document962

The Midnight University

ปรัชญาวิถีธรรมชาติของอเมริกันอินเดียน
ความงามตามวิถีของลากูน่า พูเอโบล่
ไพรินทร์ โชติสกุลรัตน์ : แปล
นักแปลและนักวิชาการอิสระ

บทความบนหน้าเว็บเพจนี้ แปลจากงานเขียนของเลสลี่ มาร์มอน ซิลโก
Leslie Marmon Silko นักเขียนชาวอเมริกันอินเดียน เผ่าลากูน่า พูเอโบล่
บทความนี้แปลมาจากบทความเรื่อง
Yellow Woman and a Beauty of the Spirit
จากหนังสือของเธอเรื่อง
Yellow Woman and a Beauty of the Spirit : Essays on Native American Life Today
~~midnightuniv(at)yahoo.com~~

(บทความเพื่อประโยชน์ทางการศึกษา)
มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน ลำดับที่ 962
เผยแพร่บนเว็บไซต์นี้ครั้งแรกเมื่อวันที่ ๒๘ มิถุนายน ๒๕๔๙
(บทความทั้งหมดยาวประมาณ 9.5 หน้ากระดาษ A4)

ความงามตามวิถีของลากูน่า พูเอโบล่
ไพรินทร์ โชติสกุลรัตน์ : แปล
ประวัติผู้แปลโดยสังเขป : ขณะนี้กำลังศึกษาด้านจิตวิญญาณผู้หญิง ที่ California Institute of Integral Studies
และเป็นผู้ฝึกอบรมอิสระด้านสันติวิธี สิ่งแวดล้อม และจิตวิญญาณผู้หญิง

ตั้งแต่เด็กแล้วที่ฉันรู้ตัวว่าต่างไปจากคนอื่น ๆ ฉันไม่เหมือนเพื่อน ๆ รอบข้าง น้องสาวสองคนของฉันก็ไม่เหมือนคนอื่นเช่นกัน เราไม่ค่อยเหมือนเด็กลากูน่า พูเอโบล่ คนอื่น ๆ สักเท่าใดนัก แต่เราก็ไม่เหมือนคนขาวด้วย

ช่วงทศวรรษที่ 1880 ปู่ทวดของฉันเดินทางจากโอไฮโอ มุ่งสู่ตะวันตกตามพี่ชายมาทำงานสำรวจที่ดินให้กับรัฐบาลสหรัฐในเขตรัฐนิวเม็กซิโก สองพี่น้องนี้นับถือนิกายมาร์มอน ทั้งสองเข้ามาอยู่ในเขตสงวนของลากูนา พูเอโบล่ เพราะมีญาติอยู่ที่นี่แล้ว ญาติคนนี้ทำหน้าที่ส่งเด็กอินเดียนไปเข้าโรงเรียนประจำของแผนกการสงครามในคาร์ลิสเล่ รัฐเพนซิลเวเนีย โรงเรียนประจำนี้ใหญ่มากและเปิดรับเฉพาะเด็กอินเดียน พี่น้องสองคนนี้แต่งงานกับผู้หญิงลากูน่า พูเอโบล่ ปู่ทวดแต่งงานกับพี่สาวของย่าทวดก่อน แต่ท่านเสียไปตอนคลอดลูกและทิ้งลูกเล็ก ๆ สองคนไว้ ย่าทวดฉันอายุสิบห้า อ่อนกว่าปู่ทวดยี่สิบปี ท่านเคยไปเรียนที่คาร์ลิสเล่ และทั้งพูดและเขียนภาษาอังกฤษได้อย่างไพเราะ

ฉันเรียกย่าทวดว่า ย่าอามู เพราะทุกครั้งที่ท่านเห็นฉันจะเรียกฉันว่า อามู ซึ่งแปลว่าหลานในภาษาลากูน่า ฉันจำคำ ๆ นี้ได้ดี เพราะความรักและการยอมรับที่ย่าอามูมีให้ฉันสำคัญเหลือเกินสำหรับฉันในวัยเยาว์ ฉันรับรู้ได้ทันทีว่า รูปร่างลักษณะของฉันไม่เป็นที่ยอมรับสำหรับคนบางคน ทั้งคนขาวและอินเดียน แต่ฉันไม่เคยเห็นความตึงเครียดหรือกังวลใจบนในหน้าของย่าอามูที่รักเลยแม้แต่น้อย

คนอายุน้อยและคนรุ่นพ่อแม่ของฉัน มักจะมองโลกด้วยวิถีสมัยใหม่ ซึ่งรวมไปถึงการเหยียดผิวด้วย รูปร่างลักษณะของฉันไม่เป็นที่ตะขิดตะขวงใจของคนรุ่นเก่าแต่อย่างใด พวกเขามองโลกต่างออกไป รูปร่างลักษณะของคนและทรัพย์สมบัติไม่ได้เป็นสิ่งสำคัญ สิ่งที่สำคัญกว่านั้นคือความประพฤติของคน สำหรับคนรุ่นนั้น คุณค่าของคน ๆ หนึ่งอยู่ที่ความประพฤติของเขาที่มีต่อสัตว์และโลก นี่เป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดสำหรับคนรุ่นเก่า

ชาวพูเอโบล่เราเชื่อถือคุณค่านี้มานานนักก่อนที่พวกพิวริตันจะเดินทางมาถึงพร้อม ๆ กับความเชื่อเรื่องบาป การตกนรกชดใช้บาป และการเหยียดผิว ความเชื่อเก่า ๆ ยังคงอยู่จนถึงปัจจุบัน เพราะฉะนั้น ฉันจะพูดถึงคนรุ่นเก่าด้วยภาษาทั้งในรูปอดีตและปัจจุบัน โลกหลายโลกอาจอยู่ร่วมกันได้ในที่นี้

