Document 1696

06-03-2552 (1696)

โลกหมุนกลับ: การเมืองไทยภายใต้อาณาจักรแห่งความกลัว
กฎหมายเบื้องต้นเกี่ยวกับ พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์
ทศพล ทรรศนกุลพันธ์ : เขียน
คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
บทความวิชาการนี้ สามารถ download ได้ในรูป word

หมายเหตุ: บทความวิชาการกฎหมายเบื้องต้นเกี่ยวกับ พรบ.ความผิดคอมพิวเตอร์ชิ้นนี้
ได้รับมาจากผู้เขียน เดิมชื่อ: "สิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นบนอินเตอร์เน็ต"
เป็นเรื่องเกี่ยวกับเสรีภาพในการแสดงความคิด และการรับข้อมูลข่าวสาร ตลอดรวมถึง
การที่ฝ่ายกุมอำนาจได้มีการบัญญัติกฎหมายขึ้นมาควบคุมบนโลกอินเตอร์เน็ต กฎหมายที่เกิดขึ้นมานี้
เข้าข่ายการไปจำกัดเสรีภาพในการแสดงออก ซึ่งผู้เขียนได้แนะนำถึงทางออกในหลายวิธี

บทความวิชาการกฎหมายต่อไปนี้ ประกอบด้วยหัวข้อสำคัญ คือ
- ความหมายและการให้บริการบนอินเตอร์เน็ต
- สิทธิเสรีภาพบนโลกอินเตอร์เน็ต
- สิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นของประชาชน
- สิทธิเสรีภาพในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารของประชาชน
- การบังคับใช้กฎหมายในโลกอินเตอร์เน็ตและองค์กรผู้บังคับใช้กฎหมาย
- สิทธิและเสรีภาพบนโลกอินเตอร์เน็ต กับ พ.ร.บ.ว่าด้วยความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์
- อำนาจสั่งการเกี่ยวกับชุดคำสั่งไม่พึงประสงค์ (โปรแกรมชั่วร้าย)
- การควบคุมการใช้อำนาจ และข้อห้ามมิให้เปิดเผยพยานหลักฐานที่ได้
- หน้าที่ของผู้ให้บริการในการเก็บรักษาข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์
- แนวทางในการป้องกันและแก้ไขปัญหาในการจำกัดสิทธิเสรีภาพ
ติดต่อมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน : ~~midnightuniv(at)gmail.com~~

บทความเพื่อประโยชน์ทางการศึกษา
ข้อความที่ปรากฏบนเว็บเพจนี้ ได้รักษาเนื้อความตามต้นฉบับเดิมมากที่สุด
เพื่อนำเสนอเนื้อหาตามที่ผู้เขียนต้องการสื่อ กองบรรณาธิการเพียงตรวจสอบตัวสะกด
และปรับปรุงบางส่วนเพื่อความเหมาะสมสำหรับการเผยแพร่ รวมทั้งได้เว้นวรรค
ย่อหน้าใหม่ และจัดทำหัวข้อเพิ่มเติมสำหรับการค้นคว้าทางวิชาการ
บทความทุกชิ้นที่เผยแพร่บนเว็บไซต์แห่งนี้ ยินดีสละลิขสิทธิ์เพื่อมอบเป็นสมบัติ
ทางวิชาการแก่สังคมไทยและผู้ใช้ภาษาไทยทั่วโลก ภายใต้เงื่อนไข้ลิขซ้าย (copyleft)
บทความมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน ลำดับที่ ๑๖๙๖
เผยแพร่บนเว็บไซต์นี้ครั้งแรกเมื่อวันที่ ๐๖ มีนาคม ๒๕๕๒
(บทความทั้งหมดยาวประมาณ ๒๖ หน้ากระดาษ A4)

