Political Issue
The Midnight University

บทสัมภาษณ์สองผู้นำในละตินอเมริกา
เปลี่ยนน้ำมันให้เป็นแปลงเกษตร และ
ขุมคลังศีลธรรมของชาวอินเดียน
ภัควดี วีระภาสพงษ์ : แปล
นักวิชาการอิสระและนักแปลอิสระ

บทความบนหน้าเว็บเพจนี้ เป็นบทสัมภาษณ์สองผู้นำในละตินอเมริกา
ซึ่งเคยเผยแพร่แล้วในประชาไทออนไลน์คือ
๑. ฆ่าเวลายุคปวงประชารูดซิปปาก อ่านสัมภาษณ์ปากไร้ซิปของอูโก ชาเวซ
๒. สัมภาษณ์ เอโว โมราเลส : ชาวอินเดียนแดงคือขุมคลังทางศีลธรรมของละตินอเมริกา
midnightuniv(at)yahoo.com

(บทความเพื่อประโยชน์ทางการศึกษา)
ข้อความที่ปรากฏบนเว็บเพจนี้ ได้มีการแก้ไขและตัดแต่งไปจากต้นฉบับบางส่วน
เพื่อความเหมาะสมเป็นการเฉพาะสำหรับเว็บไซต์แห่งนี้
มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน ลำดับที่ 1062
เผยแพร่บนเว็บไซต์นี้ครั้งแรกเมื่อวันที่ ๗ พฤศจิกายน ๒๕๔๙
(บทความทั้งหมดยาวประมาณ 14.5 หน้ากระดาษ A4)

 

เปลี่ยนน้ำมันให้เป็นแปลงเกษตร และขุมคลังศีลธรรมของชาวอินเดียน
ภัควดี วีระภาสพงษ์ : นักวิชาการอิสระและนักแปลอิสระ

๑. ฆ่าเวลายุคปวงประชารูดซิปปาก อ่านสัมภาษณ์ปากไร้ซิปของอูโก ชาเวซ
Greg Palast จากนิตยสาร The Progressive สัมภาษณ์

ความนำ
คุณคงคิดว่าจอร์จ บุชน่าจะคุกเข่าและจูบก้นของอูโก ชาเวซสักจ๊วบหนึ่ง เพราะไม่เพียงชาเวซส่งน้ำมันราคาถูกให้เขตบรองซ์และชุมชนยากจนอื่น ๆ ในสหรัฐอเมริกา ไม่เพียงเขาเสนอให้ความช่วยเหลือแก่เหยื่อพายุแคทรีนา เท่านั้นยังไม่พอ ในการสัมภาษณ์ที่ผม (เกรก พาลาสต์) ได้สนทนากับประธานาธิบดีเวเนซุเอลาเมื่อวันที่ 28 มีนาคม ชาเวซยังยื่นข้อเสนอที่น่าตกใจให้บุชอีกว่า เขาจะลดราคาน้ำมันลงเหลือ 50 ดอลลาร์ต่อบาร์เรล "ราคานี้ไม่สูงเกินไป กำลังดี" เขาบอก ราคานี้ถูกกว่าราคาน้ำมัน 75 ดอลลาร์ต่อบาร์เรลในตลาดส่งมอบเมื่อเร็ว ๆ นี้ถึง 1 ใน 3 นั่นหมายถึงมันจะดึงราคาหน้าปั๊มน้ำมันลดลงเกือบหนึ่งเหรียญ คือจาก 3 ดอลลาร์ เหลือ 2 ดอลลาร์ต่อแกลลอน

แต่ประธานาธิบดีบุชกลับตอกหน้าชาเวซ บอกให้เขาเอาน้ำมันราคาถูกกลับไปใส่ท่อไว้ตามเดิม ก่อนที่ผมจะอธิบายว่าทำไมบุชถึงทำอย่างนั้น ผมจะอธิบายก่อนว่าทำไมชาเวซจึงมีอำนาจทำอะไรแบบนั้นได้ --รวมถึงวิธีการที่ดูเหมือนบ้า ๆ ในข้อตกลงประเภท "เอาน้ำมันของผมไปหน่อยเถอะ ขอร้องล่ะ!"

ชาเวซบอกผมว่า เวเนซุเอลามีน้ำมันมากกว่าซาอุดีอาระเบีย ขี้โม้หรือเปล่า? เปล่าเลย อันที่จริง คำกล่าวอ้างที่ฟังดูน่าประหลาดใจนี้มาจากแหล่งข้อมูลที่น่าประหลาดใจที่สุด นั่นคือ กระทรวงพลังงานของสหรัฐอเมริกา ในรายงานที่เป็นเอกสารภายในกระทรวงฉบับหนึ่ง กระทรวงพลังงานสหรัฐฯ ประเมินว่า เวเนซุเอลามีแหล่งน้ำมันสำรองมากกว่าซาอุดีอาระเบียถึง 5 เท่า

อย่างไรก็ตาม น้ำมันดิบจำนวนมหาศาลของเวเนซุเอลาส่วนใหญ่อยู่ในรูปของ "น้ำมันดิบชนิดหนักมาก" (extra-heavy crude oil) หรือ liquid asphalt ซึ่งมีต้นทุนแพงบรรลัยในการสกัดและนำมากลั่น น้ำมันต้องมีราคาขายสูงกว่า 30 ดอลลาร์ต่อบาร์เรล จึงจะทำให้การลงทุนกับน้ำมันดิบชนิดหนักมากนี้มีความคุ้มทุน หากจู่ ๆ ราคาน้ำมันเกิดตกลงอย่างพรวดพราด กิจการที่ลงทุนกับน้ำมันชนิดนี้จะล้มละลายทันที และจะว่าไปแล้ว เพียงแค่ 6 ปีก่อน น้ำมันก็ยังมีราคาแค่ 18 ดอลลาร์ต่อบาร์เรลเท่านั้น แต่ความเป็นไปได้ที่จะลงทุนเกิดขึ้นแล้วในปัจจุบัน นี่คือที่มาของข้อเสนอจากชาเวซ: ลดราคาน้ำมันเหลือ 50 ดอลลาร์...แต่รักษาราคานี้ไว้ นั่นหมายถึงหลักประกันการลงทุนในน้ำมันดิบชนิดหนักมากของเวเนซุเอลา

แต่การที่เวเนซุเอลาจะก้าวขึ้นมามีบทบาทภายในโอเปก ย่อมหมายถึงอิทธิพลอำนาจที่ลดถอยลงของราชวงศ์ซาอุด และครอบครัวตระกูลบุชคงไม่ชอบใจแม้แต่น้อย มันเป็นเรื่องของ "ปิโตรดอลลาร์" (1) เมื่อจอร์จ ดับเบิลยู พาเจ้าฟ้าชาย (ในตอนนั้น ปัจจุบันคือกษัตริย์) อับดุลเลาะห์แห่งซาอุดีอาระเบีย นั่งรถกอล์ฟไปทั่วสนามกอล์ฟครอว์ฟอร์ด ไม่ใช่เพราะอเมริกาต้องการน้ำมันของอาหรับใจจะขาด ถึงอย่างไรซาอุดีอาระเบียก็ขายน้ำมันให้เราอยู่แล้ว สิ่งที่บุชต้องการคือปิโตรดอลลาร์จากซาอุฯ ต่างหาก ตลอดสามทศวรรษที่ผ่านมา ซาอุดีอาระเบียดูดเงินสดจากกระเป๋าสตางค์ของเจ้าของรถเอสยูวีชาวอเมริกัน แล้วช่วยรีไซเคิลเงินนี้ด้วยการส่งมันกลับไปนิวยอร์กเพื่อซื้อพันธบัตรและสินทรัพย์อื่น ๆ ของสหรัฐฯ อีกทีหนึ่ง

