The author of this work hereby waives all claim of copyright (economic and moral) in this work and immediately places it in the public domain... [copyleft] กรุณานำบทความไปใช้ต่อโดยอ้างอิงแหล่งที่มาตามสมควร

The Midnight University

ทบทวนประวัติศาสตร์ที่ประกอบสร้าง
ปรีดี พนมยงค์ กับการเล่นตลกของประวัติศาสตร์
เมธัส บัวชุม : เขียน
สาระจากกระดานข่าวมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน

บทความชิ้นนี้นำมาจาก
http://www.thaimisc.com/freewebboard/php/vreply.php?user=midnightuniv&topic=7816
หัวข้อที่ 07816 เรื่อง - ปรีดี พนมยงค์ : กับการเล่นตลกของประวัติศาสตร์ -18 ก.ย. 2548
ทางกองบรรณาธิการเว็ปไซต์ ม.เที่ยงคืน สำรวจแล้วพบว่า
บทความนี้เคยเผยแพร่บน
http://www.14tula.in.th/webboard/00032.html
ผู้นำเสนอคือ [email protected] - 18 พ.ค. 2003

(บทความเพื่อประโยชน์ทางการศึกษา)
บทความฟรี มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน ลำดับที่ 683
เผยแพร่บนเว็ปไซต์นี้ครั้งแรกเมื่อวันที่ ๒๘ กันยายน ๒๕๔๘
(บทความทั้งหมดยาวประมาณ 7.5 หน้ากระดาษ A4)

 

หมายเหตุ : เนื่องจากบทความนี้ได้มีการอ้างถึงแถลงการณ์คณะราษฎร ฉบับที่ ๑ (ประกาศคณะราษฎร ฉบับที่ ๑) ทางกอง บก.ม.เที่ยงคืน จึงนำมาต่อท้ายบทความ เพื่อประโยชน์ทางด้านการศึกษาประวัติศาสตร์ นอกจากนี้ยังได้นำเอาบทสัมภาษณ์ของอาจารย์ปรีดี พนมยงค์ ซึ่งให้แก่นิตยสาร Asia Week เมื่อปี พ.ศ. 2523 มานำเสนอด้วย เพื่อสะท้อนถึงการทบทวนตัวเองของอาจารย์

ปรีดี พนมยงค์ : กับการเล่นตลกของประวัติศาสตร์

การจัดวางภาพลักษณ์ของปรีดี พนมยงค์ ไว้ภายใต้บริบทของปัจจุบันที่เข้าได้กับทุกสถาบัน และทำให้ปรีดีสะอาดเกินจริงนั้น ดูไปก็แห้งแล้งและไม่ให้แรงดลใจ ซ้ำยังไม่อาจก่อให้เกิดการเรียนรู้อะไรขึ้นมาได้ แม้ว่า ปรีดี พนมยงค์ จะเคยเป็นบุคคลที่ถูกป้ายสีด้วยข้อกล่าวหาอันหนักหน่วงรุนแรงมากที่สุดคนหนึ่งของประวัติศาสตร์การเมืองไทยสมัยใหม่ จนต้องลี้ภัยและสิ้นใจในต่างแดน

แต่ในปัจจุบัน ภาพลักษณ์ของปรีดี พนมยงค์ ได้ถูกชำระล้างเสียจนขาวสะอาด แทบไม่มีรอยมลทินใดๆ เหลืออยู่ และกลายเป็นบุคคลที่น่าเคารพยกย่องของสังคมไทยไปเสียได้ ทั้งนี้ ส่วนหนึ่งก็เพราะศิษยานุศิษย์และองค์กรต่างๆ ได้ร่วมกันกอบกู้สถานะและเชิดชูปรีดี พนมยงค์ จนมีลักษณะเป็นสถาบันไปแล้ว คนที่ครั้งหนึ่งเคยว่า กล่าวโจมตีผู้อภิวัฒน์อย่างดุเดือดกลับกลายมาเป็นผู้ผลักดันให้ปรีดี พนมยงค์ เป็นบุคคลที่ได้รับการยกย่องในระดับโลกเสียเอง

แต่ภาพลักษณ์ที่แปรเปลี่ยนของผู้ก่อการท่านนี้มีความซับซ้อนซ่อนเงื่อนอยู่พอสมควร เพราะเกี่ยวโยงอยู่กับสถาบันอื่นๆ และค่านิยมที่ไหลเวียนของสังคมในปัจจุบันด้วย

