Document 1514

21-03-2551 (1514)

การแปรรูปการศึกษา: ปฏิรูปการศึกษาฉบับไม่เอื้ออาทร
Privatizing Education: มหาวิทยาลัย 'แมคโดนัลดานุวัตร'
กรรณิการ์ กิจติเวชกุล : เรียบเรียง
นักวิชาการอิสระ ประเด็นโลกาภิวัตน์จากฐานล่าง (Globalization from below)

บทความเรียบเรียงต่อไปนี้ กองบรรณาธิการมหาวิทยาลัยเที่ยงคืนได้รับมาจากผู้เขียน
เป็นผลงานวิชาการที่เคยตีพิมพ์แล้วใน global report / ฉบับ ๐๑๕ หน้า ๔๒-๔๖
ชื่อเดิมของบทความ "ปฏิรูปการศึกษา ฉบับไม่เอื้ออาทร"

- โลกาภิวัตน์ แปรทุกอย่างให้เป็นสินค้า
- มนุษย์ในโลกใบเดียวกันมีเสรีภาพ
สองประโยคข้างต้น มักจะมาด้วยกัน แต่แท้ที่จริงนั้นแย้งกัน
ทำให้คำว่า 'เสรีภาพ' จำต้องมีวงเล็บใหญ่ๆ ต่อท้ายว่า
'ตราบเท่าที่คุณมีเงินมากพอ'. และเมื่อคำว่า 'ทุกอย่าง' มันได้รวมไปถึง 'การศึกษา'
ที่จะถูกแปรเป็นสินค้าด้วย วงจรอุบาทว์อันแสนคลาสสิก 'โง่-จน-เจ็บ' จึงปรากฏ
เป็นภาพในโลกยุคที่กำลังจะมาถึงว่า คนจนจะจนมากขึ้น คนรวยจะรวยมากขึ้น.
ผู้เรียบเรียงได้ถ่ายทอดเสียงสะท้อนจากนักวิชาการทั่วโลก ให้คนไทยในยุค
แปรรูปอุดมศึกษาได้ยินว่า "ขอจงอย่าเดินตามรอยเท้าที่ผิดพลาดของเรา"
~~midnightuniv(at)gmail.com~~

บทความเพื่อประโยชน์ทางการศึกษา
ข้อความที่ปรากฏบนเว็บเพจนี้ ได้รักษาเนื้อความตามต้นฉบับเดิมมากที่สุด
เพื่อนำเสนอเนื้อหาตามที่ผู้เขียนต้องการสื่อ กองบรรณาธิการเพียงตรวจสอบตัวสะกด
และปรับปรุงบางส่วนเพื่อความเหมาะสมสำหรับการเผยแพร่ รวมทั้งได้เว้นวรรค
ย่อหน้าใหม่ และจัดทำหัวข้อเพิ่มเติมสำหรับการค้นคว้าทางวิชาการ
บทความมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน ลำดับที่ ๑๕๑๔
เผยแพร่บนเว็บไซต์นี้ครั้งแรกเมื่อวันที่ ๒๑ มีนาคม ๒๕๕๑
(บทความทั้งหมดยาวประมาณ ๑๓ หน้ากระดาษ A4)

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ความนำ

- โลกาภิวัตน์แปรทุกอย่างให้เป็นสินค้า
- มนุษย์ในโลกใบเดียวกันมีเสรีภาพ

สองประโยคที่มักจะมาด้วยกัน แต่แท้ที่จริงนั้นแย้งกัน ทำให้คำว่า 'เสรีภาพ' จำต้องมีวงเล็บใหญ่ๆ ต่อท้ายว่า 'ตราบเท่าที่คุณมีเงินมากพอ'. และเมื่อคำว่า 'ทุกอย่าง' มันได้รวมไปถึง 'การศึกษา' ที่จะถูกแปรเป็นสินค้าด้วย วงจรอุบาทว์อันแสนคลาสสิก 'โง่-จน-เจ็บ' จึงปรากฏเป็นภาพในโลกยุคที่กำลังจะมาถึงว่า คนจนจะจนมากขึ้น คนรวยจะรวยมากขึ้น. กรรณิการ์ กิจติเวชกุล ถ่ายทอดเสียงสะท้อนจากนักวิชาการทั่วโลกให้คนไทยในยุคแปรรูปอุดมศึกษาได้ยินว่า "ขอจงอย่าเดินตามรอยเท้าที่ผิดพลาดของเรา"

บางย่อหน้าจากบทความ

- ในอดีต อธิการบดีมหาวิทยาลัยจำนวนมากได้แสดงวาทะท้วงติงนโยบายสาธารณะที่ไม่เหมาะสม เช่นในช่วงสงครามเวียดนาม ช่วงแมคคาร์ธีที่ไล่ล่าคอมมิวนิสต์ อธิการบดีมหาวิทยาลัยหลายคนกล่าวสุนทรพจน์กระตุ้นเตือนสังคม และให้กำลังใจการเคลื่อนไหวของประชาสังคม แต่ทุกวันนี้ ยากเหลือเกินที่จะเห็นอธิการบดีของมหาวิทยาลัยสักแห่งหนึ่งในสหรัฐอเมริกา ออกมาโต้แย้ง คัดค้านนโยบายต่างๆ ที่เห็นว่าไม่เหมาะสม ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น? บางส่วนอาจจะเป็นเพราะปัจจุบันมหาวิทยาลัยพึ่งพิงธุรกิจเอกชนอย่างมาก การจะพูดหรือทำอะไรที่ขัดแย้งกับผลประโยชน์ธุรกิจ หรือพูดเพื่อฉุดรั้งผู้มีอำนาจ จึงเป็นไปไม่ได้เลย"

- ฉะนั้น มหาวิทยาลัยจึงเป็นสถานที่สำหรับคนรวยส่วนบนของสังคมเท่านั้น ไม่มีทางที่คนอเมริกันจนๆ จะมีสิทธิเขยิบฐานะทางสังคม ขณะนี้ช่องว่างระหว่างรายได้ในสหรัฐอเมริกาถ่างกว้างมากที่สุด นับตั้งแต่ปี 1890 เป็นต้นมา. ปัจจุบันนี้ คนรวยที่สุด 1 เปอร์เซ็นต์ในสังคมอเมริกันมีรายได้เท่ากับคนในสังคม 95 เปอร์เซ็นต์ รวมกัน

- เมื่อการศึกษาถูกแปรให้มีสภาพไม่ต่างจากสินค้า ลงทุนไปแล้วจึงต้องมีกำไร คำต่อมาที่ถูกใช้คือ 'ทำเงิน' และ 'ไม่ทำเงิน' ในการตลาดอุดมศึกษา สายบัญชี กฎหมาย เศรษฐศาสตร์ การเงิน วิศวกรรม วิทยาศาสตร์ประยุกต์ ถูกจัดให้เป็นสาขาที่ทำเงิน ส่วนบรรดาสาขาวิชาสังคมศาสตร์ ศิลปศาสตร์ มนุษยศาสตร์ วรรณคดีคลาสสิก ปรัชญาประวัติศาสตร์ วิทยาศาสตร์พื้นฐาน อยู่ในสภาพลูกที่พ่อแม่ปราศจากความรักให้