บรรดาผู้มีอำนาจในอ่าวเปอร์เซียเข้าใจดีว่า การให้กระทรวงการคลังสหรัฐฯ ยืมเงินสดไป เป็นการสนับสนุนทางการเงินให้จอร์จ บุช สามารถสร้างหนี้ให้สหรัฐอเมริกาเพิ่มขึ้นมาอีก 2 ล้านล้านดอลลาร์ สิ่งตอบแทนที่พวกเขาได้กลับมาก็คือความคุ้มครอง พูดง่าย ๆ คือ พวกเขาให้เรายืมเงินปิโตรดอลลาร์ เราให้เขายืมกองพลบินที่ 82 (2)

สิ่งที่ชาเวซทำจะเป็นการยุติวงจรทั้งหมดนี้ เขาจะขายน้ำมันให้เราในราคาค่อนข้างถูก....แต่ตั้งใจจะเก็บเงินปิโตรดอลลาร์ไว้ในละตินอเมริกา เมื่อเร็ว ๆ นี้ ชาเวซถอนเงินจากธนาคารกลางสหรัฐฯ มา 2 หมื่นล้านดอลลาร์ และในขณะเดียวกัน ก็ให้ยืมหรือสัญญาว่าจะให้ยืมเงินก้อนเดียวกันนี้แก่อาร์เจนตินา, เอกวาดอร์ และประเทศอื่น ๆ ในละตินอเมริกา

วอลล์สตรีทเจอร์นัล ตั้งข้อสังเกตว่า ชาเวซกำลังทำตัวเป็น "ไอเอ็มเอฟเขตศูนย์สูตร" และความจริงก็เป็นเช่นนั้น ดังที่ประธานาธิบดีเวเนซุเอลาบอกผมว่า เขาต้องการล้มล้าง "กองทุนการเงินระหว่างประเทศ" ที่มีฐานที่ตั้งในวอชิงตัน ซึ่งเท่ากับทำลายกลไกในการชี้นิ้วสั่งให้เปิดตลาดเสรีอย่างป่าเถื่อนไปพร้อมกันด้วย ชาเวซต้องการแทนที่ IMF (International Monetary Fund) ด้วย "กองทุนมนุษยธรรมระหว่างประเทศ" (International Humanitarian Fund) หรือ IHF หรือพูดให้ตรงเผงยิ่งกว่านั้นก็คือ กองทุนอูโกระหว่างประเทศ (International Hugo Fund) นั่นเอง นอกจากนั้น ชาเวซยังต้องการให้โอเปกรับรองเวเนซุเอลาอย่างเป็นทางการว่า เวเนซุเอลาเป็นผู้นำในด้านแหล่งน้ำมันสำรองของกลุ่มองค์กรนี้ แน่นอน ทั้งซาอุดีอาระเบียและบุชย่อมไม่ยอมเรื่องนี้ง่าย ๆ

ในทางการเมือง เวเนซุเอลากำลังแตกออกเป็นสองเสี่ยง "การปฏิวัติโบลิวาร์" ของชาเวซแทบจะถอดแบบมาจากโครงการนิวดีลของแฟรงกลิน รูสเวลท์ อาทิเช่น ภาษีรายได้แบบก้าวหน้า, งานด้านสาธารณูปโภค, ความมั่นคงทางสังคม, ไฟฟ้าราคาถูก เป็นต้น ทั้งหมดนี้ทำให้เขาเป็นที่นิยมคลั่งไคล้ในหมู่คนจน แถมชาวเวเนซุเอลาส่วนใหญ่เป็นคนยากจนเสียด้วย ส่วนฝ่ายที่ต่อต้านชาเวซ ส่วนใหญ่เป็นชนชั้นสูงผิวขาวที่สืบทอดอำนาจมาถึง 4 ศตวรรษ ไม่คุ้นเคยกับการแบ่งปันความร่ำรวยจากน้ำมันให้ใคร คนพวกนี้จึงวาดภาพเขาเป็นอันตคริสต์ (3) ที่กอดคอมากับคาสโตร

รัฐบาลของชาเวซเคยปัดคำวิจารณ์พวกนี้ทิ้งไปอย่างไม่ไยดี แต่ระยะหลังกลับหันมาจัดการกับฝ่ายค้านอย่างก้าวร้าว ผมตั้งคำถามแหย่ชาเวซหลายครั้งเกี่ยวกับการตั้งข้อหากับองค์กรเอกชน ซึ่งเป็นองค์กรหลักของฝ่ายค้าน ผู้ก่อตั้งองค์กรเอกชนแห่งนี้สองคน ซึ่งเป็นผู้นำในการรณรงค์ถอดถอนชาเวซ อาจต้องโทษจำคุกถึงแปดปีในข้อหารับเงินจากรัฐบาลบุชและสถาบัน [พรรค] รีพับลิกันระหว่างประเทศ ไม่มีประเทศไหนอนุญาตให้รับเงินต่างชาติมาใช้ดำเนินการทางการเมืองก็จริง แต่การตั้งข้อหานี้ (ตอนนี้ยังไม่มีใครเข้าคุก) เปรียบเหมือนการใช้ค้อนอันเบ้อเริ่มทำโทษการกระทำผิดเล็ก ๆ น้อย ๆ ของพวกแมลงหวี่แมลงวันที่น่าสมเพช

ปฏิกิริยาที่บุชแสดงออกต่อชาเวซ มีทั้งความเกลียดชังระคนยั่วยุท้าทาย วอชิงตันสนับสนุนการพยายามทำรัฐประหารโค่นล้มชาเวซในปี ค.ศ. 2002 คอนโดลีซซา ไรซ์ และ โดนัลด์ รัมสเฟลด์ ออกมากล่าวประณามชาเวซหลายครั้ง ในเอกสารชื่อ ยุทธศาสตร์ความมั่งคงแห่งชาติของสหรัฐอเมริกา ที่เผยแพร่ออกมาในเดือนมีนาคม ระบุว่า "ในเวเนซุเอลา นักปลุกปั่นที่ลอยหน้าลอยตาด้วยเงินจากน้ำมัน กำลังบ่อนทำลายประชาธิปไตยและพยายามสั่นคลอนเสถียรภาพในภูมิภาค"

ดังนั้น เมื่อนักเทศน์ แพท โรเบิร์ทสัน พันธมิตรของบุช กล่าวกับสาวกผู้ศรัทธาในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 2005 ว่า ต้องกำจัดชาเวซให้ได้ จึงไม่ใช่เรื่องเลื่อนลอยที่จะสันนิษฐานว่า โรเบิร์ทสันกำลังพูดแทนความในใจของรัฐบาลบุช "ถ้าชาเวซคิดว่าเรากำลังพยายามลอบสังหารเขา" โรเบิร์ทสันกล่าวเอาไว้ "พ่อคิดว่าเราควรจะทำจริง ๆ เสียเลย วิธีนี้ถูกกว่าทำสงครามตั้งเยอะ....และพ่อไม่คิดว่าเรือขนส่งน้ำมันจะหยุดเดินด้วย"

มีเพียงสองวิธีเท่านั้นในการสกัดชาเวซไม่ให้ก้าวขึ้นเป็นอับดุลเลาะห์คนใหม่แห่งทวีปอเมริกา วิธีแรกเป็นทางเลือกที่ไม่ค่อยจูงใจเท่าไร นั่นคือ กดราคาน้ำมันให้เหลือต่ำกว่า 30 ดอลลาร์ต่อบาร์เรล วิธีนี้จะทำให้น้ำมันดิบชนิดหนักมากของชาเวซหมดความหมายลงทันที หรือวิธีที่สองคือ ฆ่าเขาซะ

ถาม: ฝ่ายตรงข้ามโวยวายว่า คุณกำลังสถาปนาระบอบเผด็จการอย่างช้า ๆ นั่นคือสิ่งที่เราจะได้เห็นต่อไปข้างหน้าหรือเปล่า?

