The Midnight University

ตามโกดังร้างที่ถูกยึด หน้าต่างแห่งประชาธิปไตยกำลังเปิดออก
Short Circuit - Corto Circuito - ศูนย์สังคมของอิตาลี
พิภพ อุดมอิทธิพงศ์ : แปล
นักวิชาการอิสระ

หมายเหตุ
พิภพ อุดมอิทธิพงศ์
ผู้แปลหนังสือเรื่อง รั้วกับหน้าต่าง เขียนโดย นาโอมี ไคลน์
เรื่องราวของการต่อสู้ของประชาชนทั่วโลกกับอำนาจทุนข้ามชาติขนาดใหญ่ในยุคโลกาภิวัตน์
ทางกองบรรณาธิการได้รวบรวมเป็นส่วนหนึ่งของสารานุกรมมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน
เพื่อใช้ในการอ้างอิงทางวิชาการ

(บทความเพื่อประโยชน์ทางการศึกษา)
บทความฟรี มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน ลำดับที่ 741
เผยแพร่บนเว็ปไซต์นี้ครั้งแรกเมื่อวันที่ ๑๖ พฤศจิกายน ๒๕๔๘
(บทความทั้งหมดยาวประมาณ 2 หน้ากระดาษ A4)

ศูนย์สังคมของอิตาลี
ตามโกดังร้างที่ถูกยึด หน้าต่างแห่งประชาธิปไตยกำลังเปิดออก
มิถุนายน 2544

สตรีผมยาวสีน้ำตาลและมีสุ้มเสียงแหบแห้งเหมือนคนสูบบุหรี่ได้ตั้งคำถามว่า "คุณมีความคิดเห็นต่อสถานที่นี้อย่างไร" เธอถามผ่านล่าม "มันเป็นย่านอันน่าอัปลักษณ์หรือเป็นบางสิ่งที่อาจจะสวยงามหรือเปล่า"

นั่นเป็นคำถามที่ดูเจ้าเล่ห์ พวกเรากำลังนั่งอยู่ในสิ่งปลูกสร้างอันซอมซ่อ ในย่านชานเมืองที่สวยน้อยที่สุดแห่งหนึ่งของกรุงโรม กำแพงของอาคารที่ถูกรื้อทิ้งเต็มไปด้วยข้อความที่ถูกขีดเขียนไว้ พื้นดินเหลวเป็นโคลนและรอบ ๆ ตัวเราเป็นโครงการบ้านจัดสรรที่ดูเทอะทะและน่ากลัว หากมีนักท่องเที่ยวคนใดจากนักท่องเที่ยว 20 ล้านคนที่มายังกรุงโรมเมื่อปีที่แล้วหลงทางมาที่นี่ พวกเขาคงรีบเปิดหนังสือเดินทางของ Fodor และเผ่นแน่บออกไปหาอาคารที่มีหลังคาโค้ง น้ำพุและภาพสีน้ำเขียนบนผนังและเพดาน ในขณะที่ซากของอาณาจักรซึ่งเคยมีอำนาจรวมศูนย์มากที่สุดแห่งหนึ่งในประวัติศาสตร์ ถูกอนุรักษ์ไว้อย่างดีที่ใจกลางกรุงโรม แต่ในสถานที่แห่งนี้ซึ่งเป็นชานเมืองอันซอมซ่อ คุณจะมีโอกาสได้เห็นการเมืองแบบใหม่ที่มีชีวิตชีวา

ชุมชนที่พูดถึงนี้มีชื่อว่า Corto Circuito ซึ่งเป็นหนึ่งในศูนย์สังคมจำนวนมากในประเทศอิตาลี ศูนย์สังคมที่ว่าคืออาคารที่ถูกทิ้งร้าง ไม่ว่าจะเป็นโกดังสินค้า โรงงาน ค่ายทหาร โรงเรียน สถานที่เหล่านี้ถูกยึดครองและเปลี่ยนให้กลายเป็นศูนย์รวมด้านวัฒนธรรมและการเมือง โดยปลอดพ้นจากการครอบงำของระบบตลาดและรัฐอย่างเห็นได้ชัด ประมาณกันว่ามีศูนย์สังคมแบบนี้อยู่ 150 แห่งในอิตาลี