เนื้อเรื่อง

"ผมต้องการให้สถาบันการศึกษาต่างๆ ปรับตัวอย่างรุนแรงและรวดเร็ว โดยอาศัยกลไกธรรมชาติมาให้รางวัล หรือลงโทษสำหรับสถาบันการศึกษาที่ไม่ยอมปรับตัว ทั้งนี้ เพื่อให้เกิดการแข่งขันระหว่างสถานศึกษาทั้งรัฐและเอกชน ผมมีแนวคิดเปิดเสรีค่าเล่าเรียนสถานศึกษาได้เต็มที่ รวมทั้งกำหนดค่าจ้างครูได้เอง แล้วให้นักเรียนเป็นผู้เลือกว่าจะเรียนที่ไหน หากสถานศึกษาใดจัดการเรียนการสอนไม่ได้คุณภาพคุ้มค่าราคา ก็จะไม่มีนักเรียนไปเรียน"
พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี - ปาฐกถาพิเศษเปิดงาน 'ปฏิรูปการศึกษายุคใหม่'
เนื่องในโอกาสที่กระทรวงศึกษาธิการเข้าสู่โครงสร้างใหม่ ตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ (เมื่อหลายปีก่อน)

การเปิดเสรีการศึกษา มาถึงปีนี้ดูเหมือนไม่ใช่เรื่องใหม่สำหรับประเทศไทย บางคนอาจเรียกมันว่า ปฏิรูปการศึกษา, การให้สถานศึกษาออกนอกระบบ หรือถึงขั้นการแปรรูปการศึกษา แต่อีกหลายคนก็อยากจะเรียกมันว่า 'แปลงการศึกษาให้เป็นสินค้า' เพื่อให้ได้ความหมายที่แท้จริง. แต่ไม่ว่าใครจะเรียกขานอย่างไรก็ตาม แรงดึงดูดของมันคงไม่น้อยทีเดียว เพราะกวาดตาไปทั่วโลก ก็มีอีกหลายประเทศที่พร้อมจะลองของใหม่ที่ว่านี้ด้วยกันทั้งนั้น

ที่ประเทศอังกฤษเมื่อประมาณ 2 ปีที่ผ่านมา สมัยนายกรัฐมนตรี โทนี แบลร์ และพรรคแรงงาน ถึงกับยอมเสียสัตย์เพื่อชาติ ละทิ้งสัญญาประชาคมช่วงการเลือกตั้ง ออกกฎหมายขึ้นค่าเล่าเรียนระดับอุดมศึกษาที่อนุญาตให้มหาวิทยาลัยขึ้นค่าเล่าเรียนได้ถึง 3,000 ปอนด์ต่อปี จากเดิมที่อยู่ในอัตรา 1,125 ปอนด์ต่อปี ซึ่งมีผลผลบังคับใช้ตั้งแต่ปี 2006 กฎหมายฉบับนี้ผ่านรัฐสภาด้วยคะแนนเสียงหวุดหวิด ด้วยการล็อบบี้จนกระทั่งนาทีสุดท้าย (ประมาณการเจรจาในห้องสุขาของรัฐสภาไทย). โทนี แบลร์ ให้เหตุผลประกอบการตระบัดสัตย์ว่า ต้องจำยอมเพื่อให้การศึกษาในอังกฤษคงความเป็น 'เวิลด์คลาส' (world class education)ต่อไป (*) โดยไม่ยอมใส่ใจเสียงประท้วงจากประชาชน และการประท้วงของคณาจารย์และนักศึกษาในมหาวิทยาลัย
(*) อ่านเพิ่มเติม http://www.britishcouncil.org/learning-world-april-2005-news.pdf

ที่อินเดีย อดีตรัฐบาลของพรรคภารติยะ ชนตะ แพ้การเลือกตั้งพรรคครองเกรสแบบพลิกความคาดหมาย หนึ่งในนโยบายที่สร้างความโกรธแค้นให้กับประชาชน คือการเลิกอุดหนุนการศึกษา เนื่องจากตามข้อตกลงทั่วไปว่าด้วยการค้าบริการ (GATs) ขององค์การการค้าโลก (WTO) รัฐบาลต้องปฏิบัติต่อนักลงทุนต่างชาติเช่นเดียวกับคนในชาติ บรรดาโรงเรียนเอกชนต่างชาติจึงเรียกร้องให้รัฐบาลอินเดียอุดหนุนสถานศึกษาของเอกชนต่างชาติ เช่นที่รัฐบาลอุดหนุนโรงเรียนรัฐ. รัฐบาลในขณะนั้น (หรือรัฐบาลไหนๆ ในโลกนี้) บอกว่า งบประมาณที่จำกัดไม่สามารถทำได้ ฉะนั้น เพื่อไม่ให้ผิดกฎของ WTO รัฐบาลจึงจะขอยกเลิกการอุดหนุนการศึกษาทั้งหมดเพื่อให้เสมอหน้ากัน แล้วให้นักเรียนนักศึกษาใช้ระบบกู้เรียนแทน

สิ่งที่กำลังเกิดขึ้นในอังกฤษและอินเดีย อาจไม่สามารถทำให้เห็นภาพของการเปิดเสรีการศึกษาได้อย่างชัดเจนนัก เพราะยังเป็นเพียงระยะเริ่มต้น หรืออาจจะเป็นความกังวลเกินกว่าเหตุ เมื่อทดลองใช้ไปสักพักระบบนี้อาจจะดีจริงอย่างที่หลายฝ่ายพยายามโฆษณากัน แต่เพื่อให้ได้ภาพที่ครบถ้วนมากที่สุด จึงน่าจะลองไปสำรวจบรรดาต้นแบบการแปรรูปการศึกษา อย่างสหรัฐอเมริกาต้นตำรับที่เริ่มมาตั้งแต่ปลายสงครามเย็น, แคนาดาที่ตามเพื่อนบ้านตนไปแบบกระชั้นชิด และออสเตรเลีย ผู้ช่วยนายอำเภอที่ไม่เคยพลาดกับการตามอย่างอเมริกัน ไปดูว่าประเทศเหล่านี้มีความเจริญรุ่งเรืองอย่างไรกันบ้าง หรือว่ากำลังเป็นชะตากรรมของทั้งสังคม

ขอจงอย่าเดินตามรอยเท้าที่ผิดพลาดของเรา
ศาสตราจารย์โรเบิร์ต ไรช์ ศาสตราจารย์ด้านนโยบายสังคมและเศรษฐกิจจากมหาวิทยาลัย Brandies ในสหรัฐอเมริกา ได้รับเชิญให้กล่าวปาฐกถาประจำปี 2004 แก่สถาบันนโยบายการอุดมศึกษา ประเทศอังกฤษ. สาระสำคัญที่สุดของปาฐกถา คือการเตือนอังกฤษอย่าเดินตามรอยเท้าที่ผิดพลาดของสหรัฐอเมริกาที่แปลงการศึกษาเป็นสินค้า. โรเบิร์ต ไรช์ กล่าวว่า แม้การอุดมศึกษาในสหรัฐอเมริกาถือว่าประสบความสำเร็จในแง่การดึงดูดนักเรียนจากทั่วโลก ทั้งระดับปริญญาตรี โท และเอก งานวิจัย เงินทุนสนับสนุน และคุณภาพของคณะต่างๆ ถือว่ายอดเยี่ยมระดับโลก แต่พันธกิจที่มหาวิทยาลัยพึงมีต่อสาธารณชน อยู่ในภาวะน่าวิตกอย่างยิ่ง