ชาเวซ: พวกเขาพูดแบบนั้นมานมนานแล้ว เวลาคิดอะไรไม่ออก หามุขใหม่ไม่ทัน ก็คิดเรื่องโกหกพกลมขึ้นมาแก้ตัวต่าง ๆ นานา นั่นเป็นเรื่องโป้ปดมดเท็จโดยสิ้นเชิง ผมยินดีเชิญชาวอังกฤษ ชาวอเมริกัน และพลเมืองประเทศไหนก็ได้ในโลก มาที่เวเนซุเอลา มาเดินเที่ยวอย่างอิสระตามท้องถนนในเวเนซุเอลา พูดคุยกับใครก็ได้ มาดูทีวี มาอ่านหนังสือพิมพ์ เรากำลังสร้างระบอบประชาธิปไตยที่แท้จริง ระบอบประชาธิปไตยที่มีสิทธิมนุษยชนสำหรับทุกคน มีสิทธิทางสังคม มีการศึกษา การรักษาพยาบาล บำนาญ ความมั่นคงทางสังคม และมีงานทำ

ถาม: ฝ่ายค้านบางคนถูกดำเนินคดีในข้อหารับเงินจากจอร์จ บุช คุณจะจับคนพวกนี้เข้าคุกไหม?

ชาเวซ: ผมไม่ใช่คนตัดสินใจ เรามีสถาบันจัดการเรื่องนี้ คนพวกนี้ยอมรับว่ารับเงินจากรัฐบาลสหรัฐฯ จริง เรื่องนี้จึงแล้วแต่อัยการว่าจะจัดการพวกเขาอย่างไร แต่ความจริงก็คือ เราไม่อาจปล่อยให้สหรัฐฯ ส่งเงินเข้ามาทำลายเสถียรภาพในประเทศของเรา จะเกิดอะไรขึ้นถ้าเราสนับสนุนทางการเงินแก่คนในสหรัฐฯ เพื่อบ่อนทำลายรัฐบาลของจอร์จ บุช? คนพวกนี้ก็ต้องเข้าคุกแน่

ถาม: คุณจะตอบโต้อย่างไรต่อคำกล่าวหาของบุชว่า คุณกำลังบ่อนทำลายเสถียรภาพในภูมิภาคและแทรกแซงการเลือกตั้งในประเทศละตินอเมริกาอื่น ๆ?

ชาเวซ: มร.บุชต่างหากเป็นประธานาธิบดีที่ไม่มีความชอบธรรม ในรัฐฟลอริดา เจบ บุช น้องชายของเขา ตัดสิทธิ์คนผิวดำจำนวนมากออกไปจากบัญชีรายชื่อผู้มีสิทธิ์ลงคะแนนเสียงเลือกตั้ง ตำแหน่งประธานาธิบดีของบุชจึงได้มาด้วยการโกง ไม่ใช่แค่เท่านั้น ตอนนี้เขาต่างหากกำลังใช้อำนาจเผด็จการในสหรัฐอเมริกา ประชาชนอาจถูกจำคุกโดยไม่มีการตั้งข้อหา พวกเขาดักฟังโทรศัพท์โดยไม่มีคำสั่งศาล ตรวจสอบรายชื่อหนังสือที่ประชาชนยืมจากห้องสมุดสาธารณะ จับกุมตัวซินดี ชีแฮน (4) เพียงเพราะเธอใส่เสื้อยืดมีข้อความเรียกร้องให้ถอนกำลังทหารออกจากอิรัก กดขี่คนผิวดำและพลเมืองเชื้อสายละติน

และถ้าเราพูดถึงการเข้าไปยุ่งในกิจการของประเทศอื่นล่ะก็ สหรัฐฯ นั่นแหละตัวดีที่สุดที่ชอบเข้าไปแทรกแซงกิจการภายในของประเทศอื่น สหรัฐฯ รุกรานกัวเตมาลา ล้มล้างรัฐบาลซัลวาดอร์ อัลเยนเด รุกรานปานามาและสาธารณรัฐโดมินิกัน ทั้งยังพัวพันในรัฐประหารที่อาร์เจนตินาเมื่อสามสิบปีก่อน

ถาม: สหรัฐฯ เข้ามาแทรกแซงการเลือกตั้งในประเทศของคุณบ้างหรือเปล่า?

ชาเวซ: สหรัฐฯ แทรกแซงมาตั้ง 200 ปีแล้ว พวกเขาพยายามกีดกันไม่ให้เราชนะการเลือกตั้ง สนับสนุนการทำรัฐประหาร ให้เงินหลายล้านดอลลาร์แก่กลุ่มผู้วางแผน สนับสนุนสื่อมวลชน หนังสือพิมพ์ ขบวนการนอกกฎหมาย การแทรกแซงทางทหารและการจารกรรม แต่ที่นี่ ในประเทศนี้ จักรวรรดิสิ้นอำนาจแล้ว และผมเชื่อว่าก่อนสิ้นศตวรรษ จักรวรรดิจะสิ้นอำนาจในทุก ๆ ส่วนของโลก เราจะได้เห็นพิธีฝังศพจักรวรรดินกอินทรี

ถาม: คุณไม่ได้แทรกแซงการเลือกตั้งในประเทศอื่น ๆ ของละตินอเมริกา?

ชาเวซ: ไม่โดยสิ้นเชิง ผมสนใจแต่ประเทศเวเนซุเอลาเท่านั้น อย่างไรก็ตาม สิ่งที่กำลังเกิดขึ้นตอนนี้ก็คือ ขบวนการปีกขวาบางขบวนการกำลังใช้ผมเป็นเบี้ยเพื่อเล่นการเมืองภายในประเทศ โดยกุข้อกล่าวหาที่ไม่มีมูลความจริงเลย ยกตัวอย่างเช่น การที่โมราเลส (แห่งโบลิเวีย) ชนะการเลือกตั้ง, หรือหาว่าผมสนับสนุนทางการเงินแก่การชิงตำแหน่งประธานาธิบดีของลูลา (แห่งบราซิล) ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นเรื่องมดเท็จ

พวกเขายังกล่าวหาอีกว่า ผมสนับสนุนทางการเงินแก่การชิงตำแหน่งประธานาธิบดีของเคิร์ชเนอร์ (แห่งอาร์เจนตินา) ซึ่งก็มดเท็จอีกเช่นกัน. ในเม็กซิโก พรรคฝ่ายขวาใช้ภาพพจน์ของผมเพื่อโจมตีอีกฝ่ายหนึ่ง สิ่งที่เกิดขึ้นจริง ๆ ในละตินอเมริกาก็คือ มีการเลี้ยวซ้ายเกิดขึ้น ชาวละตินอเมริกาเอือมระอาเต็มทีกับฉันทามติวอชิงตัน หรือลัทธิเสรีนิยมใหม่ที่คอยซ้ำเติมความทุกข์ยากลำเค็ญ

ถาม: คุณหว่านเงินหลายล้านดอลลาร์ที่ได้จากความมั่งคั่งของน้ำมันในชาติไปทั่วละตินอเมริกา คุณตั้งใจช่วยเหลือประเทศเหล่านี้จริง ๆ หรือเพียงแค่ซื้อเสียงสนับสนุนทางการเมืองให้รัฐบาลของคุณ?

ชาเวซ: เรา (ชาวละตินอเมริกา) เป็นพี่น้องกัน นั่นคือเหตุผลหนึ่งที่ทำให้จักรวรรดิโมโหโกรธา คุณก็รู้ว่าเวเนซุเอลามีแหล่งน้ำมันสำรองใหญ่ที่สุดในโลก และมีแหล่งก๊าซสำรองใหญ่ที่สุดในซีกโลกนี้ หรือเป็นอันดับแปดของโลก จวบจนกระทั่งเมื่อเจ็ดปีก่อน เวเนซุเอลาตกเป็นเมืองขึ้นน้ำมันของสหรัฐฯ มาโดยตลอด น้ำมันทั้งหมดของเราถูกส่งไปซีกโลกเหนือ ก๊าซของเราก็ส่งไปให้สหรัฐฯ ใช้ เราเองกลับไม่ได้ใช้ ตอนนี้เรากำลังสร้างความหลากหลายให้มากขึ้น น้ำมันของเราจะช่วยคนจน เดี๋ยวนี้เราขายน้ำมันให้สาธารณรัฐโดมินิกัน, เฮติ, คิวบา, บางประเทศในอเมริกากลาง อุรุกวัย, อาร์เจนตินา

ถาม: แล้วที่ส่งน้ำมันให้เขตบรองซ์ในสหรัฐฯ ล่ะ?