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

บทนำ
สถานการณ์ทางการเมืองในปัจจุบัน(พ.ศ.2552) ได้สร้างความขัดแย้งให้เกิดขึ้นในสังคมไทยอย่างกว้างขวาง พื้นที่สื่อก็เป็นพื้นที่สาธารณะหนึ่งที่กลุ่มผลประโยชน์ทางการเมืองได้พยายามฉกฉวยมาใช้เพื่อเป็นช่องทางในการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารของตนเพื่อสร้างอิทธิพลครอบงำประชาชน และทำซ้ำความคิดเดิมๆ เหนือกลุ่มมวลชนของตน โดยหวังผลว่าการขับเคลื่อนทางการเมืองของฝ่ายตนจะได้รับกระแสสนับสนุนจากสังคมและมวลชน อย่างไรก็ตาม ในสังคมประชาธิปไตยย่อมมีประชาชนซึ่งมีความคิดเห็นแตกต่างหลากหลายเกินกว่าจะปิดปากไม่ให้ คิด พูด หรือแสดงออกในทางตรงข้ามกับทิศทางที่กลุ่มการเมืองกระแสหลักพยายามจะชี้นำได้ ดังนั้น การสร้างประชาธิปไตยที่เปิดโอกาสให้ประชาชนแสดงความคิดเห็นอย่างแตกต่างหลากหลายได้ จึงจำเป็นต้องยืนอยู่บนหลักการประกันสิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐาน ไม่ว่าจะเป็นการประกันสิทธิผ่านรัฐธรรมนูญ หรือกลไกประกันสิทธิต่างๆ บทความชิ้นนี้ได้พยายามเสนอแนวทางในการประกันสิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นภายใต้บริบทของการมีอยู่ของ พระราชบัญญัติการกระทำความผิดทางคอมพิวเตอร์ พ.ศ.2550 ซึ่งอาจจะมีทั้งผลดีและผลเสียต่อการแสดงความคิดเห็นของประชาชนทางอินเตอร์เน็ต พร้อมเสนอทางออกเฉพาะหน้าและระยะยาวในการแก้ปัญหาอันเนื่องจากการละเมิดสิทธิเสรีภาพโดยรัฐ

พระราชบัญญัติความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ เป็นความหวังในการแก้ไขปัญหาการใช้ระบบคอมพิวเตอร์โดยมิชอบ เผยแพร่ข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ หรือมีลักษณะไม่เหมาะสม โดยให้อำนาจในการแสวงหาหลักฐานและแสวงหาผู้กระทำความผิดมารับโทษ นอกจากนี้ ยังให้อำนาจในการระงับเว็บไซต์ที่เผยแพร่ข้อมูลที่กระทบต่อความมั่นคง ความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีอีกด้วย หากเจ้าหน้าที่ใช้อำนาจไปในทางที่ถูกต้องก็จะได้ผลสำเร็จตามวัตถุประสงค์ของกฎหมาย หาไม่แล้วการใช้อำนาจที่มิชอบด้วยกฎหมายก็อาจลิดรอนสิทธิเสรีภาพของประชาชนได้ ดังนั้น เราจึงต้องทำการศึกษาเพื่อให้เห็นถึงความเสี่ยงและแนวทางแก้ไขที่เหมาะสม

ความหมายและการให้บริการบนอินเตอร์เน็ต
อินเตอร์เน็ตคืออะไร?
อินเทอร์เน็ต (Internet) มาจากคำว่า Inter Connection Network หมายถึง เครือข่ายของเครือข่ายคอมพิวเตอร์ ระบบต่าง ๆ ที่เชื่อมโยงกัน ลักษณะของระบบอินเทอร์เน็ต เป็นเสมือนใยแมงมุมที่ครอบคลุมทั่วโลก ในแต่ละจุดที่เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตนั้น สามารถสื่อสารกันได้หลายเส้นทาง โดยไม่กำหนดตายตัว และไม่จำเป็นต้องไปตามเส้นทางโดยตรง อาจจะผ่านจุดอื่น ๆ หรือ เลือกไปเส้นทางอื่นได้หลาย ๆ เส้นทาง

