที่อยู่ซึ่งทางรายการทีทรรศน์ท้องถิ่นได้ให้ไว้นั้น ทั้งตู้ ปณฝ. 254 มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 50202 และ email: midnightuniv(at)yahoo.com รวมกระทั่ง website ของมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน www.geocityies.com/midnightuniv เสียงตอบรับเหล่านี้ได้ช่วยให้เราทราบถึงปฏิกริยาของผู้ชมซึ่งมีต่อรายการต่างๆที่เราได้ผลิตขึ้นมาในแต่ละตอน ตัวอย่างเช่น

กลุ่มผู้หญิงจาก จ.ชลบุรี ขอคำแนะนำมาเกี่ยวกับการเรียนต่อ และชื่นชมกับเนื้อหาของรายการที่ผลิตขึ้นโดยคนท้องถิ่น, นักศึกษาแพทย์จากมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง เขียนมาให้กำลังใจกับทีมงานมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน พร้อมทั้งบริภาษผู้ว่าราชการ จ.เชียงใหม่ กรณีเรื่องชาวเขาซึ่งชุมนุมกันอยู่ที่ศาลากลาง, นายแพทย์สาธารณสุขจาก จ.ฉะเชิงเทรา ขอก๊อปปี้เทปรายการทีทรรศน์ ตอน "คนจนป่วยไม่ได้", หรือบางรายก็ขอให้รายการทีทรรศน์ฯไปจัดให้ที่มหาวิทยาลัยฯของตน โดยระบุเรื่องมาด้วยว่าอยากให้จัดให้มีรายการโทรทัศน์เรื่องของ อ.ปรีดี พนมยงค์. และรายที่มาแปลกหน่อยก็คือ ได้เขียนมาขอที่อยู่วิทยากรหญิงคนหนึ่ง ซึ่งทางรายการเชิญมาตอน"วิทยาศาสตร์บ้านนอก" ด้วยความถูกอกถูกใจในคำพูด และหน้าตา อยากจะติดต่อเป็นการส่วนตัว เพราะตรงสเปคมาก เป็นต้น

นอกจากนี้ บางรายก็มีการวิจารณ์ผ่านมาทาง webboard ของ website มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน ทำนองว่า วิทยากรเป็นพวกเดียวกัน เสนอมุมมองอย่างเดียวกัน โดยไม่มีคนแย้งเป็นต้น ซึ่งทางรายการทีทรรศน์ท้องถิ่นก็ต้องเรียนชี้แจงไปตามเหตุผล ความจำเป็น และเป้าหมายซึ่งเราตั้งเอาไว้

ไปหน้าถัดไป : หัวข้อเรื่องต่อไป website ของมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน
e-mail : midnightuniv(at)yahoo.com