ชาเวซ: ในบรองซ์นั้นเป็นการบริจาค ทุกกรณีที่ผมหยิบยกขึ้นมาเมื่อกี้ นั่นเป็นการค้าขาย ไม่ใช่การค้าเสรีนะ แต่เป็นการแลกเปลี่ยนที่เป็นธรรม เรายังตั้งกองทุนมนุษยธรรมระหว่างประเทศด้วยรายได้จากน้ำมันอีกต่างหาก

ถาม: ทำไมจอร์จ บุชจึงปฏิเสธข้อเสนอของคุณที่จะให้ความช่วยเหลือเมืองนิวออร์ลีนส์หลังพายุเฮอร์ริเคน (แคทรีนา)?

ชาเวซ: คุณไปถามเขาดูสิ อันที่จริง ตั้งแต่หายนภัยเลวร้ายจากพายุแคทรีนาเริ่มต้นขึ้น คนของเราในสหรัฐฯ เช่น ประธานของ CITGO (5) ก็ไปที่นิวออร์ลีนส์เพื่อช่วยเหลือประชาชนทันที เราติดต่อทางโทรศัพท์อย่างใกล้ชิดกับสาธุคุณ เจสซี แจ็คสัน (6) เราเช่ารถเมล์ เราเอาอาหารและน้ำเข้าไป เราพยายามปกป้องชาวเมืองนิวออร์ลีนส์ เพราะพวกเขาเป็นพี่น้องของเรา ไม่สำคัญเลยว่าพวกเขาจะเป็นชาวแอฟริกัน, เอเชีย, คิวบา หรือชาติไหนก็ตาม

ถาม: คุณกำลังพยายามเข้ามาแทนที่ธนาคารโลกและกองทุนการเงินระหว่างประเทศด้วยการทำตัวเป็น "คุณพ่อกระเป๋าหนัก" หรือเปล่า?

ชาเวซ: ผมปรารถนาให้ไอเอ็มเอฟและธนาคารโลกปลาสนาการไปในเร็ววันเหมือนกัน

ถาม: แล้วแทนที่ด้วยธนาคารอูโกหรือ?

ชาเวซ: เปล่า แทนที่ด้วยธนาคารมนุษยธรรมระหว่างประเทศต่างหาก เราเพียงแต่พยายามสร้างทางเลือกอื่นในการทำธุรกรรมทางการเงิน มันควรตั้งอยู่บนความร่วมมือ ยกตัวอย่างเช่น เราส่งน้ำมันให้โรงกลั่นในอุรุกวัยและอุรุกวัยจ่ายตอบแทนให้เราด้วยวัว

ถาม: นมแลกน้ำมัน

ชาเวซ: ถูกต้อง นมแลกน้ำมัน อาร์เจนตินาจ่ายให้เราด้วยวัวเช่นกัน รวมทั้งให้อุปกรณ์ทางการแพทย์เพื่อต่อสู้กับโรคมะเร็ง มันเป็นการถ่ายทอดเทคโนโลยี เรายังแลกน้ำมันกับเทคโนโลยีซอฟท์แวร์ด้วย อุรุกวัยเป็นผู้ผลิตซอฟท์แวร์รายใหญ่ที่สุดรายหนึ่ง เรากำลังแยกทางจากโมเดลแบบเสรีนิยมใหม่ เราไม่เชื่อในการค้าเสรี เราเชื่อในการค้าและการแลกเปลี่ยนที่เป็นธรรม ไม่ใช่การแข่งขัน แต่เป็นความร่วมมือ

ผมไม่ได้แจกน้ำมันฟรี ๆ เพียงแต่ใช้น้ำมันเพื่อประโยชน์ของประชาชน เพื่อบรรเทาความยากจนเป็นอันดับแรก ตลอดร้อยปีที่ผ่านมา เราเป็นประเทศผู้ผลิตน้ำมันรายใหญ่ที่สุดรายหนึ่งของโลก แต่กลับมีอัตราความยากจนถึง 60% ตอนนี้เรากำลังยกเลิกหนี้ประวัติศาสตร์เสียที

ถาม: พูดถึงตลาดเสรี คุณเรียกภาษีย้อนหลังจากบรรษัทน้ำมันสหรัฐฯ คุณยกเลิกสัญญากับบรรษัทน้ำมันสัญชาติอเมริกาเหนือ, อังกฤษและยุโรป คุณกำลังพยายามลดสัดส่วนของบรรษัทน้ำมันอังกฤษและอเมริกันในเวเนซุเอลาหรือเปล่า?

ชาเวซ: เปล่า เราไม่ต้องการไล่บรรษัทพวกนี้ออกไป และผมไม่คิดว่าบรรษัทเหล่านี้อยากออกไปจากเวเนซุเอลาด้วย เราต่างต้องการซึ่งกันและกัน เพียงแต่เราต้องการกอบกู้อำนาจอธิปไตยเหนือน้ำมันของเราเท่านั้นเอง เมื่อก่อน บรรษัทพวกนี้ไม่ยอมจ่ายภาษี ไม่ยอมจ่ายค่าภาคหลวง ไม่ยอมยื่นบัญชีผลประกอบการให้รัฐบาล บรรษัทเหล่านี้ครอบครองที่ดินมากกว่าที่กำหนดไว้ในสัญญา พวกเขาไม่ปฏิบัติตามข้อตกลงเรื่องการแลกเปลี่ยนเทคโนโลยี มิหนำซ้ำยังสร้างมลภาวะต่อสิ่งแวดล้อมและไม่ยอมจ่ายค่าชดเชยเพื่อแก้ไขปัญหามลภาวะ ตอนนี้พวกเขาต้องปฏิบัติตามกฎหมาย

ถาม: คุณบอกว่า คุณจินตนาการเห็นราคาน้ำมันสูงขึ้นไปจนถึง 100 ดอลลาร์ต่อบาร์เรล คุณคิดจะใช้ความมั่งคั่งจากน้ำมันนี้รีดนาทาเร้นโลกหรือ?

ชาเวซ: เปล่า เปล่า เราไม่มีความคิดที่จะรีดนาทาเร้นใครทั้งนั้น เราถูกรีดนาทาเร้นและลำบากมากมาตลอดต่างหาก ห้าร้อยปีของการรีดนาทาเร้นและบีบเค้นเรา ประชาชนของซีกโลกใต้ ผมเชื่อว่าอุปสงค์กำลังเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ และอุปทานกำลังลดลง แหล่งน้ำมันสำรองขนาดใหญ่กำลังหมดไป แต่นั่นไม่ใช่ความผิดของเรา ในอนาคต ต้องมีข้อตกลงระหว่างผู้บริโภครายใหญ่กับผู้ผลิตรายใหญ่เกิดขึ้น

ถาม: จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อเงินจากน้ำมันหมดไป จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อราคาน้ำมันตกต่ำลงอีกเหมือนเมื่อก่อนที่เคยเกิดมาแล้ว? การปฏิวัติโบลิวาร์ของอูโก ชาเวซจะพังทลายลงง่าย ๆ เพียงเพราะไม่มีเงินจ่ายให้ใครต่อใครเกาะขบวนไปฟรี ๆ หรือเปล่า?