อินเตอร์เน็ตเดิมทีเกิดขึ้นจากวัตถุประสงค์ทางการทหารและความมั่นคงของประเทศสหรัฐอเมริกาเพื่อให้สามารถเชื่อมต่อเครื่องคอมพิวเตอร์เข้าหากันแม้จะมีระบบที่แตกต่างกันแต่สามารถแลกเปลี่ยนข้อมูลกันได้ แม้ว่าเครื่องคอมพิวเตอร์เครื่องใดเครื่องหนึ่งในระบบที่ต่ออยู่จะไม่สามารถทำงานได้ ความต้องการดังกล่าวได้เกิดขึ้นในช่วงสงครามเย็นระหว่างกลุ่มประเทศในค่ายคอมมิวนิสต์กับค่ายเสรีประชาธิปไตย ซึ่งสหรัฐอเมริกาเป็นประเทศผู้นำในค่ายเสรีประชาธิปไตยที่ต้องพัฒนาเทคโนโลยีด้านการทหารให้ล้ำหน้ากว่าสหภาพโซเวียต หลังจากนั้นการพัฒนาการของระบบดังกล่าวได้มีมาอย่างต่อเนื่อง

ปัจจุบัน เป็นที่ทราบกันดีว่าการสื่อสารได้ถูกกล่าวขานกันว่าเป็นยุคไร้พรมแดน การเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายจำนวนมากๆ ได้ในเวลาอันรวดเร็ว และใช้ต้นทุนในการลงทุนต่ำ เป็นสิ่งที่พึงปรารถนาของทุกหน่วยงาน และอินเตอร์เน็ตก็เป็นสื่อที่สามารถตอบสนองต่อความต้องการดังกล่าวได้ จึงเป็นสิ่งจำเป็นที่ทุกคนต้องให้ความสนใจและปรับตัวให้เข้ากับเทคโนโลยีใหม่นี้ เพื่อจะได้ใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีดังกล่าวอย่างเต็มที่

บริการต่างๆบนอินเตอร์เน็ต

1. เว็บไซต์ หรือ Website
เว็บไซต์ คือ ศูนย์รวบรวมความรู้และแหล่งข้อมูลต่างๆ อาทิ เช่น ข้อมูล ข่าวสาร ประชาสัมพันธ์ บันเทิง กีฬา เป็นต้น ปัจจุบันเว็บไซต์ได้เข้ามามีบทบาทในแวดวงธุรกิจแทบทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบของบริษัท ร้านค้าชั้นนำต่างๆ ทั่วไป เหตุผลหนึ่งในการมีเว็บไซต์นั้น เพื่อเป็นการเพิ่มความน่าเชื่อถือให้กับธุรกิจนั้นๆ อีกทั้งเว็บไซต์ยังสามารถตอบสนองและครอบคลุมผู้บริโภคหรือกลุ่มเป้าหมายได้อย่างไม่มีขีดจำกัดอีกด้วย เพราะสามารถเข้าเยี่ยมชมข้อมูลเว็บไซต์จากอินเตอร์เน็ตได้ทั่วโลก ด้วยเหตุนี้ ถ้าผู้ให้บริการเว็บไซต์นั้นๆ จงใจสนับสนุนหรือยินยอมให้มีการเผยแพร่เนื้อหาอันไม่เหมาะสม ก็อาจมีความผิดตาม พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ เจ้าพนักงานอาจลิดรอนสิทธิเสรีภาพของประชาชนโดยการสกัดกั้นหรือปิดเว็บไซต์โดยมิชอบด้วยกฎหมาย

2. ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ หรือ E-mail เป็นการส่งจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ผ่านเครือข่ายอินเตอร์เน็ตโดยผู้ส่งจะต้องส่งข้อความไปยังที่อยู่ของผู้รับ ซึ่งเป็นที่อยู่ในรูปแบบของอีเมล์ เมื่อผู้ส่งเขียนจดหมายฉบับหนึ่ง แล้วส่งไปยังที่อยู่นั้น ผู้รับจะได้รับจดหมายภายในเวลาไม่กี่วินาที แม้จะอยู่ห่างกันคนละซีกโลกก็ตาม นอกจากนี้ยังสามารถส่งแฟ้มข้อมูลหรือไฟล์แนบไปกับอีเมล์ได้ด้วย ซึ่งความผิดที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่ การส่งข้อความหมิ่นประมาทผู้อื่น หรือส่งข้อมูลลามกอนาจารไปสู่ผู้อื่น ส่วนการละเมิดสิทธิเสรีภาพของประชาชนที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่ การเจาะเข้ามาอ่านหรือเก็บข้อมูลในอี-เมล์โดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย

3. การโอนถ่ายข้อมูล (FTP) เป็นบริการอีกรูปแบบหนึ่งของระบบอินเตอร์เน็ต เราสามารถค้นหาและเรียกข้อมูลจากแหล่งต่างๆ มาเก็บไว้ในเครื่องของเราได้ทั้งข้อมูลประเภทตัวหนังสือ รูปภาพและเสียง ซึ่งความผิดที่อาจเกิดขึ้นได้เมื่อมีการส่งข้อความหมิ่นประมาทผู้อื่น หรือส่งข้อมูลลามกอนาจารไปสู่ผู้อื่นหลังจากที่ได้ถ่ายโอนมาเก็บไว้กับตัว (ถ้าเก็บไว้กับตัวโดยไม่ได้ส่งต่อให้ผู้อื่นก็ไม่มีความผิด) ส่วนการละเมิดสิทธิเสรีภาพของประชาชนที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่ การเจาะเข้ามาอ่านหรือเก็บข้อมูลประวัติการถ่ายโอนข้อมูลโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย

4. การสืบค้นข้อมูล(Gopher, Archie, World wide Web) หมายถึง การใช้เครือข่ายอินเตอร์เน็ตในการค้นหาข่าวสารที่มีอยู่มากมายแล้วช่วยจัดเรียงข้อมูลข่าวสารหัวข้ออย่างมีระบบ เป็นเมนูทำให้เราหาข้อมูลได้ง่ายหรือสะดวกมากขึ้น ข้อมูลบางอย่างอาจถูกเจ้าพนักงานสกัดกั้นไม่ให้ประชาชนเข้าไปสืบค้นข้อมูลได้ รวมถึงปิดเว็บไซต์ที่เป็นเจ้าของข้อมูล ในกรณีที่มีผู้ส่งข้อมูลผิดกฎหมายให้ผู้อื่นเข้ามาสืบค้นหรือถ่ายโอนข้อมูลไป ผู้ส่งก็อาจมีความผิดได้

5. การแลกเปลี่ยนข่าวสารและความคิดเห็น(Usenet) เป็นการให้บริการแลกเปลี่ยนข่าวสารและแสดงความคิดเห็นที่ผู้ใช้บริการอินเตอร์เน็ตทั่วโลกสามารถพบปะกัน แสดงความคิดเห็นของตน โดยมีการจัดการผู้ใช้เป็นกลุ่มข่าวหรือนิวส์กรุ๊ป(Newsgroup) ในการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันเป็นหัวข้อต่างๆ เช่น เรื่องหนังสือ เรื่องการเลี้ยงสัตว์ ต้นไม้ คอมพิวเตอร์ และการเมือง เป็นต้น. ปัจจุบันมี Usenet มากกว่า15,000 กลุ่ม นับเป็นเวทีขนาดใหญ่ให้ทุกคนจากทั่วทุกมุมโลกแสดงความคิดเห็นอย่างกว้างขวาง ซึ่งการให้บริการประเภทนี้ มีมากมายหลากหลายรูปแบบ อาทิ