ศูนย์สังคมที่ใหญ่และเก่าแก่ที่สุดได้แก่ Leoncavallo ในเมืองมิลาน ซึ่งกลายเป็นเมืองย่อย ๆ ที่พึ่งพาตัวเองได้ โดยประกอบด้วยร้านอาหารและสวนหลายแห่ง ร้านหนังสือหนึ่งร้าน โรงภาพยนตร์หนึ่งโรง ลานโค้งสำหรับเล่นสเก็ตบอร์ดและตึกสโมสร ซึ่งมีขนาดใหญ่มากพอที่จะรองรับการแสดงของวง Public Enemy ซึ่งเป็นวงดนตรีแร็พที่เดินทางมาเล่นในเมืองนี้ พื้นที่แห่งนี้เป็นพื้นที่หาได้ยากของผู้ที่เสพงานศิลป์อย่างสนุกสนาน ท่ามกลางโลกที่คนชั้นกลางผลักไสไล่ส่งคนยากจนออกไป ซึ่งเป็นเหตุให้หนังสือพิมพ์ Le Monde ของฝรั่งเศสอธิบายว่า พวกเขาเป็น "เพชรเม็ดงามด้านวัฒนธรรมของอิตาลี"

แต่ศูนย์สังคมเป็นสถานที่ดีที่สุดไม่ใช่เฉพาะสำหรับคืนวันเสาร์ หากยังเป็นแหล่งบ่มเพาะนักกิจกรรมด้านการเมืองในอิตาลี ที่ศูนย์ต่าง ๆ เหล่านี้ วัฒนธรรมและการเมืองผสมผสานกันอย่างง่ายดาย จากการอภิปรายเรื่องปฏิบัติการทางตรงอาจเปลี่ยนไปเป็นงานสังสรรค์กลางแจ้งขนาดใหญ่ การพูดเสียงอึกทึกครึกโครมเกิดขึ้นข้าง ๆ กับที่ประชุมที่พูดคุยถึงการจัดตั้งสหภาพแรงงานให้คนงานในร้านฟาสต์ฟู้ด

ในประเทศอิตาลี วัฒนธรรมเช่นนี้เกิดขึ้นจากภาวะบีบบังคับ ในท่ามกลางนักการเมืองทั้งฝ่ายซ้ายและขวาที่อื้อฉาวกับการฉ้อราษฎร์บังหลวง เยาวชนชาวอิตาเลียนจำนวนมากย่อมตระหนักได้ว่า อำนาจนั่นเองเป็นสิ่งที่ฉ้อฉล เครือข่ายศูนย์สังคมเป็นพื้นที่ทางการเมืองคู่ขนานที่เกิดขึ้นมา แต่แทนที่พวกเขาจะพยายามยึดครองอำนาจรัฐ พวกเขากลับให้บริการในสิ่งที่รัฐไม่ได้ให้ ไม่ว่าจะเป็นบริการเลี้ยงเด็กตอนกลางวัน และการรณรงค์เพื่อสนับสนุนผู้ลี้ภัย ในขณะเดียวกันพวกเขาก็เผชิญหน้ากับรัฐด้วยปฏิบัติการทางตรง

ยกตัวอย่างเช่น ในค่ำคืนที่ดิฉันอยู่ที่ศูนย์ Corto Circuito ในกรุงโรม พวกเราได้กินอาหารค่ำของชุมชนที่มีทั้งลาซัญญาและสลัด caprese อาหารมื้อนี้ได้รับการตอบรับอย่างกระตือรือร้นเป็นพิเศษ เพราะปรุงโดยหัวหน้าพ่อครัวซึ่งเพิ่งถูกปล่อยตัวจากการคุมขังมาหมาด ๆ เขาถูกจับกุมเพราะเข้าร่วมเดินขบวนรณรงค์ต่อต้านลัทธิฟาสซิสต์ และเมื่อวันก่อนที่ศูนย์ Leoncavallo ในกรุงมิลาน ดิฉันได้พบกับสมาชิกหลายคนของกลุ่ม Tute Bianche (สีขาวล้วน) ซึ่งกำลังง่วนอยู่กับการศึกษาแผนที่ดิจิตอลของกรุงเจโนอา เพื่อเตรียมพร้อมในการเข้าร่วมประท้วงการประชุมกลุ่มประเทศ G8 ในเดือนกรกฎาคม 2544 กลุ่มปฏิบัติการทางตรงกลุ่มนี้ มีชื่อเรียกตามชุดที่สมาชิกกลุ่มสวมใส่ในระหว่างการประท้วง และเพิ่งจะออก "ประกาศสงคราม" กับการประชุมในกรุงเจโนอา