1. ผลจากการแปลงการศึกษาเป็นสินค้าในสหรัฐอเมริกาซึ่งดำเนินอย่างเข้มข้นตั้งแต่หลังภาวะสงครามเย็น ได้ถ่างช่องว่างคนในสังคม มหาวิทยาลัยเป็นพื้นที่ของคนรวยในสังคมเท่านั้น

2. การที่มหาวิทยาลัยเอาตัวออกห่างจากภารกิจเพื่อสังคม ทำให้สังคมสูญเสียศูนย์การศึกษาพื้นฐาน ซึ่งในที่นี้หมายถึง การวิจัยพื้นฐาน ประเด็นพื้นฐานสำคัญต่างๆ ที่อาจไม่สามารถแปลค่าเป็น 'มูลค่าทางเศรษฐกิจ' ได้ด้วยตัวของมันเอง. ประเด็นสำคัญในการวิจัยต่างๆ ถูกผูกโยงกับความต้องการของธุรกิจเอกชน ไม่มีเงิน ไม่มีพื้นที่ ไม่มีการสนับสนุนให้กับคำถามพื้นฐานที่สำคัญต่างๆ "เมื่อใดก็ตามที่มหาวิทยาลัยเริ่มเอาตัวเองเข้าสู่ความรู้ในเชิงประยุกต์มากกว่าความรู้ในเชิงพื้นฐาน เมื่อนั้นคุณกำลังทำร้ายเศรษฐกิจโดยรวมของสังคม ในทางที่จะกระจายความสามารถของคนไปแก้ปัญหาและพัฒนาในเชิงองค์รวม โดยไม่เฉพาะเจาะจง"

3. ที่น่าวิตกที่สุด บทบาทของมหาวิทยาลัยที่พึงทำหน้าที่บอกกล่าวความจริงต่อสังคมกำลังถูกฉ้อฉล บทบาทของมหาวิทยาลัยที่แท้จริงคือศูนย์กลางการค้นหาคำตอบ การวิพากษ์วิจารณ์ ไม่ใช่แค่เรื่องปรากฏการณ์ธรรมชาติต่างๆ แต่ยังรวมถึงนโยบายสาธารณะต่างๆ ด้วย

"ในอดีต อธิการบดีมหาวิทยาลัยจำนวนมากได้แสดงวาทะที่ท้วงติงนโยบายสาธารณะที่ไม่เหมาะสม เช่นในช่วงสงครามเวียดนาม ช่วงแมคคาร์ธีที่ไล่ล่าคอมมิวนิสต์ ประธานมหาวิทยาลัยจำนวนมากกล่าวสุนทรพจน์กระตุ้นเตือนสังคม และให้กำลังใจการเคลื่อนไหวของประชาสังคม แต่ทุกวันนี้ ยากเหลือเกินที่จะเห็นอธิการบดีของมหาวิทยาลัยสักคนในสหรัฐอเมริกาออกมาโต้แย้ง คัดค้านนโยบายต่างๆ ที่เห็นว่าไม่เหมาะสม ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น? บางส่วนอาจจะเป็นเพราะปัจจุบันมหาวิทยาลัยพึ่งพิงธุรกิจเอกชนอย่างมาก การจะพูดหรือทำอะไรที่ขัดแย้งกับผลประโยชน์ธุรกิจ หรือพูดเพื่อรั้งผู้มีอำนาจจึงเป็นไปไม่ได้เลย"

มหาวิทยาลัยไม่มีที่สำหรับคนจน
ย้อนกลับไปก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 การอุดมศึกษาในสหรัฐอเมริกายังมีลักษณะของการศึกษาเฉพาะชนชั้นสูง ฉะนั้นแง่มุมของสาธารณชนจึงไม่ปรากฏมากนักในแวดวงมหาวิทยาลัยในช่วงนั้น แต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 มหาวิทยาลัยถูกเปลี่ยนให้เป็นสถาบันที่มีความหมายกับประชาชน คำนึงถึงประโยชน์ของสาธารณะมากขึ้นและเบ่งบานที่สุดในช่วงทศวรรษ 1960 จนถึงช่วงต้นทศวรรษ 1970

รัฐบาลสหรัฐทั้งส่วนกลางและท้องถิ่นให้การสนับสนุนอย่างมาก มีการทุ่มงบประมาณสนับสนุนการวิจัยและพัฒนามหาวิทยาลัยต่างๆ ให้งบประมาณสนับสนุนผ่านสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์ สาธารณสุข โครงการพัฒนาด้านความมั่นคง ผ่านโครงการต่างๆ ของรัฐบาลเอง และยังมีทุนการศึกษาสำหรับนักศึกษาที่ยากจนจำนวนมาก ให้เข้าศึกษาต่อทั้งในมหาวิทยาลัยของรัฐและเอกชน

"สุนทรพจน์ของบุคคลสำคัญในช่วงนั้น ล้วนแต่เน้นภารกิจสำคัญของสังคม หรือวาระแห่งชาติ คือการพัฒนาการอุดมศึกษาของรัฐเพื่อเป็นประโยชน์ต่อประเทศ และยังย้ำอีกหลายต่อหลายครั้งว่า การศึกษาขั้นสูงนี้จะเป็นประโยชน์ต่อทั้งประเทศโดยรวม ความสามารถของสังคมนั้นจำเป็นต้องเคลื่อนไปสู่ความดีงามของสังคม ไม่ใช่แค่ในส่วนของวิชาวิทยาศาสตร์หรือคณิตศาสตร์ แต่ต้องพัฒนาเศรษฐกิจและแนวคิดใหม่ๆ จะได้ยินซ้ำๆ และเน้นย้ำจากผู้นำในการอุดมศึกษาของประเทศว่า ประชาธิปไตยของอเมริกาจะต้องได้มาด้วยการสร้างวิสัยทัศน์ที่กว้างไกลแก่ประชาชนของประเทศ"

แม้ว่าปัจจัยสำคัญที่นำไปสู่ปรากฏการณ์นี้ก็คือ ภาวะสงครามเย็นเพื่อต่อกรกับสหภาพโซเวียต แต่ก็นับได้ว่า สังคมได้ประโยชน์จากการขยายการศึกษาให้ประชาชนอย่างทั่วถึง แต่เมื่อสงครามเย็นยุติลง ทุกสิ่งทุกอย่างก็เปลี่ยนไป. ตั้งแต่ช่วงทศวรรษที่ 1980 เป็นต้นมาจะพบว่า พันธกิจที่จะให้การศึกษาขั้นอุดมศึกษาแก่ประชาชนในสหรัฐอเมริกาอย่างทั่วถึงถูกลดระดับลงมาโดยตลอด. น้อยครั้งที่จะได้ยินผู้นำ นักการศึกษา ผู้บริหารมหาวิทยาลัย และแม้แต่สถาบันที่เกี่ยวกับการศึกษาแบบไม่แสวงหาผลกำไรจะเอ่ยถึงประโยชน์ของสังคม ที่พึงจะได้จากการที่ให้ประชาชนสามารถเข้าถึงการศึกษาระดับอุดมศึกษาอย่างทั่วถึง