5.1 กระดานข่าว หรือ Webboard
WebBoard คือโปรแกรมที่ทำหน้าที่ในลักษณะเป็น กระดานสนทนา เป็นกระดานแจ้งข่าวสาร ข้อมูล และแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกัน โดยใช้รูปแบบการแสดงผล HTML ที่นิยมใช้ใน World Wide Web.. WebBoard อนุญาตให้ผู้เยี่ยมชมเว็บไซต์ และผู้พัฒนาเว็บไซต์ สามารถตั้งหัวข้อกระทู้ เพื่อประกาศข่าวสาร แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันได้ โดยจะสามารถแยกหัวข้อต่างๆ ออกเป็นกระทู้ๆ มีการโต้ตอบกันในการสนทนาในหัวข้อเดียวกัน กล่าวได้ว่า WebBoard คือพัฒนาการในรูปแบบใหม่ของระบบการสนทนาใน BBS (Bulletin Board System) ที่เคยได้รับความนิยมมาก่อนที่ระบบเครือข่าย Internet จะเข้ามามีบทบาทมากขึ้น หากมีผู้เข้ามาแสดงความคิดเห็นในลักษณะหมิ่นประมาท หมิ่นพระบรมเดชานุภาพ ยั่วยุให้ผู้อื่นกระทำผิดกฎหมาย ก็อาจมีความผิดตาม พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ได้ รวมถึงผู้ให้บริการที่จงใจสนับสนุนหรือยินยอมให้มีการเผยแพร่เนื้อหาอันไม่เหมาะสมนั้นด้วย เจ้าพนักงานอาจลิดรอนสิทธิเสรีภาพของประชาชนโดยการสกัดกั้นหรือปิดเว็บบอร์ดโดยมิชอบด้วยกฎหมาย

5.2 บล็อก (Blog or Weblog)
บล็อก (Blog) หรือ เว็บบล็อก (Weblog) เป็นเว็บไซต์สำหรับเขียนบันทึกเล่าเรื่องราวประจำวัน เพื่อสื่อสารความรู้สึกนึกคิด มุมมอง ประสบการณ์ ความรู้ และข่าวสาร ในเรื่องที่ผู้เขียนท่านหนึ่งๆ (Blogger) สนใจโดยเฉพาะ ซึ่งลักษณะดังกล่าวนี้ทำให้บล็อกต่างกับเว็บบอร์ด และเนื่องจากความจริงใจและอิสระทางความคิดที่สื่อสารออกไป ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ใน ลักษณะของบุคคลที่หนึ่ง เป็นการบ่งบอกถึงความเป็นตัวตนของผู้เขียนได้เป็นอย่างดี จึงทำให้บล็อกเป็นสื่อที่นิยมมากขึ้นเรื่อยๆ ในนานาประเทศ หากมีผู้เข้ามาแสดงความคิดเห็นในลักษณะหมิ่นประมาท หมิ่นพระบรมเดชานุภาพ ยั่วยุให้ผู้อื่นกระทำผิดกฎหมาย ก็อาจมีความผิดตาม พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ได้ รวมถึงผู้ให้บริการที่จงใจสนับสนุนหรือยินยอมให้มีการเผยแพร่เนื้อหาอันไม่เหมาะสมนั้นด้วย เจ้าพนักงานอาจลิดรอนสิทธิเสรีภาพของประชาชนโดยการสกัดกั้นหรือปิดบล็อกโดยมิชอบด้วยกฎหมาย

6. การซื้อขายสินค้าและบริการ(E-Commerce = Eletronic Commerce) เป็นการจับจ่าย ซื้อ - สินค้าและบริการ เช่น ขายหนังสือ คอมพิวเตอร์ การท่องเที่ยว เป็นต้น. ปัจจุบันมีบริษัทใช้อินเตอร์เน็ตในการทำธุรกิจและให้บริการลูกค้าตลอด 24 ชั่วโมง การให้บริการข้อมูลที่ไม่เหมาะสมอาจมีความผิดตาม พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ได้ การลิดรอนสิทธิเสรีภาพของประชาชนอาจเกิดขึ้นในลักษณะของการปิดเว็บไซต์ที่ให้บริการ รวมถึงการเก็บประวัติผู้เข้ามาซื้อเพื่อนำไปใช้กล่าวหาในอนาคต