ภาพลักษณ์ของผู้อภิวัฒน์ที่ผันแปรไปตามวันเวลา และความเปลี่ยนแปลงของสังคม จากดำเป็นขาวเช่นนี้ เป็นเรื่อง "ตลกดี" เรื่องหนึ่งของประวัติศาสตร์ในแง่ที่ว่าช่วยให้รอดพ้นจากการตกเป็นจำเลยไปในหลายๆ คดี

อย่างไรก็ตาม "ตลกดี" เรื่องนี้ ก่อให้เกิด "ตลกร้าย" เรื่องอื่นๆ ตามมา เพราะการแปรเปลี่ยนสถานะกลายเป็นผู้ที่สังคมยกย่องบูชานั้น ทำให้ภาพลักษณ์ หรือการสร้างวาทกรรมเกี่ยวกับปรีดี พนมยงค์ ดูขาวสะอาดและบริสุทธิ์เกินจริง ความขัดแย้งและบาดแผลที่ครั้งหนึ่งปรีดี พนมยงค์ และคณะราษฎรได้ร่วมกันก่อขึ้นกับสถาบันสำคัญๆ กลับถูกลืมเลือนและกลืนหายไปในระหว่างทางเดินของประวัติศาสตร์

จากปรีดีหนุ่ม ที่มีอุดมการณ์ อุดมคติ และร้อนแรงไปด้วยไฟแห่งการเปลี่ยนแปลง เพื่อการมีชีวิตอยู่อย่างเท่าเทียม เสมอภาคของราษฎร และใฝ่ฝันถึงสังคมที่ดีกว่า กลายมาเป็นปรีดีในช่วงวัยตอนปลายของชีวิต ผู้ซึ่งจงรักภักดี และคอยปกป้องคุ้มครองสถาบันหลักของประเทศชาติเอาไว้

จากผู้ที่ชิงสุกก่อนห่ามในปี 2475 กลายเป็นบุคคลที่มีคุณูปการต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ในแง่ที่ว่า ช่วยลดแรงเครียดในการเผชิญกับความคาดหวังของสังคมต่อสถาบันนี้ลง

ซึ่งก็คงสอดคล้องโครงเรื่องหลักว่าด้วยการสถาปนาบุคคลสำคัญแห่งชาติ ที่ใครก็ตามจะได้รับการยกย่องก็ต่อเมื่อเขาหรือเธอผู้นั้นเป็นผู้ปกปักรักษาสถาบันหลักของชาติเอาไว้ ไม่เป็นพิษเป็นภัยกับส่วนกลางหรือรัฐ เป็นผู้จงรักภักดี และไม่เปลี่ยนแปลงจารีตประเพณีอันดีงามที่สืบทอดกันมายาวนาน

เพราะฉะนั้นคนที่เชื่อว่า ประชาธิปไตยมีรากฐานมาก่อนการปฏิวัติ 2475 นั้น ก็ไม่มีความกระอักกระอ่วนใจแต่ประการใดทั้งสิ้นในการชื่นชมศรัทธาและร่วมงานรำลึกถึงปรีดี พนมยงค์

นี่นับว่าเป็น "ตลกร้าย" เรื่องหนึ่งของประวัติศาสตร์ เพราะปรีดี พนมยงค์ หนุ่มนักเรียนนอกผู้มีจิตใจปฏิวัติ ต้องการการเปลี่ยนแปลงได้กลายเป็น "ข้าราชการ" (ที่ไม่ต้องการเปลี่ยนแปลง) หรือ "รัฐบุรุษอาวุโส" ผู้รับใช้ประเทศชาติอย่างสุดกำลัง แม้ว่าจะถูกกล่าวหาจากฝ่ายตรงข้าม หรือมีอุปสรรคมากเพียงใดก็ตาม หรือเป็นปรีดี พนมยงค์ ในฐานะผู้ประนีประนอมผลประโยชน์ของกลุ่มการเมืองต่างๆ