สิ่งที่เกิดขึ้นในขณะนั้นคือ รัฐบาลในระดับรัฐตัดลดงบประมาณสนับสนุนมหาวิทยาลัยของรัฐลงอย่างฮวบฮาบในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะช่วงวิกฤติเศรษฐกิจ 4 ครั้งใหญ่ๆ ในสหรัฐอเมริกา (กลางปี 70, ต้นปี 80, ต้นปี 90 และช่วง 2000-2001) การให้การสนับสนุนรายหัวนักศึกษาลดลงอย่างมาก ผลก็คือมหาวิทยาลัยต่างๆ ต้องหาทางเอาตัวเองรอดด้วยการขึ้นค่าเล่าเรียนในอัตราก้าวกระโดด

นับจากปี 1980 ในสหรัฐอเมริกา มหาวิทยาลัยของรัฐขึ้นค่าเล่าเรียนสูงถึง 107 เปอร์เซ็นต์ แค่ปี 2003 ปีเดียว วิทยาลัยและมหาวิทยาลัยของรัฐ 25 แห่งขึ้นค่าเล่าเรียน 10-20 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งมากกว่าการเพิ่มของอัตราเงินเฟ้อ เช่น มหาวิทยาลัยแอริโซนาขึ้นค่าเล่าเรียน 39 เปอร์เซ็นต์, มหาวิทยาลัยไอโอวาขึ้นค่าเล่าเรียน 22 เปอร์เซ็นต์, ขณะเดียวกัน รัฐบาลกลางได้ปรับลดงบประมาณเพื่อทุนการศึกษาแก่นักเรียนยากจน ฉะนั้นเด็กที่มาจากครอบครัวยากจนจึงยิ่งห่างไกลจากการศึกษาขั้นสูง ซึ่งครั้งหนึ่งพวกเขาเคยได้รับโอกาสนั้น. จากการศึกษาล่าสุดพบว่า ตัวเลขนักศึกษาที่จบจากมหาวิทยาลัย 100 อันดับแรกของสหรัฐอเมริกา ที่จบแล้วสามารถหางานทำที่ดีในเชิงตัวเลขของผลตอบแทน, มีเพียง 10 เปอร์เซ็นต์เท่านั้นที่มาจากครอบครัวที่ต่ำกว่าชนชั้นกลาง

- ในปี 1979 เด็กจากครอบครัวคนรวย 25 เปอร์เซ็นต์ส่วนบน มีอัตราการเรียนต่ออุดมศึกษามากกว่า นักเรียนจากครอบครัวยากจน 25 เปอร์เซ็นต์ส่วนล่างสุด 4 เท่า แต่ตัวเลขปัจจุบัน เด็กอเมริกันรวยๆ เรียนต่อมหาวิทยาลัยมากกว่าเด็กอเมริกันจนๆ ถึง 10 เท่า

- ในปี 1980 ค่าใช้จ่ายที่ครอบครัวรายได้ต่ำจะส่งลูกเรียนจนจบ 4 ปีในมหาวิทยาลัยเพิ่มขึ้นร้อยละ 13 แต่ปัจจุบันค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นร้อยละ 25

ฉะนั้น มหาวิทยาลัยจึงเป็นสถานที่สำหรับคนรวยส่วนบนของสังคมเท่านั้น ไม่มีทางที่คนอเมริกันจนๆ จะมีสิทธิเขยิบฐานะทางสังคม. ขณะนี้ช่องว่างระหว่างรายได้ในสหรัฐอเมริกาก็ถ่างออกมากที่สุดนับตั้งแต่ปี 1890 เป็นต้นมา. ปัจจุบันคนรวยที่สุด 1 เปอร์เซ็นต์ในสังคมอเมริกันมีรายได้เท่ากับคนในสังคม 95 เปอร์เซ็นต์ รวมกัน

มือใครยาว สาวได้สาวเอา
ปรัชญาการศึกษาจากเดิมที่จะต้องสร้างพลเมืองที่มีคุณภาพ เพื่อการพัฒนาประเทศให้เกิดผลดีกับสังคมโดยรวม ถูกเปลี่ยนไปจนแทบจำเค้าเดิมไม่ได้. 2 แนวคิดที่มาแรงช่วงปลายสงครามเย็นและดังมากขึ้นเรื่อยๆ คือ

- การศึกษาเป็นสินค้าชนิดหนึ่งในตลาดที่ต้องมีการลงทุน ไม่ต่างจากการลงทุนในตลาดหลักทรัพย์หรือในอสังหาริมทรัพย์ ที่ครอบครัวและบุคคลต้องลงทุนเพื่อรอผลกำไรที่ได้กลับมา คำที่มักจะได้ยินบ่อยๆ ในแนวคิดนี้คือ Human Capital ถ้าคุณมีกำลังลงทุนมาก ผลกำไรที่จะได้กลับมาก็จะมากขึ้น

- การศึกษาระดับสูงจะสร้างโอกาสการขยับฐานะให้แก่ปัจเจกบุคคล ฉะนั้น คุณค่าของแต่ละบุคคลจึงไม่จำเป็นต้องหมายถึงผลดีแก่สังคมโดยรวมก็ได้ พูดง่ายๆ ก็คือ เป็นเรื่องที่เหมาะสมและชอบธรรม หากเด็กแต่ละคนจะใช้ความสามารถที่มีมาแต่กำเนิดของเขาและเธอเพื่ออนาคตที่พวกเขาพึงจะได้รับ แม้ว่าความร่ำรวยนั้นจะมาจากการใช้โอกาสกอบโกยจากสาธารณะเพื่อประโยชน์ส่วนตนก็ตาม

เมื่อการศึกษาถูกแปรให้มีสภาพไม่ต่างจากสินค้า ลงทุนไปแล้วต้องมีกำไร คำต่อมาที่ถูกใช้คือ 'ทำเงิน' และ 'ไม่ทำเงิน' ในการตลาดอุดมศึกษา สายบัญชี กฎหมาย เศรษฐศาสตร์ การเงิน วิศวกรรม วิทยาศาสตร์ประยุกต์ ถูกจัดให้เป็นสาขาที่ทำเงิน ส่วนบรรดาสาขาวิชาสังคมศาสตร์ ศิลปศาสตร์ มนุษยศาสตร์ วรรณคดีคลาสสิก ปรัชญาประวัติศาสตร์ วิทยาศาสตร์พื้นฐาน อยู่ในสภาพลูกที่พ่อแม่ไม่รัก