7. การให้ความบันเทิง(Entertain) ในอินเตอร์เน็ตมีบริการด้านความบันเทิงในทุกรูปแบบ เช่น เกมส์ เพลง รายการโทรทัศน์ รายการวิทยุ เป็นต้น เราสามารถเลือกใช้บริการเพื่อความบันเทิงได้ตลอด 24 ชั่วโมง และจากแหล่งต่างๆ ทั่วทุกมุมโลก ทั้งประเทศไทย อเมริกา ยุโรปและออสเตรเลีย เป็นต้น. ถ้าผู้ให้บริการเว็บไซต์นั้นๆ จงใจสนับสนุนหรือยินยอมให้มีการเผยแพร่เนื้อหาอันไม่เหมาะสม ก็อาจมีความผิดตาม พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ เจ้าพนักงานอาจลิดรอนสิทธิเสรีภาพของประชาชนโดยการสกัดกั้นหรือปิดเว็บไซต์โดยมิชอบด้วยกฎหมาย

กิจกรรมในโลกไซเบอร์ เอื้อประโยชน์ต่อสิทธิเสรีภาพของประชาชนในด้านการสื่อสารและการเข้าถึงข้อมูลอย่างมาก แต่ด้วยสภาพที่มีอิสะเสรีดังกล่าว ทำให้บุคคลบางกลุ่มฉวยโอกาสกระทำความผิดผ่านช่องทางนี้ จึงต้องมีกระบวนการทางกฎหมายเข้ามาควบคุมดูแล แต่อย่างไรก็ตาม ต้องพึงระวังไม่ให้มีการใช้อำนาจของกฎหมาย (นอก-เหนือกฎหมาย) เข้าไปลิดรอนสทธิเสรีภาพของปะชาชน

สิทธิเสรีภาพบนโลกอินเตอร์เน็ต
สิทธิเสรีภาพี่พึงมีในโลกไซเบอร์ ได้แก่ สิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น และสิทธิเสรีภาพในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารของประชาชน ซึ่งสิทธิทั้ง 2 ประการนี้ รับรองโดยกฎหมายสิทธิมนุษยชนในหลายระดับ โดยจะชี้เห็นเป็นรายสิทธิไป ดังนี้

สิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นของประชาชน
ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ได้รับรองสิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นไว้ในข้อ 12 และ 19

ข้อ 12 การเข้าไปแทรกสอดโดยพลการในกิจส่วนตัว ครอบครัว เคหะสถาน การส่งข่าสาร ตลอดจนการโจมตีต่อเกียรติยศและชื่อเสียงของบุคคลนั้นจะทำมิได้ ทุกๆ คน มีสิทธิที่จะได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายจากการแทรกสอดและโจมตีดังกล่าว
ข้อ 19 บุคคลมีสิทธิในเสรีภาพแห่งความเห็นและการแสดงออก สิทธินี้รวมถึงเสรีภาพที่จะยึดมั่นในความเห็นโดยปราศจากการแทรกสอดและที่จะแสวงหา รับ ตลอดจนแจ้งข่าว รวมทั้งความคิดเห็นโดยผ่านสื่อใดๆ และโดยมิต้องคำนึงถึงเขตแดน "

นอกจากนี้ กติกาสากลว่าด้วยสิทธิพลเมืองและการเมือง ก็ได้เน้นย้ำความสำคัญของสิทธิในการแสดงความคิดเห็นไว้ในข้อ 19 ดังนี้

1. บุคคลทุกคนมีสิทธิที่จะมีความคิดเห็นโดยปราศจากการแทรกแซง

2. บุคคลทุกคนมีสิทธิในเสรีภาพแห่งการแสดงออก สิทธินี้รวมถึงเสรีภาพที่จะแสวงหา รับ และเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารและความคิดทุกประเภท โดยไม่คำนึงถึงพรมแดน ทั้งนี้ ไม่ว่าด้วยวาจา เป็นลายลักษณ์อักษรหรือการตีพิมพ์ ในรูปของศิลปะ หรือโดยอาศัยสื่อประการอื่นตามที่ตนเลือก

3. การใช้สิทธิตามที่บัญญัติในวรรค 2 ของข้อนี้ ต้องมีหน้าที่และความรับผิดชอบพิเศษควบคู่ไปด้วย การใช้สิทธิดังกล่าวอาจมีข้อจำกัดในบางเรื่อง แต่ทั้งนี้ข้อกำกัดนั้นต้องบัญญัติไว้ในกฎหมายและจำเป็นต่อ