ชาเวซ: ผมไม่คิดว่ามันจะพังทลายง่าย ๆ เท่า ๆ กับเป็นไปไม่ได้ที่น้ำมันจะหมดโลกวันนี้ การปฏิวัติจะยังคงอยู่ต่อไป การปฎิวัติไม่ได้ขึ้นอยู่กับน้ำมันเพียงอย่างเดียว การปฏิวัติยังขึ้นอยู่กับเจตจำนงแห่งชาติ แนวความคิดแห่งชาติ โครงการแห่งชาติ อย่างไรก็ตาม วันนี้เรากำลังส่งเสริมโครงการด้านยุทธศาสตร์ในชื่อว่า "แผนหว่านเมล็ดพันธุ์น้ำมัน" (Oil Sowing Plan) นั่นคือ ใช้ความมั่งคั่งจากน้ำมันพลิกเวเนซุเอลาให้กลายเป็นประเทศเกษตรกรรม เป็นจุดหมายปลายทางของนักท่องเที่ยว เป็นประเทศอุตสาหกรรมที่มีภาคเศรษฐกิจหลากหลาย

เรากำลังลงทุนหลายพันล้านดอลลาร์ในด้านโครงสร้างพื้นฐาน เครื่องกำเนิดไฟฟ้าที่ใช้พลังงานความร้อน รางรถไฟขนาดใหญ่ ถนน ไฮเวย์ เมืองใหม่ มหาวิทยาลัยใหม่ โรงเรียนใหม่ การฟื้นฟูที่ดิน จัดหารถแทรกเตอร์และให้เงินกู้แก่เกษตรกร วันหนึ่ง เราอาจไม่มีน้ำมันเหลืออยู่อีก แต่นั่นจะเกิดขึ้นในศตวรรษที่ 22 เวเนซุเอลายังมีน้ำมันไปอีก 200 ปี

ถาม: แต่การปฏิวัติอาจมาถึงจุดสิ้นสุด หากเกิดรัฐประหารอีกครั้งและทำได้สำเร็จ คุณเชื่อว่าบุชยังพยายามล้มรัฐบาลของคุณอยู่หรือเปล่า?

ชาเวซ: เขาอยากทำอยู่หรอก แต่สิ่งที่คุณอยากทำเป็นเรื่องหนึ่ง ส่วนทำได้จริงหรือไม่เป็นอีกเรื่องหนึ่ง

จาก : Greg Palast, "Hugo Chavez Interview," The Progressive, September 24, 2006.
http://www.progressive.org/mag_intv0706
หมายเหตุ: ในการแปลบทความนี้ ผู้แปลขอขอบคุณ อ.วงกต วงศ์อภัย คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มา ณ ที่นี้ด้วย

คำอธิบายท้ายบทความ:
(1) petrodollar เงินดอลลาร์เป็นเงินตรามาตรฐานในการซื้อขายน้ำมันระหว่างประเทศ ทั้งนี้เนื่องจากน้ำมันส่วนใหญ่ในโลกซื้อขายกันที่ตลาดไนเม็กซ์ที่เมืองนิวยอร์ก และที่ตลาด IPE ในกรุงลอนดอน ซึ่งตลาดทั้งสองแห่งนี้เป็นของบรรษัทสัญชาติอเมริกัน เงินดอลลาร์จึงกลายเป็นเงินสกุลหลักที่รัฐบาลประเทศต่าง ๆ ต้องเก็บสำรองเพื่อใช้ซื้อน้ำมันและชำระหนี้ต่างประเทศ ค่าของเงินดอลลาร์จึงไม่ได้ขึ้นอยู่กับความแข็งแกร่งของเศรษฐกิจสหรัฐฯ แต่อย่างใด แต่ขึ้นอยู่กับการที่สหรัฐฯ ต้องทำทุกวิถีทางให้การซื้อขายน้ำมันดำเนินไปด้วยระบบ "ปิโตรดอลลาร์" นี้ให้ได้ การบุกอิรักส่วนหนึ่งก็สืบเนื่องมาจากการที่อิรักต้องการหันไปขายน้ำมันเป็นเงินยูโร การคุกคามอิหร่านก็มีเหตุผลส่วนหนึ่งมาจากประเด็นเดียวกัน

(2) กองพลบินที่ 82 มีบทบาทในยุทธการหลายครั้งหลังเหตุวินาศกรรม 9/11 รวมทั้งยุทธการยึดครองอิรักในปัจจุบัน

(3) Antichrist ปิศาจผู้ต่อต้านพระคริสต์ที่จะมาครองโลก จวบจนถูกพระคริสต์ปราบลงได้เมื่อเสด็จลงมาครั้งที่สอง มีปรากฏใน วิวรณ์ ของพระคัมภีร์ภาคพันธสัญญาใหม่

(4) Cindy Sheehan (1957- ) นักต่อต้านสงครามอิรัก หลังจากบุตรชายของเธอ เคซีย์ ชีแฮน เสียชีวิตระหว่างไปสงครามอิรัก สื่อมวลชนขนานนามให้เธอว่า "คุณแม่สันติภาพ"

(5) Citgo Petroleum Corporation หรือ Citgo เป็นบริษัทสาขาของ Petroleos de Venezuela S.A. (PDVSA) บริษัทน้ำมันเวเนซุเอลาที่รัฐเป็นเจ้าของ บริษัท CITGO ตั้งอยู่ในสหรัฐอเมริกา เป็นทั้งผู้กลั่นและจำหน่ายน้ำมัน โดยมีปั๊มน้ำมันจำนวนมากในสหรัฐฯ

(6) Jesse Jackson (1941- ) นักการเมืองผิวดำชาวอเมริกัน นักเคลื่อนไหวด้านสิทธิมนุษยชน เคยได้รับเสนอชื่อให้เป็นตัวแทนของพรรคเดโมแครตเพื่อชิงตำแหน่งประธานาธิบดีในปี ค.ศ. 1984 และ 1988

๒. สัมภาษณ์ เอโว โมราเลส : ชาวอินเดียนแดงคือขุมคลังทางศีลธรรมของละตินอเมริกา
เอโว โมราเลส ประธานาธิบดีวัย 46 แห่งโบลิเวีย ให้สัมภาษณ์หนังสือพิมพ์ แดร์ ชปีเกล (Der Spiegel) ของเยอรมนี เกี่ยวกับแผนการปฏิรูปประเทศ, สังคมนิยมในละตินอเมริกา และความสัมพันธ์ที่มีแนวโน้มจะตึงเครียดระหว่างฝ่ายซ้ายในอเมริกาใต้กับสหรัฐอเมริกา

ท่านประธานาธิบดี เหตุใดหลาย ๆ ประเทศในภูมิภาคละตินอเมริกาจึงเริ่มเลี้ยวซ้าย?

ความอยุติธรรม ความไม่เท่าเทียมและความยากจนของมวลชนส่วนใหญ่ ผลักดันให้เราต้องแสวงหาเงื่อนไขการดำรงชีวิตที่ดีกว่าเดิม ประชากรชาวอินเดียนแดงที่เป็นคนส่วนใหญ่ของโบลิเวียถูกกีดกันอยู่ชายขอบเสมอมา ถูกกดขี่ทางการเมืองและแปลกแยกทางวัฒนธรรม ในขณะที่ความมั่งคั่งของประเทศและทรัพยากรธรรมชาติถูกปล้น

เมื่อก่อนชาวอินเดียนแดงถูกปฏิบัติเยี่ยงสัตว์ชั้นต่ำในประเทศนี้ ในยุคทศวรรษ 1930 และ 40 เจ้าหน้าที่จะเอาดีดีทีมาฉีดฆ่าเห็บเหาตามเนื้อตัวและผมเผ้าของชาวอินเดียนแดงก่อน เขาถึงจะเข้าเมืองได้ แม่ของผมไม่ได้รับอนุญาตให้เหยียบย่างเข้ามาในโอรูโร เมืองหลวงของแคว้นที่เป็นบ้านเกิดของนางเองด้วยซ้ำ วันนี้ พวกเราเข้ามาเป็นรัฐบาลและอยู่ในรัฐสภา สำหรับผม การเป็นฝ่ายซ้ายหมายถึงการต่อสู้กับความอยุติธรรมและความไม่เท่าเทียม แต่เหนือสิ่งอื่นใด เราต้องการชีวิตที่ดี

คุณจัดให้มีการร่างรัฐธรรมนูญเพื่อก่อตั้งสาธารณรัฐโบลิเวียใหม่ โบลิเวียใหม่ควรมีโฉมหน้าเช่นไร?