การให้ค่าตอบแทนอาจารย์ในมหาวิทยาลัยก็สะท้อนภาพนี้เช่นกัน อาจารย์ที่สอนวิชาการเงินให้กับลูกศิษย์ที่จะไปเติบโตในตลาดหุ้นวอลล์สตรีท ย่อมได้เงินมากกว่าอาจารย์ที่มีความรู้เช่นเดียวกันแต่สอนวิชาเศรษฐศาสตร์ และแน่นอนอาจารย์ที่สอนวิชาเศรษฐศาสตร์จะได้ค่าตอบแทนมากมายหลายเท่ากว่าอาจารย์ที่สอนประวัติศาสตร์หรือวรรณคดีศึกษา. ช่องว่างระหว่างรายได้ที่มาจากฐานคิดเรื่องการลงทุนส่วนบุคคลและผลกำไรจากการศึกษา ยิ่งทำให้บุคลากรในมหาวิทยาลัยตระหนักว่า พวกเขามีภารกิจเพื่อประคองชีวิตตัวเองมากกว่าประโยชน์ส่วนรวม

ศาสตราจาย์โรเบิร์ต บาร์โร นักเศรษฐศาสตร์ที่มีชื่อเสียงจากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ขึ้นหน้าหนึ่งหนังสือพิมพ์หลายฉบับ เมื่อมหาวิทยาลัยโคลัมเบียเสนอค่าตอบแทน 300,000 เหรียญสหรัฐต่อปี พร้อมห้องพักสุดหรูตกแต่งเสร็จในย่านแมนฮัตตันฝั่งตะวันตก. ศาสตราจารย์บาร์โรนำข้อเสนอนี้ไปพบอธิการบดีของฮาร์วาร์ดต้นสังกัด ซึ่งอธิการบดีท่านนั้นก็รู้ดีว่า ต้องเสนอให้เท่ากับมหาวิทยาลัยโคลัมเบียเพื่อรั้งอาจารย์ท่านนี้ไว้. นี่เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นบ่อยมากในสหรัฐอเมริกา และอันที่จริงมันกำลังกลายเป็นมาตรฐานในคณะที่ทำเงิน หากคุณต้องการขึ้นเงินเดือนก็ไปคุยกับมหาวิทยาลัยอื่นว่าเขาเสนอเท่าไหร่ แล้วกลับมาหามหาวิทยาลัยตัวเองว่าจะเสนอได้เท่ากันไหม

ที่ออสเตรเลีย การถูกจำกัดทางด้านงบประมาณทำให้มหาวิทยาลัยต้องตัดค่าใช้จ่ายในทุกด้าน โดยคณะวิชาสายสังคมซึ่งถือว่าเป็นภาควิชาที่ไม่สามารถทำเงินเข้ามหาวิทยาลัยได้ จึงตกเป็นคณะที่ต้องประสบกับความเจ็บปวดมากที่สุด. คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยซิดนีย์ ต้องเข้าโครงการปรับโครงสร้าง หาอาจารย์อาสาสมัครลาออกจำนวน 40-50 คน แต่มีผู้สมัครใจลาออกเพียงแค่ครึ่งเดียวของจำนวนที่ต้องการเท่านั้น. ดังนั้นเพื่อหารายได้เข้ามหาวิทยาลัย พร้อมๆ กับการลดค่าใช้จ่ายให้มากที่สุด จึงเกิดเหตุการณ์ถึงขั้นที่ว่า มหาวิทยาลัยต้องคัดเลือกหนังสือบางเล่มออกจากห้องสมุด บ้างก็เอาไปขาย บ้างก็บริจาคให้กับห้องสมุดอื่นๆ เพื่อลดค่าใช้จ่ายในการดูแล

ศาสตราจารย์ เคน แม็กแน็บ จากมหาวิทยาลัยซิดนีย์ กล่าวว่า ภาควิชาที่ไม่สามารถแข่งขันทางการตลาดได้ อย่างคณะมนุษยศาสตร์หรือศิลปศาสตร์ จะถูกลดความสำคัญลงไปเรื่อยๆ และเขาเป็นผู้หนึ่งที่ขอยุติบทบาทในการเป็นอาจารย์สอนวิชาประวัติศาสตร์ หลังจากสอนหนังสือมากว่า 36 ปี ด้วยความรู้สึกที่ผสมผสานหลายอย่าง แม้จะรักอาชีพนี้ก็ตาม เขาบอกด้วยว่าปัญหาทั้งหมดมาจากรัฐบาลที่มีมุมมองที่คับแคบ เห็นว่าการเรียนการสอนเป็นได้เพียงแค่สินค้า หากไม่สามารถขายได้ ถือว่าเป็นของที่ไร้ค่า ซึ่งแท้จริงแล้วการศึกษาเป็นผลิตผลที่มีคุณภาพและส่งผลกระทบต่อชุมชนและสังคมด้วยตัวของมันเองต่างหาก

มหาวิทยาลัย 'แมคโดนัลดานุวัตร'
เมื่อต้องหาเลี้ยงตัวเอง มหาวิทยาลัยต่างๆ ยิ่งต้องแข่งขันอย่างรุนแรงเพื่อให้ได้นักศึกษา โดยเฉพาะนักศึกษาที่มีคุณสมบัติดีเยี่ยมและร่ำรวย. ความเจริญก้าวหน้าของนักศึกษา และครอบครัวของพวกเขาถูกจัดให้เป็นลูกค้าที่มหาวิทยาลัยมีหน้าที่ต้องไปดูดเข้ามา แล้วมาช่วยสร้างแบรนด์มหาวิทยาลัย ให้คนพูดถึงกันทั่วไป. มหาวิทยาลัยในสหรัฐแข่งขันกันสร้างความน่าพึงพอใจ เช่น หอพักที่หรูหรา การให้คำแนะนำแก่นักศึกษาในด้านต่างๆ เพิ่มความหรูหราฟุ่มเฟือย เช่นศูนย์นักศึกษา ร้านเสริมสวยแต่งเล็บแต่งหน้า ยิ่งหลังปี 1990 เป็นต้นมา ปรากฏการณ์นี้ยิ่งลุกลาม จนไร้การควบคุม

นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมทางการตลาด การโฆษณา ภายใต้การดำเนินงานของมหาวิทยาลัย เช่น ผลิตแผ่นพับโฆษณาที่วิจิตรพิสดาร วิดีโอพรีเซนเทชั่น แสดงความน่าอยู่ของมหาวิทยาลัย แน่นอนว่าความน่าอยู่เหล่านี้นำมาซึ่งค่าเล่าเรียนที่แพงขึ้น แต่นั่นไม่เป็นปัญหาสำหรับครอบครัวชนชั้นสูงส่วนบน 20 เปอร์เซ็นต์ ของสังคม

ศาสตราจารย์เดวิด คุก จากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์คลีย์ เขียนหนังสือเรื่อง การทำการตลาดการอุดมศึกษาของมหาวิทยาลัยในสหรัฐอเมริกา ระบุว่า วิทยาลัยบีเวอร์ในรัฐเพนซิลวาเนีย วิทยาลัยนี้ค่อนข้างน่าสงสารเพราะชื่อดันไปตรงกับคำแสลงหยาบๆ ในภาษาอังกฤษ ฉะนั้นผู้บริหารจึงตัดสินใจจ้างนักการตลาดด้วยราคาแพงระยับ มาออกแบบชื่อวิทยาลัย แล้วสุดท้ายมาได้ชื่อ อคาเดีย ซึ่งหมายถึงตำบลหนึ่งในกรีกโบราณที่มีความสำราญที่สุด แต่นักการตลาดยังพบว่า ผู้ปกครองส่วนใหญ่ต้องการส่งลูกหลานเข้ามหาวิทยาลัยมากกว่าวิทยาลัย เพราะใหญ่กว่าและจริงจังกว่า ในที่สุด วิทยาลัยบีเวอร์จึงเปลี่ยนเป็นมหาวิทยาลัยอคาเดีย ผลที่ได้คือ ใบสมัครล้นตู้ นับว่านักการตลาดประสบความสำเร็จจริงๆ