แต่คำแถลงการณ์ไม่ใช่สิ่งที่น่าตื่นใจมากที่สุดซึ่งเกิดขึ้นภายในศูนย์สังคม สิ่งที่น่าอัศจรรย์ใจมากกว่าได้แก่ข้อเท็จจริงที่ว่า นักต่อต้านระบอบอำนาจนิยมเหล่านี้ โดยนิยามจากการที่พวกเขาปฏิเสธการเมืองระบบพรรค หลายคนเริ่มลงสมัครรับเลือกตั้งและได้รับชัยชนะเสียด้วย ในกรุงเวนิซ โรม และมิลาน นักเคลื่อนไหวคนสำคัญจากศูนย์สังคมหลายคน ซึ่งรวมทั้งผู้นำของกลุ่ม Tute Bianche กลายเป็นสมาชิกเทศบาลไปแล้ว

ในขณะที่พรรคฟอร์ซา อิตาเลีย อันเป็นพรรคฝ่ายขวาของนายซิลวีโอ แบร์ลุสโกนีอยู่ในอำนาจ พวกเขาต้องปกป้องตัวเองจากผู้ที่ต้องการจะปิดศูนย์เหล่านี้ แต่เบ็ปเป้ กัชชีอา สมาชิกของกลุ่ม Tute Bianche และสมาชิกเทศบาลกรุงเวนิซบอกเช่นกันว่า การผันตัวเข้าสู่การเมืองระดับท้องถิ่นเป็นวิวัฒนาการตามธรรมชาติของทฤษฎีศูนย์สังคม เขาอ้างว่ารัฐชาติกำลังอยู่ในวิกฤต และอ่อนแอลงท่ามกลางมหาอำนาจในระดับโลก และมีความฉ้อฉลท่ามกลางโลกของบรรษัท

ขณะเดียวกัน ในประเทศอิตาลีเช่นเดียวกับในประเทศอุตสาหกรรมอื่น ๆ ความรู้สึกแบบภูมิภาคนิยมที่เรียกร้องให้มีการกระจายอำนาจมากขึ้นตกอยู่ในกำมือของฝ่ายขวา ในบรรยากาศเช่นนี้ กัชชีอาเสนอยุทธศาสตร์สองขาที่ดำเนินไปพร้อมกัน เพื่อเผชิญหน้ากับมหาอำนาจ (อย่างกลุ่มประเทศ G8) ที่ปราศจากความรับผิดชอบ และไม่ได้เป็นปากเสียงของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งในระดับโลก ขณะเดียวกันก็เริ่มสถาปนาระบอบการเมืองที่มีความรับผิดชอบ และมีส่วนร่วมมากขึ้นในระดับท้องถิ่น (ซึ่งในแง่นี้ศูนย์สังคมจะมีบทบาทเหมือนสภาแห่งเมือง)

ทั้งหมดนี้นำดิฉันกลับมาที่คำถามซึ่งตั้งขึ้นในชานเมืองแห่งอาณาจักรมัมมี่ของโรม แม้ว่าศูนย์สังคมเหล่านี้อาจไม่ต่างจากย่านชุมชนแออัดอันซอมซ่อเมื่อดูจากภายนอก แต่มันก็เป็นหน้าต่าง ไม่เพียงแสดงให้เห็นอีกวิถีทางหนึ่งของการดำรงชีวิต การแยกตัวจากรัฐ หากยังเป็นการเมืองใหม่ที่มีปณิธานผูกมัด และมันเป็นบางสิ่งที่อาจจะงดงาม

Free Documentation License
Copyleft : 2005, 2006, 2007
Everyone is permitted to copy and distribute verbatim copies
of this license document, but changing it is not allowed.

ลิขซ้าย 2548, 2549, 2550 : สมเกียรติ ตั้งนโม
ผู้ที่นำข้อมูลวิชาการฟรีของมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน
ไปใช้ประโยชน์ทางวิชาการ เผยแพร่ หรืออ้างอิง โดยต้องไม่เกี่ยวข้องกับธุรกิจ ได้รับความยินยอมจากผู้เรียบเรียง สำหรับการนำไปใช้ประโยชน์ตามที่ระบุไว้ กรุณาอ้างอิงแหล่งที่มาตามสมควร โดยกรุณาระบุถึงเว็ปไซต์ และ URL มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน www.midnightuniv.org