ถือได้ว่าเป็นความสามารถอย่างหนึ่งของสังคมไทยที่สามารถกลืนกลายความบาดหมาง และการไม่ลงรอยทางประวัติศาสตร์ให้มีความกำกวมไม่แน่นอน และจับเอามาวางไว้เป็นส่วนหนึ่งภายใต้โครงเรื่องแม่บทเก่าแก่ที่มุ่งเชิดชูชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ส่วนเรื่องใดหรือความไม่ลงรอยใดที่ไม่สามารถรับเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งได้ ก็ทำให้ตกขอบเวทีของประวัติศาสตร์และความทรงจำของสังคมไป

แต่บางทีอาจสัมผัสถึงความร้อนแรง และอุดมการณ์ทางการเมือง ของท่านผู้ประศาสน์การมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และการเมือง และแลเห็นภาพลักษณ์ที่ถูกหลงลืมไปแล้วของท่านผู้นี้ได้อีกครั้ง หากกลับไปอ่านแถลงการณ์ของคณะราษฎร ฉบับที่ 1 (ทัศนคติที่ปรากฏในแถลงการณ์ฉบับนี้ จะว่าไปก็เป็นทัศนคติของสังคมในเวลานั้น ปรีดี พนมยงค์ เป็นเพียงผู้เก็บมาเรียบเรียง)

และถ้าว่าไปแล้ว เนื้อหาใจความของแถลงการณ์ฉบับนี้นั้น อาจสามารถนำมาเปรียบเทียบได้กับคำประกาศอิสรภาพของสหรัฐอเมริกาเลยทีเดียว เพราะในเวลานั้นแถลงการณ์ฉบับที่ 1 ก็นับได้ว่าเป็น "คำประกาศอิสรภาพชนิดหนึ่ง"

อย่างไรก็ตาม ประวัติศาสตร์ได้เมินเฉยในความสำคัญของแถลงการณ์ฉบับนี้ไปอย่างน่าเสียดาย และอิสรภาพที่ถูกประกาศในเวลานั้น ก็กลายเป็นเพียงวาทกรรมที่ไร้พลังจนปัจจุบัน คนรุ่นหลังไม่เคยแม้แต่จะนึกถึงคำประกาศอิสรภาพชนิดนี้และไม่รู้แม้กระทั่งว่ามีอยู่ด้วยและยิ่งไม่อาจมีได้ในปัจจุบัน

วันที่ 11 พฤษภาคม เป็นวันคล้ายวันเกิดของสามัญชนที่มีเชื้อสายจีนอย่าง ปรีดี พนมยงค์ แน่นอนว่าในชีวิตของคนๆ หนึ่งย่อมมีทั้งความสำเร็จและล้มเหลว การพูดถึงความสำเร็จอย่างฉาบฉวยหรือการยกย่องในความสามารถนั้นมีอยู่มากมายแล้ว ในหน่วยงานของรัฐและสื่อมวลชนบางส่วนในปัจจุบัน

สิ่งที่น่าสนใจสำหรับการรำลึกถึงท่านผู้นี้ หาใช่การกล่าวถึงความสำเร็จ หรือการยกย่อง และทำให้สถานะทางประวัติศาสตร์ของแกนนำคณะราษฎรผู้นี้คลุมเครือเสียจนกระทั่ง สอดคล้องกับความนิยมในสถาบันหลักของประเทศ อย่างชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ และประชาชน ของสังคมไทยในปัจจุบัน หากแต่น่าจะเป็นการทบทวนถึงความล้มเหลวของท่านผู้นี้มากกว่า ซึ่งไม่แน่ว่าอาจมีมากกว่าความสำเร็จ

สิ่งสำคัญประการหนึ่งที่จะได้การเรียนรู้ชีวิตของบุคคล หรือประวัติศาสตร์ คือ "บทเรียน" และการเรียนรู้ในความปรารถนาที่ล้มเหลวของคนไม่ธรรมดาอย่างปรีดี พนมยงค์ ย่อมให้บทเรียนอย่างมหาศาล

ปรีดี พนมยงค์ เองก็ยอมรับถึงความผิดพลาดทางการเมืองหลายประการ ในชีวิตอันโลดโผนราวกับนิยายของท่าน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเจตนารมณ์การปฏิวัติ 2475 การสถาปนานิติรัฐ กษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญ การปกครองท้องถิ่น การสหกรณ์ ฯลฯ จะเห็นได้ว่า หลายเรื่องเป็นการพลิกกลับตาลปัตรทางประวัติศาสตร์ หลายเรื่องไม่สามารถรักษาเอาไว้ได้ และหลายเรื่องเป็นความใฝ่ฝันที่มาก่อนกาล