ฉันใช้เวลาอยู่กับย่าทวดมาก บ้านของท่านอยู่ติดกับบ้านของฉัน ฉันจะตื่นตั้งแต่เช้าตรู่ ก่อนพ่อแม่และน้อง ๆ แล้วก็ไปนั่งเล่นชิงช้าที่หน้าระเบียงบ้านย่าทวด หรือไม่ก็ไปนั่งรอตรงบันไดหน้าห้องครัว ย่าทวดตื่นตั้งแต่รุ่งสาง แต่ด้วยวัยเกินแปดสิบปี ทำให้ท่านต้องใช้เวลามากขึ้นในการแต่งตัวและจุดเตาไฟ พ่อแม่ของฉันสอนฉันอย่างดิบดีว่า อย่าไปรบกวนท่านและให้ทำตัวดี ๆ ถ้ามีอะไรที่ช่วยท่านได้ก็ให้ช่วย ฉันชอบช่วงเวลาเช้ามาก มันเป็นเวลาที่อากาศเย็น แล้วก็มีกลิ่นของสายฝนผสมอยู่ในอากาศ ในเขตอากาศแห้งแล้งอย่างที่นิวเม็กซิโก เพียงแค่กลิ่นน้อย ๆ ของความชื้นก็ช่างหวานชื่นเสียนี่กระไร

สนามหญ้าของย่าทวดเต็มไปด้วยต้นไม้ มีไลแลค ไอรีส ต้นโฟว์โอคล็อค คอสมอส แล้วยังมีมอร์นิ่งกลอรี่ ฮอลลี่ฮอค แล้วก็พุ่มกุหลาบแบบสมัยก่อนที่ฉันช่วยรดน้ำเป็นประจำ ถ้าสายยางรดน้ำไปติดกับหินก้อนใหญ่ที่ย่าทวดเอามาปูทางเดินในสวน ฉันก็จะวิ่งไปดึงมันออก การช่วยย่าทวดรดน้ำต้นไม้ก่อนที่ความร้อนระอุของวันจะมาเยี่ยมกราย คือสิ่งที่ฉันทำประจำทุกเช้า

ย่าอามูชอบเล่าเรื่องเก่า ๆ บางทีก็เป็นเรื่องครอบครัวของเราที่มีญาติบางคนถูกผู้บุกรุกเผ่าอาปาเช่ฆ่า ตอนที่พวกอาปาเช่มาขโมยแกะที่ญาติเราเอาไปเลี้ยงใกล้ ๆ สวานี่ บางทีท่านก็เล่าเรื่องจากคัมภีร์ไบเบิ้ล พวกเราเด็ก ๆ ชอบฟัง เพราะในหนังสือจะมีภาพของโจนาห์ในปากของปลาวาฬ แล้วก็มีแดเนียลถูกฝูงสิงโตล้อมรอบ แล้วย่าอามูก็จะส่งฉันกลับบ้านก่อนที่ท่านจะนอนพัก แต่พอพระอาทิตย์เริ่มคล้อยต่ำและยามบ่ายเริ่มเย็นลง ฉันก็จะกลับไปนั่งอยู่บนชิงช้าหน้าระเบียงบ้าน รอให้ย่าทวดออกมารดน้ำต้นไม้และขนฟืนเข้าบ้านไว้ใช้ในยามค่ำคืน แม้เมื่อท่านอายุแปดสิบห้า ท่านยังผ่าฟืนเอง ย่าทวดจะยอมให้ฉันช่วยถือถังถ่านให้ แต่ท่านไม่ยอมให้ฉันใช้ขวานเลย ฉันแบกฟืนเป็นกำ ๆ ได้ แล้วก็เรียนรู้ที่จะภูมิใจในพละกำลังของตัวเอง

เวลาน้าซูซี่และน้าอลิซมาเยี่ยม ฉันได้รับอนุญาตให้นั่งฟังเงียบ ๆ เมื่อฉันโตพอที่จะข้ามถนนได้เอง ฉันไปเยี่ยมน้าทั้งสองเป็นประจำ พวกท่านเป็นผู้หญิงแกร่งที่ชื่นชมหนังสือและการเขียนหนังสือ ปกติพวกท่านจะยุ่งอยู่กับการผ่าฟืนหรือทำอาหาร แต่ไม่เคยลังเลที่จะหยุดตอบคำถามของฉัน สิ่งที่ดีที่สุดคือ พวกท่านเล่าเรื่องฮัมมาฮาให้ฉันฟัง ฮัมมาฮาเป็นเรื่องของสมัยโบราณที่คนและสัตว์พูดภาษาเดียวกัน สมัยก่อนเราพูเอโบล่สอนเด็ก ๆ ด้วยวิธีนี้ ผู้ใหญ่จะหาเวลาสอนเด็ก ๆ เสมอ ๆ ทุก ๆ คนเป็นครู และทุก ๆ กิจกรรมสามารถนำมาสอนเด็ก ๆ ได้

แต่ทันทีที่ฉันไปเข้าโรงเรียนอนุบาลของสำนักงานกิจการอินเดียน ฉันเริ่มเรียนรู้ว่า โลกของลากูนา พูเอโบล่ต่างไปจากโลกภายนอกอย่างไร ที่โรงเรียน ฉันเรียนรู้ว่าฉันต่างไปจากเพื่อน ๆ คนอื่น ๆ อย่างไร บางทีนักท่องเที่ยวที่ขับรถผ่านทางหลวงสาย 66 จะมาหยุดพักที่โรงเรียนแล้วก็ถ่ายรูปพวกเรา