เราไม่ต้องการกดขี่หรือกีดกันผู้ใด สาธารณรัฐใหม่ควรตั้งอยู่บนพื้นฐานของความหลากหลาย การเคารพซึ่งกันและกัน และสิทธิที่เท่าเทียมกันของทุกคน มีงานต้องทำอีกมาก อัตราการตายของเด็กและทารกในประเทศนี้สูงจนน่าตระหนก ผมมีพี่น้องหกคนและตายไปถึง 4 คน ในชนบท เด็กจำนวนครึ่งหนึ่งตายก่อนจะได้ฉลองวันเกิดครบขวบแรกด้วยซ้ำ

พรรคสังคมนิยม MAS ของคุณ ไม่มีเสียงข้างมากสองในสามที่จะทำให้แก้ไขรัฐธรรมนูญได้ คุณมีแผนที่จะเปิดเจรจากับพรรคการเมืองอื่น ๆ หรือเปล่า?

เราเปิดกว้างสำหรับการพูดคุยเสมอ การสนทนาคือพื้นฐานทางวัฒนธรรมของชาวอินเดียนแดง เราไม่ต้องการสร้างศัตรู เรายินดีที่จะมีคู่แข่งทางการเมืองและทางอุดมการณ์ แต่ไม่ใช่ศัตรู

ทำไมคุณถึงชะลอการโอนกิจการด้านทรัพยากรธรรมชาติกลับมาเป็นของชาติ (nationalization) ไว้ก่อน ทั้ง ๆ ที่นั่นเป็นนโยบายที่สำคัญที่สุดของรัฐบาลคุณ? เป็นเพราะโบลิเวียยังขาดความรู้ด้านเทคโนโลยีการจัดการที่จะขุดเจาะทรัพยากรธรรมชาติขึ้นมาหรือเปล่า?

เรากำลังเจรจาต่อรองกับบริษัทต่าง ๆ ในประเด็นเหล่านี้ การที่ไม่มีการลงทุนในขณะนี้ไม่เกี่ยวกับการโอนกิจการกลับมาเป็นของชาติ มันเป็นความผิดพลาดของรัฐบาลปีกขวาของ (อดีตประธานาธิบดี) ตูโต กีโรกาต่างหาก รัฐบาลชุดนั้นระงับการลงทุนทั้งหมดในด้านการผลิตก๊าซธรรมชาติมาตั้งแต่ปี ค.ศ. 2001 โดยอ้างว่า โบลิเวียไม่มีตลาดภายในประเทศสำหรับก๊าซธรรมชาติ เราวางแผนที่จะเริ่มขุดเจาะก๊าซอีกครั้ง เราลงนามในข้อตกลงส่งก๊าซธรรมชาติกับอาร์เจนตินาไปแล้ว และเรามีความร่วมมือกับเวเนซุเอลาด้วย เราลงนามในสัญญาทำเหมืองแร่เหล็กกับบริษัทอินเดียไปแล้วเช่นกัน นี่จะสร้างงานโดยตรงถึง 7,000 ตำแหน่ง และงานโดยอ้อมอีก 10,000 ตำแหน่ง เราต่อรองจนได้ราคาและเงื่อนไขที่ดีกว่ารัฐบาลชุดก่อน ๆ มาก

แต่โบลิเวียก็มีปัญหามากกับบราซิล โบลิเวียเรียกร้องราคาก๊าซธรรมชาติที่สูงกว่าเดิม ประเด็นนี้ทำลายความสัมพันธ์ที่คุณมีกับประธานาธิบดีลูอิซ อินาเซียว 'ลูลา' ดา ซิลวา แห่งบราซิลหรือไม่?

ลูลาแสดงความสมานฉันท์กับเรา เขาปฏิบัติตนเยี่ยงพี่ชาย แต่เรามีปัญหาบ้างกับบริษัทเปโตรบราส ซึ่งเป็นบรรษัทพลังงานสัญชาติบราซิล การเจรจาต่อรองยากลำบากมาก แต่เรายังหวังในแง่ดีอยู่

เปโตรบราสขู่จะยกเลิกการลงทุนทั้งหมดในโบลิเวีย

คำขู่นี้ไม่ได้มาจากรัฐบาลบราซิล แต่มาจากผู้บริหารไม่กี่คนของเปโตรบราส พวกเขาตีพิมพ์คำขู่ลงในหนังสือพิมพ์เพื่อกดดันเรา บราซิลเป็นประเทศใหญ่ในภูมิภาคนี้ แต่บราซิลต้องปฏิบัติต่อเราด้วยความนับถือเช่นกัน กอมปันเญอโร (เกลอ) ลูลาบอกผมว่า จะมีข้อตกลงใหม่ และเขาต้องการนำเข้าก๊าซในปริมาณมากกว่าเดิมด้วยซ้ำ

โบลิเวียไม่ขายก๊าซธรรมชาติให้ชิลี เพราะชิลีปิดทางออกทะเลของโบลิเวียในสงครามตั้งแต่ 120 ปีก่อน ตอนนี้พรรคสังคมนิยมก็มีอำนาจในชิลี คุณจะขายก๊าซธรรมชาติให้ชิลีไหม?

เราต้องการคลี่คลายปัญหาทางประวัติศาสตร์ที่มีกับชิลี ในเมื่อทะเลทำให้เราแตกแยก ทะเลก็ต้องนำเรามาจับมือกันอีกครั้ง นี่เป็นครั้งแรกที่ชิลีตกลงเปิดเจรจาเรื่องทางออกทะเลกับโบลิเวีย นั่นเป็นการก้าวไปข้างหน้าครั้งยิ่งใหญ่ ประธานาธิบดีชิลีมาร่วมพิธีสาบานตนรับตำแหน่งของผม และผมก็ไปร่วมพิธีสาบานตนของประธานาธิบดีมิเชล แบชเชเลต์ของชิลีในกรุงซันติอาโกเช่นกัน เราต่างเกื้อหนุนกันและกัน ชิลีต้องการทรัพยากรธรรมชาติของเราและเราต้องการทางออกสู่ทะเล ภายใต้เงื่อนไขเช่นนี้ ย่อมเป็นไปได้ที่จะแสวงหาหนทางแก้ไขเพื่อผลประโยชน์ของทั้งสองประเทศ

ประธานาธิบดีอูโก ชาเวซแห่งเวเนซุเอลา มีอิทธิพลต่อนโยบายการโอนกิจการกลับมาเป็นของชาติของโบลิเวียมากน้อยแค่ไหน?

ไม่มีเลยแม้แต่น้อย ไม่ว่าคิวบาหรือเวเนซุเอลาก็ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องด้วย ผมจัดการเรื่องนี้ด้วยตัวเอง มีเพียงคนใกล้ชิดที่สุดของผม 7 คนเท่านั้นที่รู้เรื่องกฤษฎีกาและกำหนดการ แม้ว่าผมได้พบชาเวซและฟิเดล คาสโตรในคิวบาสองสามวันก่อนหน้าการประกาศกฤษฎีกา แต่เราไม่เคยคุยกันเรื่องการโอนกิจการกลับมาเป็นของชาติ ผมลงนามในกฤษฎีกาตั้งแต่ก่อนออกเดินทางไปคิวบา และรองประธานาธิบดีเป็นผู้เสนอต่อคณะรัฐมนตรี เมื่อฟิเดลถามผมในคิวบาว่า โครงการนี้ไปถึงไหนแล้ว ผมบอกเขาว่า เราวางแผนจะประกาศการโอนกิจการเป็นของชาติในอีกไม่กี่วันข้างหน้า แต่ผมไม่ได้บอกกำหนดเวลาที่แน่นอนแก่เขา ฟิเดลเตือนว่า ผมน่าจะรอจนกว่าจะมีการร่างรัฐธรรมนูญใหม่ ส่วนชาเวซไม่รู้อะไรในเรื่องนี้เลย

ชาเวซต้องการสถาปนาสังคมนิยมแห่งศตวรรษที่ 21 ในเวเนซุเอลา ไฮนซ์ ดีเทริช ที่ปรึกษาด้านอุดมการณ์ชาวเยอรมันของเขาเพิ่งมาโบลิเวียเมื่อเร็ว ๆ นี้ คุณตั้งใจจะนำสังคมนิยมมาใช้ในโบลิเวียเหมือนกันหรือ?