บางทีคนรุ่นหลังอาจได้อะไรจากการมองปรีดี พนมยงค์ ในฐานะปัญญาชนนักปฏิวัติที่มีความมุ่งหวังถึงสิ่งที่ดีกว่า และพยายามเต็มความสามารถเพื่อให้ได้มาแต่ทว่าล้มเหลว

เพราะเงื่อนไขทางสังคมการเมืองและความอ่อนด้อยขาดประสบการณ์ หรือมองโลกในแง่ดีมากเกินไป มากกว่าที่จะเห็นปรีดี พนมยงค์ ถูกยกย่องอย่างว่างเปล่า โดยหน่วยงานของรัฐและองค์กรต่างๆ รวมทั้งตลาดที่ทำให้ผู้อภิวัฒน์ไม่ต่างไปจากคุณหญิงโม หรือชาวบ้านบางระจัน ซึ่งไม่มีพิษมีภัยใดๆ ต่อสังคม และใครก็ได้สามารถหยิบฉวยไปใช้อย่างไม่เคอะเขิน

การจัดวางภาพลักษณ์ของปรีดี พนมยงค์ ไว้ภายใต้บริบทของปัจจุบันที่เข้าได้กับทุกสถาบัน และทำให้ปรีดีสะอาดเกินจริงนั้น ดูไปก็แห้งแล้งและไม่ให้แรงดลใจ ซ้ำยังไม่อาจก่อให้เกิดการเรียนรู้อะไรขึ้นมาได้ นอกจากก่อให้เกิดความยำเกรง ที่จะหาญคิดเปลี่ยนแปลงสังคมที่อยุติธรรม และยำเกรงที่จะมีอุดมการณ์ทางการเมืองใดๆ ในปัจจุบัน

ประเด็นไม่ใช่การเสนอให้เลิกรำลึกอย่างที่บางคนเสนอให้เลิกรำลึก 6 ตุลาคม 2519 หรือ14 ตุลาคม 2516 เพราะเป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ หากแต่ต้องช่วงชิงทางวาทกรรมในการเสนอภาพลักษณ์ของปรีดี พนมยงค์ ให้ออกมาอย่างมีพลัง ก่อให้เกิดการเรียนรู้ เป็นบทเรียนราคาแพงให้กับคนรุ่นหลัง ไม่เป็นดำ เป็นขาว

เพราะถึงที่สุดแล้วสงครามเงียบทางประวัติศาสตร์อันเกี่ยวกับปรีดี พนมยงค์ ไม่ใช่สิ่งที่ยุติแล้ว ในทางตรงข้ามการต่อสู้เพื่อสถาปนาวาทกรรมทางประวัติศาสตร์ชุดใดชุดหนึ่ง ยังคงดำเนินอยู่อย่างเงียบเชียบและซ่อนเร้น

ประวัติศาสตร์อาจจะเล่นทั้งตลกร้ายและตลกดีจนไม่รู้ว่าอะไรเป็นอะไร แต่ที่แน่ๆ ประวัติศาสตร์ได้ชำระล้างปรีดี พนมยงค์ สะอาดเสียจนแทบไม่เหลือคราบของนักปฏิวัติผู้รักการเปลี่ยนแปลง ซึ่งก็คงเป็นสิ่งที่เหมาะควรแล้วกับสังคมไทยที่มีอารมณ์แบบอนุรักษ์นิยม !

+++++++++++++++++++++++++++++

ประกาศคณะราษฎร ฉบับที่ 1 วันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475