วันหนึ่ง ตอนที่ฉันอยู่เกรด 1 พวกเราไปรุมล้อมพวกคนขาวที่มายิ้มกว้างจ้องดูพวกเรา เราทุกคนอยากถูกถ่ายรูป เพราะนักท่องเที่ยวมักจะให้เราคนละหนึ่งเพนนี แต่พอเราตั้งท่าเรียบร้อยแล้ว นักท่องเที่ยวคนหนึ่งมองฉันแล้วก็บอกว่า "คนนี้ไม่เอา" เขาพูดถึงฉันแล้วบอกให้ฉันเดินออกไปจากกลุ่ม ฉันรู้สึกอายจะอยากจะหายตัวไป เพื่อน ๆ ฉันรู้สึกประหลาดใจที่นักท่องเที่ยวทำอย่างนั้น แต่ฉันรู้ดีว่านักท่องเที่ยวไม่อยากได้ฉันในรูปเพราะฉันต่างไปจากคนอื่น เพราะฉันเป็นลูกครึ่งคนขาว

ในการมองโลกของผู้เฒ่าผู้แก่ เราทุกคนล้วนเป็นพี่น้องกันเพราะว่าพระแม่ผู้สร้าง (Mother Creators) สร้างเรามาทุกคน ไม่ว่าเราจะมีสีผิว หรือขนาดร่างกายเป็นอย่างไร เราเป็นพี่น้องกัน เป็นเผ่าพันธุ์มนุษย์ที่รายล้อมด้วยชีวิตอื่น ๆ ทั้งพืช นก ปลา เมฆ น้ำ หรือแม้แต่ดินเหนียวล้วนมีความสัมพันธ์กับเรา ผู้เฒ่าผู้แก่เชื่อว่าทุกสิ่ง แม้แต่หินและน้ำ ต่างก็มีจิตวิญญาณ มีชีวิต พวกท่านเข้าใจว่าทุก ๆ สิ่งต่างก็ล้วนต้องการมีชีวิตอย่างที่ตัวเองเป็น ต้องการให้เราปล่อยเขาไว้อย่างที่เขาเป็น เพราะฉะนั้นผู้เฒ่าผู้แก่ จะบอกให้เราเด็ก ๆ อย่ารบกวนผืนโลกโดยไม่จำเป็น ทุก ๆ สิ่งถูกสร้างขึ้นมาอย่างสมดุลกับสิ่งอื่น ๆ และจะอยู่อย่างสมดุลเช่นนั้นตราบเท่าที่เราไม่ไปรบกวนเขา

ในเรื่องราวเก่าแก่ของเราสอนเราไว้ดังนี้ เซอิทซินาโก หรือผู้หญิงแห่งความคิด (Thought Woman) หรือแมงมุม คิดสร้างน้องสาวสามคนขึ้นมา แล้วทั้งสามก็ปรากฏขึ้นมาจากความคิด ผู้หญิงแห่งความคิดและน้องสาวทั้งสาม คิดถึงพระอาทิตย์ ดวงดาว และดวงจันทร์ พระแม่ผู้สร้างจินตนาการถึงโลกและมหาสมุทร สัตว์และมนุษย์ และวิญญาณคาชินาที่สิงสถิตบนภูเขา พระแม่ผู้สร้างจินตนาการถึงพืชพันธุ์ที่ออกดอกและต้นไม้ที่ออกผล ขณะที่ผู้หญิงแห่งความคิดและน้องสาวคิดถึงสิ่งทั้งหมดนี้ จักรวาลก็ถือกำเนิดขึ้น

ในจักรวาลนี้ ไม่มีอะไรที่ดีโดยสมบูรณ์และเลวโดยสมบูรณ์ มีแต่เพียงความสมดุลและความเป็นหนึ่งเดียวกันที่มีขึ้นและมีลง บางปี ทะเลทรายได้รับน้ำฝนมาก แต่บางปีก็มีฝนเพียงเล็กน้อย บางทีฝนก็มากจนเกิดน้ำท่วมสร้างความเสียหาย แต่ฝนในตัวของมันเองไม่ได้เป็นผู้ผิดหรือบริสุทธิ์ ฝนเป็นแค่ตัวของตัวเองเท่านั้น

ย่าทวดของฉันผิวคล้ำและหน้าตาดีมาก ในรูปถ่ายท่านแสดงออกถึงความมั่นใจและเข้มแข็ง ฉันไม่รู้ว่าคนขาวสมัยนั้นและสมัยนี้จะถือว่าเธอสวยรึเปล่า แล้วก็ไม่รู้ว่าคนลากูน่า พูเอโบล่สมัยก่อนจะเห็นว่าเธอสวยรึเปล่า หรือว่าพวกเขาจะมีความคิดทำนองนี้ไหม สำหรับพวกเราแล้ว การเปรียบเทียบสิ่งมีชีวิตหนึ่งกับอีกสิ่งเป็นการกระทำที่โง่เขลา เพราะว่าทุก ๆ ชีวิต และทุก ๆ สิ่งล้วนไม่เหมือนใคร เลยเป็นสิ่งที่มีค่าในตัวเองอย่างที่ไม่สามารถนำไปเปรียบกับอะไรได้ ผู้เฒ่าผู้แก่เห็นว่าเป็นเรื่องไร้สาระมากที่เราจะยึดว่ารูปร่างหน้าตาเป็นสิ่งสำคัญ ฉันเข้าใจดีตั้งแต่เด็กว่า มีการมองโลกสองวิถีที่ไม่เหมือนกัน มีวิถีของคนขาวและวิถีของลากูน่า ในวิถีของลากูน่า การเปรียบเทียบที่อาจจะทำร้ายความรู้สึกของอีกคนเป็นการเสียมารยาทอย่างมาก