ถ้าสังคมนิยมหมายถึงเราจะมีชีวิตที่ดี มีความเสมอภาคและความยุติธรรม ไม่มีปัญหาสังคมและเศรษฐกิจ ถ้าหมายความเช่นนั้น ผมต้อนรับสังคมนิยมแน่นอน

คุณชื่นชมฟิเดล คาสโตรในฐานะ 'บรรพบุรุษของนักปฏิวัติละตินอเมริกาทั้งมวล' คุณเรียนรู้อะไรจากเขาบ้าง?

ความสมานฉันท์ นั่นเป็นอันดับแรก ฟิเดลช่วยเหลือเรามาก เขาช่วยสร้างจักษุคลินิกให้เรา 7 แห่ง และโรงพยาบาลพื้นฐานอีก 20 แห่ง แพทย์คิวบาช่วยผ่าตัดต้อกระจกแก่ชาวโบลิเวียไปแล้ว 30,000 คนโดยไม่คิดค่าใช้จ่าย ชาวโบลิเวีย 5 พันคนที่มาจากครอบครัวคนยากจน กำลังศึกษาวิชาแพทย์อยู่ในคิวบาโดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายเช่นกัน

แต่แพทย์ชาวโบลิเวียกำลังประท้วงการเข้ามาของแพทย์คิวบา พวกเขาบอกว่า ชาวคิวบาเข้ามาแย่งงานทำ

รัฐบาลโบลิเวียไม่ได้จ่ายเงินเดือนให้แพทย์คิวบาเลย ดังนั้น พวกเขาจึงไม่ได้เอาอะไรไปจากชาวโบลิเวียแม้แต่น้อย

คุณทราบไหมว่า อาการของคาสโตรเป็นอย่างไรบ้าง?

ครับ ผมเพิ่งคุยโทรศัพท์กับเขาวันนี้ เขาฟื้นตัวขึ้นมากในช่วงสองวันหลัง เขาบอกผมว่า เขาจะหายเป็นปรกติดี ทันเข้าร่วมการประชุมสุดยอดกลุ่มประเทศไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใดในฮาวานาในเดือนกันยายนนี้

และเขาจะแสดงสุนทรพจน์ด้วยไหม?

แน่นอน เขาไม่ยอมพลาดโอกาสนี้หรอก

ชาวอเมริกันวิตกว่า ชาเวซกำลังมีอิทธิพลมากเกินไป คุณเองก็พึ่งพิงเวเนซุเอลามากขึ้นไม่ใช่หรือ?

สิ่งที่ทำให้เราผนึกกำลังกับชาเวซคือ แนวคิดในการรวบรวมอเมริกาใต้เข้าด้วยกัน นี่คือความใฝ่ฝันอันเก่าแก่ถึงดินแดนปิตุภูมิอันยิ่งใหญ่ เป็นความฝันที่มีมาก่อนชาวสเปนพิชิตดินแดนนี้ด้วยซ้ำ และซีโมน โบลิวาร์ก็ต่อสู้เพื่อความฝันนี้ในกาลต่อมา เราต้องการให้อเมริกาใต้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกันในแบบเดียวกับสหภาพยุโรป มีเงินตราร่วมกันเหมือนเงินยูโร มีเงินตราที่มีค่ามากกว่าเงินดอลลาร์ น้ำมันของชาเวซไม่ใช่สิ่งสำคัญสำหรับโบลิเวีย เราเพียงแต่ซื้อดีเซลได้ในเงื่อนไขมิตรภาพ แต่เราไม่ได้พึ่งพิงเวเนซุเอลา เราต่างเกื้อหนุนกันและกันต่างหาก เวเนซุเอลาแบ่งปันความมั่งคั่งให้ประเทศอื่น ๆ แต่นั่นไม่ได้ทำให้เราตกเป็นเบี้ยล่าง

ฝ่ายซ้ายในละตินอเมริกากำลังแตกออกเป็นสองขั้ว คือขั้วของสังคมประชาธิปไตยสายกลาง ซึ่งนำโดยลูลาและแบชเชเลต์ กับขั้วของขบวนการประชานิยมที่ถึงรากถึงโคนที่นำโดยคาสโตร, ชาเวซและตัวคุณ ชาเวซทำให้ทวีปนี้เกิดความแตกแยกหรือเปล่า?

ทั้งนักสังคมประชาธิปไตยและแนวทางอื่น ๆ กำลังมุ่งหน้ามาในทิศทางของความเท่าเทียมมากขึ้น ไม่ว่าคุณจะเรียกพวกเขาเป็นนักสังคมนิยมหรือคอมมิวนิสต์ก็ตาม แต่อย่างน้อยที่สุด ละตินอเมริกาก็ไม่มีประธานาธิบดีฟาสซิสต์หรือเหยียดผิวเหมือนในสมัยก่อนอีกแล้ว ลัทธิทุนนิยมมีแต่สร้างความเจ็บปวดให้ละตินอเมริกา

คุณเป็นประธานาธิบดีคนแรกในประวัติศาสตร์โบลิเวียที่เป็นชาวอินเดียนแดง วัฒนธรรมของชนพื้นเมืองมีบทบาทเช่นไรบ้างในรัฐบาลของคุณ?

เราต้องผสมผสานความสำนึกทางสังคมกับความสามารถในการทำงานแบบมืออาชีพเข้าด้วยกัน ในรัฐบาลของผม ปัญญาชนจากชนชั้นสูงสามารถเป็นรัฐมนตรีหรือเอกอัครราชทูตได้เท่า ๆ กับสมาชิกชนกลุ่มน้อยชาวอินเดียนแดง

คุณเชื่อหรือเปล่าว่า ชาวอินเดียนแดงพัฒนารูปแบบทางสังคมที่ดีกว่าระบอบประชาธิปไตยแบบตะวันตกของคนผิวขาว?

ในอดีต เราไม่มีทรัพย์สินเอกชน ทุกอย่างเป็นทรัพย์สินของชุมชน ในชุมชนอินเดียนแดงที่ผมถือกำเนิด ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นของชุมชน วิถีชีวิตแบบนี้มีความเป็นธรรมมากกว่า พวกเราชาวอินเดียนแดงคือขุมคลังทางศีลธรรมของละตินอเมริกา เราประพฤติปฏิบัติตามกฎสากลที่กอปรด้วยหลักการพื้นฐานสามข้อคือ อย่าขโมย, อย่าโกหก, และอย่าเกียจคร้าน ไตรบททั้งสามประการนี้จะเป็นรากฐานของรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ของเราด้วย

จริงหรือเปล่าที่ข้าราชการทุกคนจำต้องเรียนภาษาอินเดียนแดงของเผ่าเกชัว, ไอมาราและกวารานาในอนาคต?

ข้าราชการในเมืองต่าง ๆ จะต้องเรียนรู้ภาษาอินเดียนแดงในท้องถิ่นที่ทำงานอยู่ ในเมื่อเราพูดภาษาสเปนอยู่แล้วโบลิเวีย เราควรเชี่ยวชาญภาษาท้องถิ่นของตัวเองด้วย

คนผิวขาวปฏิบัติต่อคนอินเดียนแดงดีขึ้นกว่าเดิมหรือไม่ ตั้งแต่คุณก้าวขึ้นสู่ตำแหน่งประธานาธิบดี?

ดีขึ้นกว่าเดิมมาก เดี๋ยวนี้ชนชั้นกลาง ปัญญาชนและเจ้าของธุรกิจส่วนตัวมีความภาคภูมิใจในรากเหง้าความเป็นอินเดียนแดงของตน น่าเสียดายที่พวกเผด็จการคนกลุ่มน้อยบางส่วนยังปฏิบัติเสมือนเราต่ำต้อยกว่า

มีเสียงวิจารณ์อยู่เหมือนกันว่า เดี๋ยวนี้ชาวอินเดียนแดงในโบลิเวียแสดงความเหยียดเชื้อชาติต่อคนผิวขาว

นั่นเป็นแค่คำใส่ร้ายอย่างหนึ่งในสงครามสกปรกที่สื่อมวลชนป้ายสีเรา สื่อมวลชนส่วนใหญ่เป็นของพวกนักธุรกิจที่มั่งคั่งและเหยียดเชื้อชาติ

ศาสนจักรคาทอลิกกล่าวหาว่า คุณต้องการปฏิรูปคำสอนทางศาสนา ในโบลิเวียจะมีเสรีภาพในการนับถือศาสนาหรือไม่?

