อุดมศึกษาในทัศนะของนิธิ
บทสัมภาษณ์ ศ.ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์
วันอาทิตย์ที่ 5 มกราคม 2546
ผู้สัมภาษณ์ :ใคร่เรียนถามอาจารย์เกี่ยวกับปัญหาของมหาวิทยาลัยไทยในเรื่องของ ระบบการเรียนการสอน การวิจัย การบริการชุมชน และการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม เท่าที่ผ่านมาซึ่งอาจารย์มีประสบการณ์ อาจารย์คิดว่าภาพรวมของมหาวิทยาลัยไทยมีปัญหาเกี่ยวกับสิ่งเหล่านี้อย่างไรครับ
นิธิ เอียวศรีวงศ์ : ผมคิดว่าปัญหาหลักคือ เราเอาภารกิจ 4 อย่างที่องค์การ UNESCO ตั้งเอาไว้เกี่ยวกับอุดมศึกษานี้มาวาง แต่ผมเข้าใจว่า ภารกิจ 4 อย่างนี้ มันสัมพันธ์สืบเนื่องกัน ไม่ใช่ภารกิจ 4 อย่างที่แยกออกจากกันโดยเด็ดขาด เช่น การเรียนการสอน กับการบริการชุมชน ไม่ใช่ 2 ภารกิจ แต่จะเรียนจะสอนอะไรเกิดขึ้นจากอาจารย์เข้าไปทำงานร่วมอยู่กับชุมชน ร่วมอยู่กับสังคม จึงมองเห็นปัญหา แล้วนำปัญหานั้นมาสู่การวิจัย ซึ่งจากการวิจัยและการเรียนการสอนก็จะควบคู่กันไปตลอดเวลา เป็นอย่างที่อาจารย์ประเวศพูดว่า เป็นวงกลมที่นำปัญหาจากข้างล่างขึ้นไปศึกษาวิจัย แล้วย้อนกลับลงมา
ผมคิดว่าภารกิจ 4 อย่างที่มหาวิทยาลัยต่างๆพูดถึง มันกลายเป็น 4 อย่างที่ไม่สัมพันธ์กันเลย บางทีบางมหาวิทยาลัยตั้งรองอธิการบดี 4 ด้านเลย คำถามก็คือว่า แล้วเมื่อไหร่มันถึงจะเข้ามาเกี่ยวข้องกัน เมื่อไหร่เราจึงจะมีการเรียนการสอนที่มาจากการวิจัย หรือการเรียนการสอนที่มาจากทางด้านศิลปวัฒนธรรมหรือการบริการชุมชน แล้วการบริการชุมชนเราจะตอบปัญหาให้กับชุมชนได้อย่างไร ในเมื่อมันไม่ได้มาจากการวิจัยหรือไม่ได้มาจากการเรียนการสอน ทั้ง 4 ด้านนี้ไม่ได้ถูกคลุกเคล้าให้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน อันนี้เป็นปัญหาหลักของทุกมหาวิทยาลัยก็ว่าได้ (รายละเอียด)
ไปหน้าแรกของมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน I สมัครสมาชิก I สารบัญเนื้อหา I webboard I ประวัติ ม.เที่ยงคืน
e-mail : midnightuniv(at)yahoo.com
หากประสบปัญหาการส่ง
e-mail ถึงมหาวิทยาลัยเที่ยงคืนจากเดิม
midnightuniv(at)yahoo.com
ให้ส่งไปที่ใหม่คือ
midnight2545(at)yahoo.com
มหาวิทยาลัยเที่ยงคืนจะได้รับจดหมายเหมือนเดิม
สำหรับสมาชิกที่ต้องการ download ข้อมูล อาจใช้วิธีการง่ายๆดังต่อไปนี้
1. ให้ทำ hyper text ข้อมูลทั้งหมด
2. copy ข้อมูลด้วยคำสั่ง Ctrl + C
3. เปิด word ขึ้นมา (microsoft-word หรือ word pad)
4. Paste โดยใช้คำสั่ง Ctrl + V
จะได้ข้อมูลมา ซึ่งย่อหน้าเหมือนกับต้นฉบับทุกประการ
(กรณีตัวหนังสือสีจาง ให้เปลี่ยนสีเป็นสีเข้มในโปรแกรม word)
มหาวิทยาลัยฉลาดไม่เกินสื่อ แล้วมันจะพังไหม? มหาวิทยาลัยต้องฉลาดกว่าสื่อ แล้วจะสามารถทำให้นักศึกษาของตนเองมีจินตนาการได้ว่า ในโลกข้างนอก ถ้าคุณมีความรู้ความสามารถ คุณเอาตัวรอด อาจจะไม่รวยล้นฟ้า แต่คุณเอาตัวรอดได้ คุณมีชีวิตที่มีความสุขได้พอสมควร
สิ่งเหล่านี้คือ ตัวมหาวิทยาลัยเองก็ไม่มีจินตนาการในเรื่องนี้ มหาวิทยาลัยจริงๆแล้วไม่ใช่เป็นตัวผลิตคนไปรับใช้ แต่ผลิตคนไปสร้างโอกาสใหม่ในสังคม อันนี้สำคัญกว่า ไปสร้างโอกาสใหม่ขึ้นมาอันนี้มหาวิทยาลัยไทยไม่เคยคิดไปสร้างโอกาสใหม่ แล้วแต่คนเขายื่นอะไรมา คุณก็ผลิตคนไปใส่โอกาสที่เขายื่นมาให้ คือทำหน้าที่ผลิตลูกจ้างอย่างเดียว คุณต้องคิดการไปสร้างโอกาสใหม่ คุณอาจจะไปเป็นลูกจ้างก็ได้ แต่เป็นลูกจ้างชนิดใหม่ แล้วลองมองดูสังคมไทยที่กำลังเปลี่ยนแปลง โอ้โห! โอกาสใหม่แยะมากเลย ถ้ามีจินตนาการเสียหน่อย ก็จะเห็นโอกาสเยอะแยะไปหมด
แม้แต่ความสุขคืออะไร
มหาวิทยาลัยก็ไม่สนใจ แล้วทำ
ให้เด็กคิดว่าเงินคือความสุข อำนาจคือความสุข มองไม่เห็นว่า จริงๆแล้วความสุขมันละเอียดอ่อนกว่านั้นแยะ
่ถ้ามหาวิทยาลัยลงมาคลุกกับสังคมมากขึ้น มหาวิทยาลัยก็จะเริ่มเข้าใจว่าความสุขคืออะไร
เมื่อมหาวิทยาลัยไม่ได้ลงมาคลุกกับสังคมชุมชน ก็ไม่เข้าใจว่าความสุขคืออะไร ก็ตามแต่กระแสของสื่อ
ซึ่งจะครอบงำตัวมหาวิทยาลัยเอง มันน่าเศร้าที่มหาวิทยาลัยถูกสื่อครอบงำ