ชีวิตประจำวันของพวกเราไม่ค่อยให้ความใส่ใจกับรูปลักษณ์ภายนอกหรือเสื้อผ้านัก เสื้อผ้าสำหรับพิธีกรรมค่อนข้างจะประณีต แต่เราก็เอาไว้ใส่เฉพาะในการเต้นรำศักดิ์สิทธิ์ สังคมดั้งเดิมของลากูน่าเป็นสังคมที่เน้นชุมชน และเข้มงวดกับความเท่าเทียมกันอย่างมาก นี่หมายความว่าไม่ว่าคน ๆ หนึ่งจะแต่งตัวดีหรือเลวแค่ไหน ก็ไม่มีผลอะไรกับฐานะทางสังคม

เราเข้มงวดเรื่องการแบ่งปันทั้งอาหารและทรัพยากรอื่น ๆ มาก เพื่อว่าจะไม่มีใครคนใดหรือกลุ่มใดมีมากกว่าคนอื่น ฉันเอ่ยถึงฐานะทางสังคมขึ้นมาก็เพราะในวัฒนธรรมตะวันตกสมัยใหม่ คำนิยามของความงามส่วนใหญ่จะเป็นเครื่องบ่งชี้ฐานะทางสังคม คนไม่ต้องซ่อนใบหน้าที่ไปดึงให้ตึงมาอีกแล้ว หรือสนทนาเรื่องการดูดไขมันออกได้โดยไม่อาย เพราะว่านี่ไม่ใช่การทำเพื่อเสริมความงามเท่านั้น แต่เป็นการแสดงถึงฐานะทางสังคมด้วย การทำเช่นนี้เท่ากับประกาศให้โลกรู้ว่า "ฉันมีเงินเหลือเฟือจนไปทำศัลยกรรมเสริมความงามได้"

ในโลกของพูเอโบล่สมัยก่อน ความงามแสดงออกมาผ่านพฤติกรรมและความสัมพันธ์ของคนคนนั้นต่อสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ ความงามเป็นความรู้สึกของความสอดคล้องสมดุลมากกว่าจะเป็นสิ่งที่รับรู้ได้ทางตา คำพูด หรือสัมผัส คนต้องงามครบ ไม่ใช่เฉพาะหน้าหรือร่างกาย หน้าและร่างกายไม่สามารถแยกออกจากหัวใจและจิตวิญญาณได้

สุขภาพต้องมาก่อนสิ่งอื่นใดจึงจะเกิดความสมดุลได้ ในโลกของพูเอโบล่สมัยก่อน คนที่สุขภาพไม่แข็งแรงจะทำให้คนอื่น ๆ รู้สึกเป็นห่วงกังวล เเน่นอนว่าคนที่สุขภาพดี ย่อมเกิดจากการอยู่อย่างสมดุลกับโลกรอบ ๆ ตัวเธอ และรู้สึกมีสันติกับตัวเองด้วย ดังนั้น คนที่ไม่มีความสุข หรือมีเจตนาร้ายย่อมไม่ถือว่าเป็นคนที่งดงาม

สมัยก่อนผู้หญิงที่แข็งแกร่งจะได้รับการชื่นชมมากที่สุด ความทรงจำที่เด่นชัดมากอันหนึ่งของฉันสมัยก่อนเข้าโรงเรียนก็คือ วันหนึ่งมีช่างผู้หญิงลากูน่ามาฉาบบ้านของเราด้วยโคลน พวกเธอใช้บันไดอย่างง่ายดาย ผู้หญิงสองคนบดโคลนบนหินแล้วก็เติมฟางใส่เข้าไป อีกคนเอาโคลนใส่กระป๋องแล้วก็ส่งให้กับผู้หญิงสองคนที่อยู่บนบันได สองคนนั้นก็ฉาบโคลนบนผนังให้ราบเรียบด้วยมือ ผู้หญิงเป็นเจ้าของบ้าน เพราะฉะนั้นผู้หญิงก็จะฉาบบ้านเอง

ที่ลากูน่า ผู้ชายจะสานตะกร้าและทอผ้าอย่างดี ผู้ชายช่วยเลี้ยงลูกอย่างมากด้วย และเพราะว่าพระผู้สร้างเป็นผู้หญิง การเกิดเป็นผู้หญิงจึงไม่ใช่เรื่องเลวร้ายแต่อย่างใด เพศสภาวะของคนไม่ใช่ปัจจัยควบคุมพฤติกรรมแต่อย่างใด ไม่มีงานใดเป็นของผู้ชาย งานใดเป็นของผู้หญิง คนที่ร่างกายสมบูรณ์ที่สุดเป็นคนทำงาน

ย่าลิลลีของฉันเคยเป็นช่างให้กับรถฟอร์ดโมเดลเอตอนที่ฉันเป็นวัยรุ่น ฉันจำได้ว่าเวลาฉันเด็ก ๆ ฉันจะเห็นท่านซ่อมโคมไฟ ซ่อมเครื่องใช้ไฟฟ้าเป็นประจำ ย่าตัวเล็กบาง แต่สามารถยกชิ้นส่วนหลังคาหรือลังตะปูได้ ฉันยังจำได้ว่าตอนย่าอายุเจ็ดสิบห้า ยังซ่อมเครื่องซักผ้าในร้านซักผ้าหยอดเหรียญของลุงอยู่เลย