ผมเป็นคาทอลิกนะครับ การปฏิรูปศาสนาไม่ใช่ประเด็นเลย แต่ในเรื่องการนับถือศาสนานั้น ผมคัดค้านการผูกขาดบีบบังคับแน่นอน

เจ้าที่ดินรายใหญ่บางคนขู่จะใช้กำลังรุนแรงเพื่อต่อต้านแผนการปฏิรูปที่ดิน คุณตั้งใจจะยึดที่ดินของใครบ้าง?

เราจะเวนคืนที่ดินผืนใหญ่มาก ๆ ที่ไม่ทำการเพาะปลูก แต่เราต้องการให้การปฏิรูปภาคเกษตรดำเนินไปด้วยกระบวนการประชาธิปไตยและสันติวิธี การปฏิรูปที่ดินในปี ค.ศ. 1952 ทำให้เกิดที่ดินจำนวนมากที่ไม่มีการผลิตในเขตที่ราบสูงเทือกเขาแอนดิส

ประเทศโบลิเวียแบ่งออกเป็นเขตพื้นที่มั่งคั่งในภาคตะวันออกและเขตที่ราบสูงเทือกเขาแอนดิสที่ยากจน ในภาคตะวันออกจึงมีขบวนการเรียกร้องการปกครองตัวเอง โบลิเวียมีโอกาสเสี่ยงที่จะเกิดการแตกแยกแบ่งประเทศหรือเปล่า?

นี่คือสิ่งที่พวกเผด็จการคณาธิปไตยฟาสซิสต์จำนวนหยิบมือหนึ่งต้องการให้เกิดขึ้น แต่พวกเขาแพ้คะแนนเสียงในสภาร่างรัฐธรรมนูญ

โบลิเวียเป็นผู้ผลิตยาเสพย์ติดรายสำคัญ ประธานาธิบดีคนก่อนๆ เคยทำลายไร่โคคาที่ผิดกฎหมาย คุณตั้งใจจะทำเช่นเดียวกันหรือไม่?

มองจากจุดยืนของเรา ต้นโคคาไม่ควรถูกทำลายหมดหรือถูกกฎหมายทั้งหมด ไร่โคคาควรอยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐและกลุ่มสหภาพเกษตรกรโคคา เรากำลังเริ่มรณรงค์ในระดับนานาชาติเพื่อรับรองให้ใบโคคาเป็นพืชที่ถูกกฎหมาย และเราต้องการให้สหประชาชาติเพิกถอนใบโคคาออกจากรายการวัตถุมีพิษ นักวิทยาศาสตร์พิสูจน์มานานแล้วว่า ใบโคคาไม่มีพิษ เราตั้งใจจะส่งเสริมให้จำนวนไร่ที่ปลูกต้นโคคาลดลงโดยสมัครใจ
(ชาวพื้นเมืองโบลิเวียเคี้ยวใบโคคามาแต่ดึกดำบรรพ์ ใบโคคาเป็นสมุนไพรที่ช่วยกระตุ้นร่างกายในเขตพื้นที่สูงที่มีสภาพอากาศเบาบาง-ผู้แปล)

แต่สหรัฐอเมริกาอ้างว่า ใบโคคาส่วนใหญ่ถูกนำไปผลิตเป็นโคเคน

พวกอเมริกันก็พูดจาเรื่อยเปื่อยไปสารพัดอย่าง พวกเขากล่าวหาว่าเราไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขของการช่วยเหลือด้านการพัฒนา รัฐบาลที่ส่งเสริมทุนนิยมชุดก่อน ๆ สนับสนุนการสังหารหมู่เกษตรกรโคคา มีคัมเปซิโน (เกษตรกร) กว่า 800 คน ต้องเสียชีวิตในสงครามยาเสพย์ติด สหรัฐอเมริกาใช้สงครามยาเสพย์ติดเป็นข้ออ้างในการขยายอิทธิพลเพื่อควบคุมละตินอเมริกาต่างหาก

สำนักงานควบคุมยาเสพย์ติดอเมริกัน (American Drug Enforcement---DEA) มีเจ้าหน้าที่ประจำการอยู่ในประเทศโบลิเวีย คอยแนะนำกองทัพและตำรวจในการต่อสู้กับการค้ายาเสพย์ติด คุณจะส่งเจ้าหน้าที่พวกนี้กลับบ้านหรือเปล่า?

พวกเขายังอยู่ แต่ไม่ได้ใส่เครื่องแบบหรือติดอาวุธเหมือนเมื่อก่อน

ความสัมพันธ์ของคุณกับสหรัฐอเมริกาเป็นอย่างไร? คุณมีแผนการจะเดินทางไปกรุงวอชิงตันบ้างไหม?

ผมยังไม่มีแผนการพบปะกับประธานาธิบดีจอร์จ ดับเบิลยู บุช แต่ผมตั้งใจจะเดินทางไปเยือนที่ประชุมสมัชชาใหญ่สหประชาชาติในนครนิวยอร์ก สมัยที่ผมยังเป็นแค่สมาชิกรัฐสภา พวกอเมริกันไม่ยอมอนุญาตให้ผมเดินทางเข้าประเทศ แต่ในฐานะประมุขของรัฐ ผมไม่จำเป็นต้องมีวีซ่าเพื่อเดินทางไปสหประชาชาติที่ตั้งอยู่ในนครนิวยอร์ก

จมูกคุณหักระหว่างเล่นฟุตบอลเมื่อไม่กี่สัปดาห์ก่อน เดี๋ยวนี้คุณเล่นฟุตบอลน้อยลงกว่าเดิมไหม?

จมูกผมยังดูเบี้ยวอยู่ไหม? การเล่นกีฬาเป็นความสุขที่สุดของผมเสมอมา ผมไม่สูบบุหรี่ ไม่ค่อยดื่มเหล้าและแทบไม่เคยเต้นรำ แม้จะเคยเล่นทรัมเป็ตอยู่บ้าง กีฬาช่วยให้ผมก้าวเข้าสู่ทำเนียบประธานาธิบดี ตำแหน่งแรกสุดที่ผมได้มาในสหภาพคือเลขานุการด้านกีฬา ผมเป็นประธานสโมสรฟุตบอลในชนบทตอนอายุ 13 ปี

ทำไมคุณไม่ใส่เนคไท?

ผมไม่เคยผูกเนคไทด้วยความเต็มใจ แม้จะต้องใส่เวลาถ่ายรูปสมัยเป็นเด็กและในงานพิธีที่โรงเรียน ผมเคยห่อเนคไทไว้ในกระดาษหนังสือพิมพ์ พอครูเดินตรวจ ถึงรีบเอาออกมาใส่ ผมไม่เคยชินกับมัน ชาวโบลิเวียส่วนใหญ่ก็ไม่ใส่เนคไท

ท่านประธานาธิบดีครับ ขอบคุณอย่างยิ่งที่ให้เราสัมภาษณ์

................................................................
สัมภาษณ์โดย Jens Giasing และ Hans Hoyng แปลจากภาษาเยอรมันโดย Christopher Sultan
อนึ่ง หนังสือพิมพ์ Der Spiegel (ภาษาเยอรมันแปลว่า กระจก) เป็นหนังสือพิมพ์ใหญ่กระแสหลักที่ค่อนข้างก้าวหน้าในเยอรมนี เปรียบได้กับ The Guardian ของอังกฤษ

ภัควดี วีระภาสพงษ์ แปลจาก
Evo Morales and SPIEGEL, 'Capitalism has only hurt Latin American,' ZNet, September 04, 2006.