ราษฎรทั้งหลาย

เมื่อกษัตริย์องค์นี้ได้ครองราชสมบัติสืบจากพระเชษฐานั้น ในชั้นต้นราษฎรบางคนได้หวังกันว่า กษัตริย์องค์ใหม่นี้จะปกครองราษฎรให้ร่มเย็น แต่การก็หาได้เป็นไปตามที่คิดหวังไม่ กษัตริย์คงทรงอำนาจเหนือกฎหมายอยู่ตามเดิม ทรงแต่งตั้งญาติวงศ์และคนสอพลอไร้คุณความรู้ให้ดำรงตำแหน่งที่สำคัญๆ ไม่ทรงฟังเสียงราษฎร ปล่อยให้ข้าราชการใช้อำนาจหน้าที่ในทางทุจจริต มีการรับสินบนในการก่อสร้าง ซื้อของใช้ในราชการ หากำไรในการเปลี่ยนราคาเงิน ผลาญเงินของประเทศ ยกพวกเจ้าขึ้นให้สิทธิพิเศษมากกว่าราษฎร กดขี่ข่มเหงราษฎร ปกครองโดยขาดหลักวิชชา ปล่อยให้บ้านเมืองเป็นไปตายะถากรรมดังที่จะเห็นได้จากความตกต่ำในทางเศรษฐกิจและความฝืดเคืองในการทำมาหากิน ซึ่งพวกราษฎรได้รู้กันอยู่ทั่วไปแล้ว รัฐบาลของกษัตริย์เหนือกฎหมายมิสามารถแก้ไขให้ฟื้นขึ้นได้

การแก้ไขไม่ได้ก็เพราะรัฐบาลของกษัตริย์นี้มิได้ปกครองประเทศเพื่อราษฎรตามที่รัฐบาลอื่นๆ ได้กระทำกัน รัฐบาลของกษัตริย์ ได้ถือเอาราษฎรเป็นทาส (ซึ่งเรียกว่า ไพร่บ้าง ข้าบ้าง) เป็นสัตว์เดรฉานไม่นึกว่าเป็นมนุษย์ เหตุฉะนั้นแทนที่จะช่วยราษฎรกลับพากันทำนาบนหลังราษฎร จะเห็นได้ว่าภาษีอากรที่บีบคั้นเอามาจากราษฎรนั้น กษัตริย์ได้หักเอาไว้ใช้ส่วนตัวปีหนึ่งเป็นจำนวนหลายล้าน ส่วนราษฎรสิกว่าจะหาได้แม้แต่เล็กน้อยแทบเลือดตากระเด็น ถึงคราวเสียเงินราชการหรือภาษีใด ถ้าไม่มีเงินรัฐบาลก็ยึดทรัพย์หรือใช้งานโยธา แต่พวกเจ้ากลับนอนกินกันเป็นสุข ไม่มีประเทศใดในโลกจะให้เงินเจ้ามากเช่นนี้ นอกจากพระเจ้าซาร์และพระเจ้าไกเซอร์เยอรมัน ซึ่งชนชาตินั้นได้โค่นราชบัลลังก์เสียแล้ว

รัฐบาลของกษัตริย์ได้ปกครองอย่างหลอกกลวงไม่ซื่อตรงต่อราษฎร มีเป็นต้นว่าหลอกว่าจะบำรุงการทำมาหากินอย่างโน้นอย่างนี้ แต่ครั้นคอยๆ ก็เหลวไปหาได้ทำจริงจังไม่ มิหนำซ้ำกล่าวคำหมิ่นประมาทราษฎร ผู้มีบุญคุณเสียภาษีอากรให้พวกเจ้าได้กินว่า ราษฎรยังมีเสียงการเมืองไม่ได้ เพราะราษฎรยังโง่ คำพูดของพวกรัฐบาลเช่นนี้ใช้ไม่ได้ ถ้าราษฎรโง่ เจ้าก็โง่ เพราะเป็นคนชาติเดียวกัน ที่ราษฎรรู้เท่าไม่ถึงเจ้านั้นไม่ใช่เพราะโง่ เป็นเพราะขาดการศึกษาที่พวกเจ้าปกปิดไว้ไม่ให้เรียนเต็มที่ เพราะเกรงว่าเมื่อราษฎรได้มีการศึกษา ก็จะรู้ความชั่วร้ายที่ทำไว้ และคงจะไม่ยอมให้ทำนาบนหลังคน

ราษฎรทั้งหลายพึงรู้เถิดว่า ประเทศเรานี้เป็นของราษฎรไม่ใช่ของกษัตริย์ตามที่เขาหลอกลวง บรรพบุรุษของราษฎรเป็นผู้ช่วยกันกู้ให้ประเทศมีอิสรภาพพ้นมือจากข้าศึก พวกเจ้ามีแต่จะชุบมือเปิบและกวาดรวบรวมทรัพย์สมบัติเข้าไว้ตั้งหลายร้อยล้าน เงินเหล่านี้เอามาจากไหน? ก็เอามาจากราษฎรเพราะวิธีทำนาบนหลังคนนั่นเอง