ผู้เฒ่าผู้แก่ไม่เคยใส่ใจวันเกิด ถ้าใครพร้อมที่จะทำอะไร เธอก็จะทำ ถ้าทำไม่ได้แล้วก็หยุด ดังนั้น คนพูเอโบล่สมัยก่อนจะไม่กังวลใจเรื่องอายุหรือการดูแก่ เพราะมันไม่มีเส้นขีดกั้นทางสังคมในเรื่องอายุ ไม่ใช่เรื่องน่าแปลกที่คนหนุ่มจะแต่งงานกับผู้หญิงที่อายุคราวแม่ ฉันไม่เคยได้ยินใครพูดว่างานนี้เป็น "งานของผู้หญิง" จนกระทั่งออกมาจากลากูน่าเพื่อไปเข้าวิทยาลัยนั่นแหละ ไม่ว่างานไหนก็ตาม ใครที่มีร่างกายที่พร้อมและอยากทำก็สามารถทำได้ ในเวลาเดียวกัน ในโลกของพูเอโบล่สมัยก่อน อัตลักษณ์ของคนถือว่าเปลี่ยนแปลงได้ตลอดเวลา ในเรื่องราวเก่าแก่ วินาทีนี้ผู้หญิงแมงมุม (Spider Woman) เป็นแมงมุมตัวเล็ก ๆ ใต้ต้นยัคคา แต่ในพริบตาเธอก็กลายเป็นคุณยายร่าเริงเดินลงมาตามถนนแล้ว

ตอนที่ฉันโตขึ้นมา มีผู้ชายคนหนึ่งจากหมู่บ้านใกล้ ๆ ที่ชอบขัดเล็บเงา ใส่เสื้อผ้าผู้หญิง และย้อมสีผม คนให้ความใส่ใจกับลักษณะภายนอกของเขาน้อยมาก เขามักจะอยู่รวมกลุ่มกับผู้ชายในหมู่บ้านนั้นเสมอ ไม่มีใครเคยล้อเขา ชุมชนพูเอโบล่ยังคงความสัมพันธ์แบบพึ่งพาซึ่งกันและกัน และยังต้องมีพื้นที่สำหรับความแปลกแตกต่าง เพราะการมีชีวิตรอดของกลุ่มขึ้นอยู่กับความร่วมมือของทุกคน

ในโลกพูเอโบล่สมัยเก่าก่อน ความแตกต่างจะได้รับการเฉลิมฉลอง เพราะว่าเป็นสัญลักษณ์ของพระพรของพระแม่ผู้สร้าง คนที่เกิดมาโดยมีร่างกายหรือเพศที่แตกต่างได้รับการเคารพยกย่องอย่างสูง เพราะความแตกต่างทางกายทำให้พวกเขามีสถานะพิเศษ ที่จะติดต่อระหว่างโลกนี้และโลกของจิตวิญญาณได้ หมอผีที่ยิ่งใหญ่ของชาวนาวาโฮในทศวรรษที่ 1920 มีหลังค่อมเดินตัวตรงไม่ได้ คนเรียกเขาว่า ผู้คลาน (The Crawler) แต่เขาก็รักษาคนได้แม้ในกรณีที่ยากมาก ๆ

ก่อนที่มิชชันนารีชาวคริสต์จะเดินทางมาถึง ผู้ชายสามารถแต่งตัวเเบบผู้หญิงแล้วก็ทำงานกับผู้หญิง หรือแม้แต่แต่งงานกับผู้ชายด้วยกันได้โดยไม่โดนครหาแต่อย่างใด เช่นเดียวกัน ผู้หญิงก็มีอิสระที่จะแต่งตัวแบบชาย ไปล่าสัตว์หรือออกรบกับผู้ชาย รวมถึงแต่งงานกับผู้หญิง ในทัศนะของพูเอโบล่สมัยเก่า เราทุกคนมีทั้งความเป็นชายและความเป็นหญิง อัตลักษณ์ทางเพศนี้เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ข้อห้ามทางเพศไม่เคยมีจนกระทั่งมิชชันนารีชาวคริสต์เข้ามา สำหรับคนเฒ่าคนแก่ การแต่งงานหมายถึงความร่วมมือและเป็นความสัมพันธ์ทางสังคม ไม่ใช่ความน่าตื่นเต้นทางเพศ ก่อนที่พวกพูริตันจะมา การแต่งงานไม่ใช่เป็นเครื่องยุติการมีเพศสัมพันธ์กับคนอื่นที่ไม่ใช่คู่ของเรา ทั้งผู้ชายและผู้หญิงจะมี ซิแอช หรือชู้รัก

ชีวิตใหม่เป็นสิ่งที่มีค่ามาก การตั้งครรภ์ไม่ว่าจะเมื่อใดถือว่าเหมาะสม การตั้งครรภ์ก่อนแต่งงานจะได้รับการเฉลิมฉลองเพราะถือว่าเป็นลางดี เนื่องจากเด็ก ๆ เป็นของแม่และสายตระกูลทางแม่ อีกทั้งผู้หญิงเป็นเจ้าของบ้านและที่ดินทำกิน ทั้งมรดกก็จะตกทอดกันทางสายตระกูลผู้หญิง ดังนั้นการระบุชัดว่าใครเป็นพ่อมักไม่ใช่เรื่องสำคัญ แม้ว่าการเจริญพันธุ์เป็นดั่งของขวัญ แต่การเป็นหมันก็ไม่ใช่ปัญหา เพราะว่าแม่ที่มีลูกโดยไม่ได้ตั้งใจจะยกลูกให้คู่ที่ไม่มีลูกในสายตระกูลเดียวกัน เป็นการรับลูกบุญธรรมเเบบเปิดเผย เด็ก ๆ เรียกพี่สาวน้องสาวของแม่ว่า "แม่" เช่นเดียวกัน และเด็ก ๆ จะติดผู้ใหญ่ที่เลี้ยงดูหลายคน