การจัดอันดับมหาวิทยาลัยของหนังสือพิมพ์และนิตยสารในสหรัฐอเมริกา โดยใช้เกณฑ์ต่างๆ ก็เป็นตัวกระตุ้นที่สำคัญให้มหาวิทยาลัยและวิทยาลัยต่างๆ ต้องสร้าง 'คุณภาพ' ให้เหนือกว่ามหาวิทยาลัยคู่แข่ง เช่น เกณฑ์ที่ว่า ยิ่งมีคนเลือกมหาวิทยาลัยนี้มาก แต่คนเข้าได้น้อย ก็จะทำให้ได้เป็นมหาวิทยาลัยอันดับสูงๆ มหาวิทยาลัยดุ๊ก จึงประชาสัมพันธ์อย่างมากมายเพื่อให้ผู้สนใจส่งใบสมัครมามากๆ แล้วก็คัดออกมากๆ ในที่สุดก็ได้เลื่อนอันดับขึ้นมาจากเกณฑ์ที่ว่านี้

อีกเกณฑ์หนึ่งที่น่าสนใจดูจากเงินบริจาคที่ศิษย์เก่ามอบให้กับมหาวิทยาลัย ดังนั้นจึงเกิดอาการที่มหาวิทยาลัยคอร์แนลประกาศว่า ศิษย์เก่าที่มีรายใดที่ไม่บริจาคเงินให้มหาวิทยาลัยเกิน 5 ปี จะถูกจำหน่ายชื่อออกจากสมาคมศิษย์เก่าว่าเสียชีวิตไปแล้ว เกณฑ์ดังกล่าวทำให้มหาวิทยาลัยคอร์แนลติดอันดับต้นๆ ของมหาวิทยาลัยชั้นนำของประเทศ

การเอาอกเอาใจนักศึกษาก็เป็นเรื่องสำคัญ โดยเฉพาะนักศึกษาที่จะจ่ายค่าเล่าเรียนให้กับมหาวิทยาลัยมากๆ. รศ.เท็ด สตีล อาจารย์ประจำสาขาชีววิทยา มหาวิทยาลัยวูลองกอง ออสเตรเลีย ออกมาเปิดโปงต่อสื่อมวลชนว่า มีการแก้คะแนนให้นักศึกษาโดยที่อาจารย์ผู้สอนไม่รู้เรื่อง เพราะตนเองได้ให้นักศึกษาต่างชาติระดับปริญญาโทรายหนึ่งสอบตก อีกรายหนึ่งได้คะแนนแค่ผ่านธรรมดา ซึ่งหมายความว่านักศึกษาทั้ง 2 รายไม่สามารถเรียนต่อในระดับปริญญาเอกได้ แต่หลังจากนั้นกลับพบว่า คะแนนของนักศึกษาทั้งคู่ถูกเปลี่ยนให้เพิ่มมากขึ้น จนหนึ่งในนั้นสามารถเรียนต่อระดับปริญญาเอกได้

รศ.เท็ด สตีล ซึ่งสอนหนังสือมากว่า 30 ปี ต้องปิดฉากการสอนด้วยการถูกไล่ออกหลังจากการออกมาเปิดเผย ด้วยข้อหาทำให้มหาวิทยาลัยต้องเผชิญกับการเสียชื่อเสียงอย่างรุนแรง เหตุการณ์ครั้งนั้นได้ก่อให้เกิดการประท้วงจากสหภาพอาจารย์มหาวิทยาลัยและสโมสรนักศึกษาทั่วประเทศ และมีการฟ้องเป็นคดีความ ในที่สุด รศ.สตีลชนะคดี ศาลสั่งให้มหาวิทยาลัยรับกลับเข้าไปเป็นอาจารย์โดยไม่มีเงื่อนไข

เป็นเรื่องเกือบจะเป็นธรรมดาในออสเตรเลีย ที่นักศึกษาต่างชาติหลายรายได้รับการเพิ่มคะแนนให้ แม้ว่าภาษาอังกฤษจะไม่ดีพอ เหตุที่เป็นเช่นนั้นเพราะทางมหาวิทยาลัยเกรงว่าจะต้องสูญเสียลูกค้าและรายได้ ซึ่งถือว่าเป็นจำนวนมหาศาลที่มาจากนักศึกษาต่างชาติเหล่านี้. วงเงิน 3.5 พันล้านเหรียญออสเตรเลียต่อปี คือจำนวนเงินมหาศาลที่มหาวิทยาลัยในออสเตรเลียได้รับจากบรรดานักศึกษาต่างชาติ. ศาสตราจารย์อัลลัน พาเชียน จากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีวิคทอเรีย ยอมรับว่า "เราไม่ได้พิจารณาถึงทักษะหรือความสามารถเฉพาะทางมากนัก แต่เราพิจารณาถึงการทดสอบทั่วๆ ไป ซึ่งหมายถึงขีดความสามารถทางการเงินมากกว่า ซึ่งแท้จริงแล้ววิธีการเช่นนี้เป็นเรื่องที่อันตรายและก็ไม่ต่างอะไรกับการฆ่าห่าน (มาตรฐานของมหาวิทยาลัย) เพื่อแลกกับไข่ทองคำ (ดอลลาร์จากนักศึกษาต่างชาติ) เท่านั้นเอง"

วุฒิสมาชิก คิม คาร์ ได้อภิปรายในการประชุมวุฒิสภาออสเตรเลียว่า มีนักศึกษาระดับปริญญาโทเสนอเงินสนับสนุนให้กับมหาวิทยาลัยเมลเบิร์น จำนวน 2 ล้านเหรียญออสเตรเลียสำหรับศูนย์การวิจัย และได้รับการเพิ่มคะแนนให้ 5 วิชาจากทั้งหมด 10 วิชา เช่นเดียวกับนักการเงินวัย 45 ปี เสนอเงินค่าจ้างอาจารย์ให้เป็นที่ปรึกษาจำนวน 4 คน จำนวน 250,000 เหรียญออสเตรเลีย ซึ่งอาจารย์ 3 ใน 4 คนเป็นผู้ที่เพิ่มคะแนนให้นักการเงินรายดังกล่าว แม้จะมีการสอบสวนภายใน แต่ก็ระบุว่าไม่พบว่าเป็นการกระทำที่ผิดแต่อย่างใด