บ้านเมืองกำลังอัตคัดฝืดเคือง ชาวนาและพ่อแม่ทหารต้องทิ้งนาเพราะทำไม่ได้ผล รัฐบาลไม่บำรุง รัฐบาลไล่คนงานออกอย่างเกลื่อนกลาด นักเรียนเรียนเสร็จแล้ว และทหารปลดกองหนุนแล้วไม่มีงานทำ จะต้องอดอยากไปตามยะถากรรม เหล่านี้เป็นผลของรัฐบาลของกษัตริย์เหนือกฎหมาย บีบคั้นข้าราชการผู้น้อย นายสิบและเสมียน เมื่อให้ออกจากงานแล้วไม่ให้เบี้ยบำนาญ ความจริงควรเอาเงินที่กวาดรวบรวมไว้มาจัดบำรุงบ้านเมืองให้คนมีงานทำ จึงจะสมควรที่สนองคุณราษฎรซึ่งได้เสียภาษีอากรให้
พวกเจ้าได้ร่ำรวยมานาน แต่พวกเจ้าก็หาได้ทำอย่างใดไม่ คงสูบเลือดกันเรื่อยๆ ไป เงินมีเหลือเท่าใดก็เอาฝากต่างประเทศ คอยเตรียมหนีเมื่อบ้านเมืองทรุดโทรม ปล่อยให้ราษฎรอดอยาก การเหล่านี้ย่อมชั่วร้าย

เหตุฉะนั้น ราษฎร ข้าราชการทหารและพลเรือนที่รู้เท่าถึงการกระทำอันชั่วร้ายของรัฐบาลดังกล่าวแล้วจึงรวมกำลังกันตั้งเป็นคณะราษฎรขึ้น และได้ยึดอำนาจของรัฐบาลของกษัตริย์ไว้แล้ว คณะราษฎรเห็นว่าการที่จะแก้ความชั่วร้ายนี้ได้ก็โดยที่จะต้องจัดการปกครองโดยมีสภา จะได้ช่วยกันปรึกษาหารือหลายๆ ความคิด ดีกว่าความคิดเดียว ส่วนผู้เป็นประมุขของประเทศนั้น คณะราษฎรไม่ประสงค์ทำการแย่งชิงราชสมบัติ ฉะนั้นจึงได้ขอเชิญให้กษัตริย์องค์นี้ดำรงตำแหน่งกษัตริย์ต่อไป แต่จะต้องอยู่ใต้กฎหมายธรรมนูญการปกครองแผ่นดิน จะทำอะไรโดยลำพังไม่ได้นอกจากด้วยความเห็นชอบของสภาผู้แทนราษฎร

คณะราษฎรได้แจ้งความประสงค์นี้ให้กษัตริย์ทราบแล้ว เวลานี้ยังอยู่ในความรับตอบ ถ้ากษัตริย์ตอบปฏิเสธหรือไม่ตอบภายในกำหนดโดยเห็นแก่ส่วนตนว่าจะถูกลดอำนาจลงมา ก็จะได้ชื่อว่าทรยศต่อชาติ และก็เป็นความจำเป็นที่ประเทศจะต้องมีการปกครองอย่างประชาธิปไตย กล่าวคือ ประมุขของประเทศจะเป็นบุคคลสามัญ ซึ่งสภาผู้แทนราษฎรได้เลือกตั้งขึ้นอยู่ในตำแหน่งตามกำหนดเวลา ตามวิธีนี้ราษฎรพึงหวังเถิดว่าราษฎรจะได้รับความบำรุงอย่างดีที่สุด ทุกๆ คนจะมีงานทำ เพราะประเทศเราเป็นประเทศที่อุดมอยู่แล้วตามสภาพ