ในพิธีกรรมคิวาอันศักดิ์สิทธิ์ ผู้ชายจะใส่หน้ากากและเสื้อผ้าเป็นผู้หญิง เพื่อแสดงความเคารพและเข้าทรงพลังฝ่ายหญิงของจิตวิญญาณต่าง ๆ และเพราะว่าความแตกต่างเป็นสิ่งที่ได้รับการเคารพอย่างสูง การทำศัลยกรรมใบหน้าหรือร่างกายเพื่อให้เหมือนนางแบบคนใดคนหนึ่ง เป็นสิ่งที่ไม่เคยมีในความคิดของเรา การเป็นคนที่แตกต่าง เป็นตัวของตัวเองเป็นสิ่งที่เป็นพรและดีที่สุด

เสื้อผ้าตามธรรมเนียมของผู้หญิงพูเอโบล่ขับเน้นความแข็งแกร่งของเธอ พวกเธอมีหนังกวางพันขา เพื่อป้องกันหนามและการเกิดบาดแผลขณะทำงาน มีหนังกวางมากชั้นมากเท่าไรก็ยิ่งดี หนังกวางเป็นชั้น ๆ ทำให้ขาของเธอดูแข็งแรง เหมือนลำต้นอันแข็งแกร่งของไม้ใหญ่ และเพื่อเป็นการแสดงถึงความเป็นพี่เป็นน้องกับชีวิตอื่น ๆ คนสมัยก่อนจะทำหน้ากากและเสื้อผ้าเลียนแบบสัตว์ใส่เวลาเต้นรำ ซึ่งจะทำให้คน ๆ นั้นเปลี่ยนเป็นเหมือนสัตว์เหล่านั้น

เวลาเต้นรำก็จะแต่งแต้มสีลงบนตัว ทำท่าและการเคลื่อนไหวตามแบบสัตว์ที่เคยสังเกตมา แต่ท่าทางก็จะมีสไตล์ของตัวเอง คนที่มองอาจไม่ได้เห็นนกอินทรีย์หรือกวางมาเต้นให้ดูจริง ๆ แต่จะเห็นมนุษย์ที่ค่อย ๆ เปลี่ยนเป็น ผู้หญิงผสมควายป่า หรือ ผู้ชายผสมกวาง ทุก ๆ สิ่งมีแรงดลใจมาจากการเน้นย้ำถึงความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ และโลกของพืชและสัตว์

ในแถบทะเลทรายที่ราบสูง พืชพันธุ์ทุก ๆ ชนิดแม้ที่เป็นวัชพืชและที่มีหนาม จะเป็นสิ่งที่พิเศษมาก ทุก ๆ ชีวิตมีค่าและงดงามเพราะถ้าไม่มีต้นไม้ ไม่มีแมลงและสัตว์ต่าง ๆ มนุษย์ที่นี่จะไม่สามารถมีชีวิตอยู่ได้ บางทีมนุษย์อาจรับรู้มานมนานแล้วว่า ตัวเองสามารถสร้างความหายนะให้กับพืชและสัตว์ได้มากเพียงใด บางทีนี่อาจเป็นสาเหตุว่าทำไมวัฒนธรรมชนเผ่าจึงมีเรื่องเล่าว่า มนุษย์และสัตว์แต่งงานกัน และเล่าถึงเผ่าพันธุ์ที่เชื่อมโยงมนุษย์และสัตว์เข้าด้วยกัน โดยทำหน้าที่ที่ซับซ้อนมาก

เราเด็ก ๆ มักได้รับคำเตือนเสมอ ๆ ไม่ให้ทำอันตรายกบหรือคางคก มิเช่นนั้นจะเกิดน้ำท่วมใหญ่ เพราะพวกเขาคือลูกที่รักของเมฆฝน ฉันจำได้ว่าตอนหน้าร้อนผู้เฒ่าผู้แก่จะยื่นกระเปาะฝ้ายอันใหญ่ออกนอกประตูมุ้งลวดเพื่อเป็นเหยื่อล่อไม่ให้แมลงบินเข้าบ้านเวลาประตูเปิด พวกผู้เฒ่ายืนกรานไม่ยอมฆ่าแมลง เพราะว่าเมื่อนาน นานแสนนาน แสนนานมาแล้ว ขณะที่มนุษย์กำลังตกอยู่ในอันตราย แมลงบอตเติ้ลเขียวได้ช่วยนำสารขอความช่วยเหลือไปยังพระแม่ผู้สร้างในโลกที่สี่ ซึ่งอยู่ใต้โลกใบนี้ลงไป