นายทุนมหาวิทยาลัย... เมื่อบรรษัทครองโลก
ในภาวะที่มหาวิทยาลัยต่างๆ ถูกบังคับให้หาเลี้ยงตัวเอง คณะผู้เชี่ยวชาญของรัฐบาลแคนาดาได้ตีพิมพ์รายงานในปี 1999 แนะนำให้มหาวิทยาลัยต่างๆ จัดกิจกรรมเชิงพาณิชย์ เข้าไปเป็นพันธกิจที่ 4 ของมหาวิทยาลัย เคียงคู่ไปกับการทำวิจัย การสอน และการบริการชุมชน (สำหรับมหาวิทยาลัยในประเทศไทย พันธกิจที่ 4 คือ ทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม) รายงานชิ้นนี้ยังได้แนะนำด้วยว่า การจ้างงาน ตลอดจนการเลื่อนขั้น ควรจะต้องผูกพันใกล้ชิดกับการมีส่วนร่วมในกิจกรรมเชิงพาณิชย์ ทำให้สมาคมอาจารย์มหาวิทยาลัยในแคนาดาลุกขึ้นต่อต้านโดยการเขียนจดหมายถึงนายกรัฐมนตรี และสามารถล่าลายเซ็นของบุคคลที่โดดเด่นและมีชื่อเสียงได้ถึง 1,500 ชื่อภายในเวลาเพียง 3 วัน แต่กระนั้นหลายมหาวิทยาลัยก็เห็นดีเห็นงามกับคำแนะนำนี้ เพราะเป็นวิธีหนึ่งในการหาคนเลี้ยงดูใหม่ จากรัฐกลายมาเป็นเอกชน. ผลที่ตามมาคือ "การจากไปของเสรีภาพทางวิชาการ"

ภาคธุรกิจเอกชนต่างๆ มักบริจาคเงินให้มหาวิทยาลัยในลักษณะที่เป็นความลับสุดยอด รายละเอียดของการตกลงกันไม่เป็นที่เปิดเผยให้สภามหาวิทยาลัยหรือชุมชนมหาวิทยาลัยในวงกว้างร่วมรับรู้ สภาพที่เกิดขึ้น ตกเป็น 1 ใน 25 อันดับข่าวที่ไม่เป็นข่าว ประจำปี 2540 ใน Project Censored ของมหาวิทยาลัยโซโนมา สเตท คือ ข่าว 'ธุรกิจใหญ่พยายามเข้าไปควบคุมและครอบงำมหาวิทยาลัยในสหรัฐ'

บริษัททางธุรกิจใหญ่ๆ ในสหรัฐมักเป็นผู้ให้ทุนการศึกษา ทุนวิจัย ฯลฯ แก่มหาวิทยาลัยต่างๆ แม้จะมีข้ออ้างว่า ทุนเหล่านี้ไม่มีเงื่อนไขผูกมัด แต่ก็มีหลายตัวอย่างที่ชี้ไปในทางตรงกันข้าม ตัวอย่างเช่น บริษัทบูทส์ (Boots) ซึ่งเป็นบริษัทยาของอังกฤษ ได้ให้ทุนวิจัยเป็นเงิน 250,000 เหรียญสหรัฐแก่มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เพื่อทำการเปรียบเทียบยาเกี่ยวกับโรคไทรอยด์ของบริษัทที่ชื่อ Synthroid กับตัวยาอื่นๆ ที่มีราคาต่ำกว่า แต่ว่ากันว่าผลการวิจัยกลับออกมาตรงข้ามกับความคาดหวังของบริษัทบูทส์ เพราะผลการวิจัยชี้ชัดว่า ยาราคาถูกกว่ามีประสิทธิภาพในการรักษาโรคใกล้เคียงกัน บริษัทบูทส์จึงสั่งห้ามตีพิมพ์ผลงานวิจัยชิ้นนี้ทางวารสารการแพทย์ และประกาศว่างานวิจัยชิ้นนี้มีข้อบกพร่อง ขณะที่ผู้วิจัยไม่สามารถโต้แย้งได้ เพราะเงื่อนไขทางกฎหมาย

ปี 1997 มหาวิทยาลัยโตรอนโต เป็นมหาวิทยาลัยที่ใหญ่ที่สุดและมีทรัพย์สินมากที่สุดในแคนาคา ได้ทำสัญญาลับๆ กับ มูลนิธิโจเซฟ รอตแมน รับเงินบริจาค 15 ล้านเหรียญสำหรับคณะวิทยาลัยการจัดการ และ ปีเตอร์ มังก์ ประธานบริหารของบริษัท แบร์ริก โกลด์ แอน ฮอร์แชม ได้ให้เงินบริจาค 6.4 ล้านเหรียญสำหรับศูนย์การศึกษานานาชาติ และ บริษัท นอร์เทล ให้เงินบริจาค 8 ล้านเหรียญสำหรับสถาบันโทรคมนาคม ข้อตกลงเหล่านี้ ทำให้บริษัททางธุรกิจมีอิทธิพลต่อโปรแกรมการศึกษาของมหาวิทยาลัยโตรอนโต อย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน

- ในข้อตกลงกับมูลนิธิโจเซฟ รอตแมน ระบุว่า "คณาจารย์ของคณะวิทยาการจัดการจะต้องสนับสนุนอย่างเต็มที่ และปฏิบัติตามหลักเกณฑ์
ตลอดจนค่านิยมของผู้บริจาคเงิน"

- ในข้อตกลงกับปีเตอร์ มังก์ ประธานบริหารของบริษัท แบร์ริก โกลด์ แอน ฮอร์แชม บังคับให้ศูนย์เพื่อการศึกษานานาชาติรับประกันว่า โครงการของบริษัทฯ จะต้อง "เป็นโครงการที่มหาวิทยาลัยให้ความสำคัญสูงสุดในด้านการจัดสรรรายได้ ซึ่งรายได้นี้รวมถึงเงินภายในของมหาวิทยาลัยเองอีกด้วย"

ในอังกฤษ บรรณาธิการวารสาร British Medical Journal ลาออกจากตำแหน่งอาจารย์ที่มหาวิทยาลัยนอตติงแฮม เพราะมหาวิทยาลัยตัดสินใจรับเงินบริจาค 5 ล้านเหรียญจากบริษัทยาสูบบริทิชอเมริกัน เพื่อจัดตั้งศูนย์นานาชาติว่าด้วยเรื่องความรับผิดชอบต่อสังคมของบริษัทธุรกิจ.