เมื่อเราได้ยึดเงินที่พวกเจ้ารวบรวมไว้จากการทำนาบนหลังคนตั้งหลายร้อยล้านมาบำรุงประเทศขึ้นแล้ว ประเทศจะต้องเฟื่องฟูขึ้นเป็นแม่นมั่น การปกครองซึ่งคณะราษฎรจะพึงกระทำก็คือ จะต้องจัดวางโครงการอาศัยหลักวิชชา ไม่ทำไปเสมือนคนตาบอดเช่นรัฐบาลที่มีกษัตริย์เหนือกฎหมายทำมาแล้ว หลักใหญ่ๆ ที่คณะราษฎรวางไว้มีอยู่ว่า

หมดสมัยที่เจ้าจะทำนาบนหลังราษฎร สิ่งที่ทุกคนพึงปรารถนา คือ ความสุขความเจริญอย่างประเสริฐซึ่งเรียกกันเป็นศัพท์ว่า "ศรีอาริย์" นั้นก็จะพึงบังเกิดขึ้นแก่ราษฎรถ้วนหน้า
[email protected] - http://www.14tula.in.th/webboard/00032.html

+++++++++++++++++++++++++++++

อาจารย์ปรีดี พนมยงค์ ให้สัมภาษณ์นิตยสารเอเชียวีค ๒๕๒๓

ก่อนถึงอสัญกรรมไม่ถึง 3 ปี ท่านปรีดี พนมยงค์ให้สัมภาษณ์นิตยสาร Asia Week ฉบับวันที่ 28 ธันวาคม 2523 ไว้ตอนหนึ่งดังนี้...

ในปีค.ศ. 1925 เมื่อเราเริ่มจัดตั้งกลุ่มแกนของพรรคอภิวัฒน์ในปารีส ข้าพเจ้ามีอายุเพียง 25 ปีเท่านั้น หนุ่มมาก หนุ่มทีเดียว ขาดความจัดเจน แม้ว่าข้าพเจ้าได้รับปริญญาแล้ว และได้คะแนนสูงสุด แต่ก็ไม่มีอะไรมากไปกว่าทางทฤษฎี ข้าพเจ้าไม่มีความจัดเจน และโดยปราศจากความจัดเจน บางครั้งข้าพเจ้าประยุกต์ทฤษฎีอย่างนักตำรา

ข้าพเจ้าไม่ได้นำความเป็นจริงในประเทศของข้าพเจ้ามาคำนึงด้วย
ข้าพเจ้าติดต่อกับประชาชนไม่พอ ความรู้ทั้งหมดของข้าพเจ้าเป็นความรู้ตามหนังสือ
ข้าพเจ้าไม่ได้เอาสาระสำคัญของมนุษย์มาคำนึงด้วยให้มากเท่าที่ข้าพเจ้าควรจะมี...

ในปีค.ศ. 1932 ข้าพเจ้าอายุ 32 ปี พวกเราได้ทำการอภิวัฒน์ แต่ข้าพเจ้าก็ขาดความจัดเจน...
และครั้นข้าพเจ้ามีความจัดเจนมากขึ้น ข้าพเจ้าก็ไม่มีอำนาจ

(ให้สัมภาษณ์ เอเชียวีค ๒๘ ธันวาคม ๒๕๒๓)
จากบทความ ๑๐๐ ปี ของสามัญชนนามปรีดี พนมยงค์ โดย วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์
http://www.sarakadee.net/feature/2000/04/100y_pridi.htm

 

 

นี่นับว่าเป็น "ตลกร้าย" เรื่องหนึ่งของประวัติศาสตร์ เพราะปรีดี พนมยงค์ หนุ่มนักเรียนนอกผู้มีจิตใจปฏิวัติ ต้องการการเปลี่ยนแปลงได้กลายเป็น "ข้าราชการ" หรือ "รัฐบุรุษอาวุโส" ผู้รับใช้ประเทศชาติอย่างสุดกำลัง...

ถือได้ว่าเป็นความสามารถอย่างหนึ่งของสังคมไทยที่สามารถกลืนกลายความบาดหมาง และการไม่ลงรอยทางประวัติศาสตร์ให้มีความกำกวมไม่แน่นอน และจับเอามาวางไว้เป็นส่วนหนึ่งภายใต้โครงเรื่องแม่บทเก่าแก่ที่มุ่งเชิดชูชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ส่วนเรื่องใดหรือความไม่ลงรอยใดที่ไม่สามารถรับเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งได้ ก็ทำให้ตกขอบเวทีของประวัติศาสตร์และความทรงจำของสังคมไป