ก่อนหน้านี้ มนุษย์ทำให้พระแม่ผู้สร้างโกรธมาก เพราะละเลยหิ้งบูชาของแม่ข้าวโพด แล้วไปมัวยุ่งอยู่กับเวทย์มนตร์คาถา พระแม่ผู้สร้างเลยหายตัวไปจากโลก พอเธอหายไป เมฆฝน ต้นไม้และสัตว์ต่างก็พากันหายไปหมด มนุษย์เริ่มอดอยาก และไม่มีทางติดต่อกับพระแม่ผู้สร้างที่อยู่ข้างล่างได้เลย แมลงบอตเติ้ลเขียวเป็นผู้นำสารไปให้พระแม่ผู้สร้าง และผู้คนก็ได้รับความช่วยเหลือ เพื่อเป็นการแสดงความกตัญญู ผู้เฒ่าผู้แก่จึงไม่ฆ่าแมลงใด ๆ

เรื่องเล่าเก่า ๆ แสดงให้เห็นถึงความเกี่ยวเนื่องสัมพันธ์กัน ชาวพูเอโบล่ได้พยายามรักษาความสัมพันธ์ที่มีต่อเผ่าพันธุ์พืชและสัตว์นี้ไว้ โคชินินาโก หรือ ผู้หญิงเหลือง เป็นตัวแทนผู้หญิงทั้งหมดในเรื่องเล่าเก่า ๆ การกระทำของเธอครอบคลุมพฤติกรรมของมนุษย์อันหลากหลาย และเป็นการกระทำเยี่ยงวีรสตรี ถึงแม้ว่าในอย่างน้อยหนึ่งเรื่อง เธอเลือกที่จะเข้าร่วมกับเผ่าพันธุ์ทำลายล้างซึ่งบูชาการทำลายล้างและความตาย

ในจักรวาลวิทยาของลากูน่า พูเอโบล่ พระผู้สร้างเป็นผู้หญิง ดังนั้น สถานะของผู้หญิงจึงเท่าเทียมกับผู้ชาย ผู้หญิงปรากฏเป็นตัวเอกในเรื่องเล่าพอ ๆ กับผู้ชาย ผู้หญิงเหลืองเป็นตัวเอกในใจฉัน เพราะเธอกล้าที่จะก้าวพ้นขอบเขตจำกัดของประเพณีต่าง ๆ ในสถานการณ์คับขันเพื่อช่วยรักษาเผ่าพันธุ์พูเอโบล่ไว้ พลังของเธอมาจากความกล้าและวิถีทางเพศที่ไม่ถูกจำกัดของเธอ เรื่องนี้เป็นเรื่องที่ชาวพูเอโบล่ชื่นชมครั้งแล้วครั้งเล่า เพราะความเจริญพันธุ์เป็นสิ่งที่มีคุณค่าสูงส่ง

เรื่องเล่าเก่า ๆ มักจะบอกว่าผู้หญิงเหลืองเป็นคนสวย แต่ระลึกไว้ว่าคนพูเอโบล่สมัยก่อนไม่ได้คิดถึงความสวยในแง่ของรูปลักษณ์ภายนอก ในแต่ละเรื่อง ความงามของผู้หญิงเหลืองเป็นความงามของความรักร้อนแรง ความกล้าหาญ และพละกำลังอันเข้มแข็งที่เธอมียามต้องกระทำการใด ๆ ในเวลาคับขัน

ในเรื่องหนึ่ง ผู้คนกำลังทุกข์ยากจากภาวะแห้งแล้งซึ่งตามมาด้วยความอดอยาก แต่ละวัน โคชินินาโกต้องเดินห่างออกจากหมู่บ้านไปเรื่อย ๆ เพื่อหาน้ำมาให้สามีและลูก ๆ วันหนึ่งเธอเดินไปไกลมาก ไกลแสนไกลไปทางทุ่งราบทิศตะวันออก ในที่สุดเธอก็พบบ่อน้ำผุด แต่เมื่อเธอมาถึงน้ำผุดนั้น น้ำกำลังกระเพื่อมอย่างแรงเหมือนกับว่าเพิ่งจะมีอะไรขนาดใหญ่ขึ้นมาจากน้ำนั้น โคชินินาโกไม่อยากมองว่าสิ่งมีชีวิตขนาดใหญ่นั้นคืออะไร

แต่หลังจากที่เธอรองน้ำใส่เหยือกเสร็จแล้วกำลังจะรีบหันหลังกลับ มีชายแข็งเเรง ท่าทางเย้ายวน ใส่กางเกงหนังควายปรากฏกายขึ้นที่บ่อน้ำ มีหยดน้ำเป็นประกายเกาะอยู่ที่หน้าอก เธอไม่สามารถห้ามใจไม่ให้มองชายคนนี้ได้ เพราะเขาดูแข็งเเรงและดูดีมาก ฉับพลันชายผู้นั้นแปลงร่างเป็นควายป่า แล้วก็ควบจากไปโดยมีเธอนั่งอยู่บนหลัง โคชินินาโกตกหลุมรักผู้ชายครึ่งควายป่าคนนั้น และเพราะความสัมพันธ์ฉันชู้สาวนี้เองทำให้เผ่าพันธุ์ควายป่าตกลงสละร่างกายให้พรานชาวพูเอโบล่ล่าเป็นอาหาร ดังนั้น ความรู้สึกที่ปราศจากความกลัวของโคชินินาโกนี้เองที่ช่วยชีวิตคนในหมู่บ้านเธอไว้ ผู้คนรอดได้ก็เพราะเผ่าพันธุ์ควายป่า "อุทิศ" เนื้อของตนให้เป็นอาหาร