ดร.เดวิด เคิร์น ผู้อำนวยการฝ่ายความปลอดภัยทางการแพทย์ โรงพยาบาลเมมโมเรียลของมหาวิทยาลัยบราวน์ในสหรัฐอเมริกา ค้นพบว่ามีโรคปอดชนิดใหม่ร้ายแรงเกิดขึ้นในกลุ่มลูกจ้างของบริษัทผลิตเส้นใยไนลอน. แม้ว่า ดร.เดวิด เคิร์น จะเป็นที่ปรึกษาของบริษัทฯ แต่ด้วยความซื่อสัตย์มั่นคงในวิชาการจึงตัดสินใจตีพิมพ์งานวิจัย ทั้งๆ ที่มหาวิทยาลัยไม่ต้องการให้ตีพิมพ์ และบริษัทฯ ขู่ที่จะฟ้องร้องเรียกค่าเสียหาย ในที่สุด ดร.เคิร์นถูกปลดออกจากตำแหน่งที่มหาวิทยาลัย

ดร.แนนซี โอลิเวียรี ศาสตราจารย์ทางด้านการแพทย์จากมหาวิทยาลัยโตรอนโต ผู้เชี่ยวชาญทางโรคธาลัสซีเมีย ปี 1996 ดร.โอลิเวียรี ลุกขึ้นมาท้าชนกับบริษัทอะโพเท็กซ์ (Apotex) บริษัทผลิตยาที่เธอเซ็นสัญญาด้วย เนื่องจากพบว่า ยาดังกล่าวเป็นยาที่อาจสามารถรักษาโรคผิดปกติทางเลือดได้นี้ อาจก่อให้เกิดผลกระทบข้างเคียงที่ร้ายแรงได้ในคนไข้บางราย

ดร.โอลิเวียรี ได้ปรึกษาเรื่องนี้กับบริษัท แต่ทางบริษัทเมินเฉย เธอจึงไปปรึกษากับคณะกรรมการจริยธรรมทางด้านงานวิจัยของโรงพยาบาล คณะกรรมการได้แนะนำให้เพิ่มเติมข้อความในใบยินยอมของคนไข้ โดยระบุว่าอาจก่อให้เกิดผลกระทบร้ายแรง อีก 72 ชั่วโมงต่อมา อะโพเท็กซ์ส่งจดหมายมาระบุว่า "คุณถูกไล่ออก ถ้าหากคุณพูดอะไรก็ตาม คุณจะถูกฟ้องร้องเรียกค่าเสียหาย" อีก 3 วันต่อมา อะโพเท็กซ์มากวาดยาทั้งหมดออกไปจากชั้นของโรงพยาบาล

ทั้งมหาวิทยาลัยหรือโรงพยาบาลของมหาวิทยาลัยไม่ยอมออกมาช่วยสนับสนุนความพยายามที่จะเปิดเผยข้อมูลของเธอ โดยอ้างว่าเป็นแค่ 'การถกเถียงกันในเชิงวิทยาศาสตร์' ดร.โอลิเวียรีถูกปลดออกจากตำแหน่งผู้อำนวยการโครงการโรคเม็ดเลือดแดงของโรงพยาบาล ในที่สุดความจริงที่น่าละอายก็ปรากฏออกมาว่า มหาวิทยาลัยกำลังคาดหวังเงินบริจาค 20 ล้านเหรียญจากอะโพเท็กซ์

ชะตากรรมของสังคม
ไม่แน่ใจว่า สิ่งที่กำลังเกิดขึ้นในสหรัฐอเมริกา แคนาดา และออสเตรเลียข้างต้น จะเข้าลักษณะ 'การปรับตัวอย่างรุนแรงและรวดเร็ว โดยอาศัยกลไกธรรมชาติมาให้รางวัล หรือลงโทษสำหรับสถาบันการศึกษาที่ไม่ยอมปรับตัว หรือไม่' สำหรับคำกล่าวทิ้งท้ายของศาสตราจารย์ โรเบิร์ต ไรช์ น่าจะพอช่วยรั้งให้ยั้งคิดอยู่บ้าง

"ก่อนจบ ผมยังยืนยันว่าระบบมหาวิทยาลัยในสหรัฐอเมริกาเป็นระบบที่ดี และผมก็เป็นส่วนหนึ่งของระบบนี้ แต่การที่มหาวิทยาลัยเอาตัวเองออกห่างจากภารกิจส่วนรวมนั้น เป็นแนวโน้มที่อันตราย แม้จะไม่อยู่ในวิกฤติก็ตาม ดังนั้นจึงขอบอกไปยังรัฐบาลอังกฤษและรัฐบาลอื่นๆ ที่กำลังดำเนินรอยตามการแปลงการศึกษาเป็นสินค้าในขณะนี้ว่า หากจะทำตามแนวทางนี้ก็ขอให้เลือกทำตามสิ่งที่เห็นว่ามีคุณค่า แต่อย่าทำเกินจากที่สหรัฐอเมริกาได้ทำไปแล้ว

"การใช้การตลาดและแรงกระตุ้นทางการตลาดเป็นสิ่งที่ฉลาด แต่ให้ใช้เพื่อประโยชน์ต่อสาธารณะ ขอให้เข้าใจว่า การอุดมศึกษานั้นมีภาระหน้าที่สำคัญที่ต้องทำเพื่อสังคม แม้ว่าตลาดจะเป็นเครื่องมือสำคัญที่สามารถแยกแยะ ตั้งราคา พิจารณาผลกำไรที่ใครพึงจะได้ แต่ทั้งหมดต้องทำเพื่อประโยชน์ของสังคม"

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

อ้างอิงข้อมูลจาก

- สถานีโทรทัศน์ BBC ของอังกฤษ
- สถานีโทรทัศน์ SBS ของออสเตรเลีย
- ยูเนสโก คูริเย
- ปาจารยสาร
- ข่าวสด
- กรุงเทพธุรกิจ

++++++++++++++++++++++++++++++++++++

สารบัญข้อมูล : ส่งมาจากองค์กรต่างๆ

สารานุกรมลัทธิหลังสมัยใหม่และความรู้เกี่ยวเนื่อง

webboard(1) I webboard(2)

e-mail : ~~midnightuniv(at)gmail.com~~

หากประสบปัญหาการส่ง e-mail ถึงมหาวิทยาลัยเที่ยงคืนจากเดิม
[email protected]

ให้ส่งไปที่ใหม่คือ
~~midnight2545(at)yahoo.com~~
มหาวิทยาลัยเที่ยงคืนจะได้รับจดหมายเหมือนเดิม

มหาวิทยาลัยเที่ยงคืนกำลังจัดทำบทความที่เผยแพร่บนเว็บไซต์ทั้งหมด กว่า 1500 เรื่อง หนากว่า 30000 หน้า
ในรูปของ CD-ROM เพื่อบริการให้กับสมาชิกและผู้สนใจทุกท่านในราคา 150 บาท(รวมค่าส่ง)
(เริ่มปรับราคาตั้งแต่วันที่ 1 กันยายน 2548)
เพื่อสะดวกสำหรับสมาชิกในการค้นคว้า
สนใจสั่งซื้อได้ที่ ~~midnightuniv(at)gmail.com~~ หรือ
~~midnight2545(at)yahoo.com~~

สมเกียรติ ตั้งนโม และคณาจารย์มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน
(บรรณาธิการเว็บไซค์ มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน)
หากสมาชิก ผู้สนใจ และองค์กรใด ประสงค์จะสนับสนุนการเผยแพร่ความรู้เพื่อเป็นวิทยาทานแก่ชุมชน
และสังคมไทยสามารถให้การสนับสนุนได้ที่บัญชีเงินฝากออมทรัพย์ ในนาม สมเกียรติ ตั้งนโม
หมายเลขบัญชี ~~xxx-x-xxxxx-x~~ ธนาคารกรุงไทยฯ สำนักงานถนนสุเทพ อ.เมือง จ.เชียงใหม่
หรือติดต่อมาที่ ~~midnightuniv(at)yahoo.com~~ หรือ ~~midnight2545(at)yahoo.com~~