พ่อของฉันสอนฉันและน้องสาวให้ยิงปืนไรเฟิล .22 ตั้งแต่เราอายุเจ็ดขวบ ฉันออกล่าสัตว์กับพ่อตอนฉันอายุแปดขวบ และฆ่ากวางตัวผู้ครั้งแรกได้ตอนอายุสิบสาม เรื่องของโคชินินาโกเป็นเรื่องโปรดตลอดกาลของฉัน เพราะเธอผจญภัยมากมาย ในเรื่องหนึ่ง เธอออกล่ากระต่ายให้ครอบครัว แต่มีปีศาจยักษ์ตามล่าเธอ เธอใช้ทั้งความกล้าและสติเอาชนะปีศาจนั้นได้

อีกเรื่องหนึ่ง โคชินินาโกไปปิ๊งกับหนุ่มลมวนและกลับมาหาสามีอีกสิบเดือนต่อมาพร้อมกับลูกชายฝาแฝดสองคน เด็กสองคนนี้โตขึ้นมาเป็นวีรบุรุษเอกของผู้คน นี่เป็นอีกครั้งแล้วที่ความรู้สึกทางเพศอันมีชีวิตชีวาของเธอเป็นประโยชน์ต่อผู้คน

เรื่องของโคชินินาโกทำให้ฉันคิดได้ว่า บางทีเราต้องทำการใด ๆ ทั้ง ๆ ที่ไม่ได้รับการยอมรับ หรือกังวลว่าเราจะดูดีในสายตาคนอื่นไหม หรือคนอื่นจะว่าอะไรไหม การผจญภัยของผู้หญิงเหลืองทำให้ฉันเรียนรู้ที่จะอยู่กับความแตกต่างของฉันอย่างสบาย ๆ ฉันจินตนาการไปถึงว่าผู้หญิงเหลืองมีผิวสีเหลือง ผมสีน้ำตาล และตาสีเขียวเหมือนฉัน แม้ว่าจริง ๆ แล้วชื่อของเธอไม่ได้หมายถึงสีผิว แต่เป็นสีทางพิธีกรรมของทิศตะวันออก

ยังมีเรื่องคล้าย ๆ กับเรื่องนักท่องเที่ยวที่มาถ่ายรูปในโรงเรียนฉันอีกมาก แต่ผู้เฒ่าผู้แก่มักจะบอกว่า จดจำเรื่องเล่าเอาไว้ เรื่องเล่าจะทำให้เธอเข้มแข็ง ฉะนั้น ตลอดเวลาที่ผ่านมา ฉันต้องพึ่งโคชินินาโกและเรื่องราวการผจญภัยของเธอ

โคชินินาโกเป็นผู้หญิงที่งดงาม เพราะเธอมีความกล้าที่จะกระทำการในเวลามีภยันอันตราย ชัยชนะของเธอเป็นผลมาจากการใช้ความรู้สึกอันเร่าร้อน แต่ไม่ใช่ความรุนแรงและการทำลายล้าง ด้วยจิตวิญญาณเช่นนี้เอง ผู้หญิงเหลืองและผู้หญิงทุกคนล้วนเป็นผู้หญิงที่งดงาม

Yellow Woman and a Beauty of the Spirits
Eassays on Native American Life Today
Leslie Marmon Silko

สารบัญข้อมูล : ส่งมาจากองค์กรต่างๆ

ไปหน้าแรกของมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน I สมัครสมาชิก I สารบัญเนื้อหา 1I สารบัญเนื้อหา 2 I
สารบัญเนื้อหา 3 I สารบัญเนื้อหา 4 I สารบัญเนื้อหา 5
ประวัติ ม.เที่ยงคืน

สารานุกรมลัทธิหลังสมัยใหม่และความรู้เกี่ยวเนื่อง

webboard(1) I webboard(2)

e-mail : ~~midnightuniv(at)yahoo.com~~

หากประสบปัญหาการส่ง e-mail ถึงมหาวิทยาลัยเที่ยงคืนจากเดิม
~~midnightuniv(at)yahoo.com~~

ให้ส่งไปที่ใหม่คือ
~~midnight2545(at)yahoo.com~~
มหาวิทยาลัยเที่ยงคืนจะได้รับจดหมายเหมือนเดิม

มหาวิทยาลัยเที่ยงคืนกำลังจัดทำบทความที่เผยแพร่บนเว็บไซต์ทั้งหมด กว่า 950 เรื่อง หนากว่า 15000 หน้า
ในรูปของ CD-ROM เพื่อบริการให้กับสมาชิกและผู้สนใจทุกท่านในราคา 150 บาท(รวมค่าส่ง)
(เริ่มปรับราคาตั้งแต่วันที่ 1 กันยายน 2548)
เพื่อสะดวกสำหรับสมาชิกในการค้นคว้า
สนใจสั่งซื้อได้ที่ ~~midnightuniv(at)yahoo.com~~ หรือ
~~midnight2545(at)yahoo.com~~

สมเกียรติ ตั้งนโม และคณาจารย์มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน
(บรรณาธิการเว็บไซค์ มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน)
หากสมาชิก ผู้สนใจ และองค์กรใด ประสงค์จะสนับสนุนการเผยแพร่ความรู้เพื่อเป็นวิทยาทานแก่ชุมชน
และสังคมไทยสามารถให้การสนับสนุนได้ที่บัญชีเงินฝากออมทรัพย์ ในนาม สมเกียรติ ตั้งนโม
หมายเลขบัญชี ~~xxx-x-xxxxx-x~~ ธนาคารกรุงไทยฯ สำนักงานถนนสุเทพ อ.เมือง จ.เชียงใหม่
หรือติดต่อมาที่ ~~midnightuniv(at)yahoo.com~~ หรือ ~~midnight2545(at)yahoo.com~~