(ก) การเคารพในสิทธิหรือชื่อเสียงของบุคคลอื่น
(ข) การรักษาความมั่นคงของชาติ หรือความสงบเรียบร้อย หรือการสาธารณสุข หรือศีลธรรมของประชาชน

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับ 2550) ได้รับรองเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นไว้เช่นกัน โดยรับรองไว้ในมาตรา 45

มาตรา 45. บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น การพูด การเขียน การพิมพ์ การโฆษณา และการสื่อความหมายโดยวิธีอื่น
การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทำมิได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายเฉพาะเพื่อรักษาความมั่นคงของรัฐ เพื่อคุ้มครองสิทธิ เสรีภาพ เกียรติยศ ชื่อเสียง สิทธิในครอบครัวหรือความเป็นอยู่ส่วนตัวของบุคคลอื่น เพื่อรักษาความสงบเรียบร้อย หรือศีลธรรมอันดีของประชาชน หรือเพื่อป้องกันหรือระงับความเสื่อมทรามทางจิตใจหรือสุขภาพของประชาชน
การสั่งปิด...สื่อมวลชนอื่นเพื่อลิดรอนเสรีภาพตามมาตรานี้ จะกระทำมิได้
การห้าม...สื่อมวลชนอื่นเสนอข่าวสารหรือแสดงความคิดเห็นทั้งหมดหรือบางส่วน หรือการแทรกแซงด้วยวิธีการใด ๆ เพื่อลิดรอนเสรีภาพตามมาตรานี้ จะกระทำมิได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายซึ่งได้ตราขึ้นตามวรรคสอง
การให้นำข่าวหรือบทความไปให้เจ้าหน้าที่ตรวจก่อนนำไปโฆษณาใน...สื่อมวลชนอื่น จะกระทำมิได้ เว้นแต่จะกระทำในระหว่างเวลาที่ประเทศอยู่ในภาวะสงครามหรือการรบ แต่ทั้งนี้จะต้องกระทำโดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายซึ่งได้ตราขึ้นตามวรรคสอง

กฎหมายสิทธิมนุษยชนในหลายระดับ ได้ให้หลักประกันสิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นเอาไว้ ดังนั้น รัฐจึงไม่ควรใช้อำนาจไปในทางลิดรอนสิทธิดังกล่าว ไม่ว่าจะด้วยการออกกฎหมายมาลิดรอนสิทธิ หรือใช้อำนาจปกครองมาลิดรอนสิทธิ เพราะฉะนั้น การบังคับใช้ พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์จึงต้องอยู่ภายในกรอบของกฎหมายประกันสิทธิเสรีภาพด้วย

สิทธิเสรีภาพในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารของประชาชน
ปฏิญญาสากลฯ มิได้รับรองสิทธิในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารไว้ แต่ภายหลังกติกาสากลว่าด้วยสิทธิพลเมืองและการเมืองได้รับรองสิทธิในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารไว้ในข้อ 19

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ได้รับรองสิทธิในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารไว้อย่างชัดแจ้งในมาตรา 56 ดังนี้

"บุคคลย่อมมีสิทธิได้รับทราบและเข้าถึงข้อมูลหรือข่าวสารสาธารณะ ในครอบครองของหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น เว้นแต่ การเปิดเผยข้อมูลหรือข่าวสารนั้นจะกระทบต่อความมั่นคงของรัฐ ความปลอดภัยของประชาชน หรือส่วนได้เสียอันพึงได้รับความคุ้มครองของบุคคลอื่น หรือเป็นข้อมูลส่วนบุคคล ทั้งนี้ตามที่กฎหมายบัญญัติ"

กฎหมายสิทธิมนุษยชนในหลายระดับ ได้ให้หลักประกันสิทธิเสรีภาพในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร ดังนั้น รัฐจึงไม่ควรใช้อำนาจไปในทางลิดรอนสิทธิดังกล่าว ไม่ว่าจะด้วยการออกกฎหมายมาลิดรอนสิทธิ หรือใช้อำนาจปกครองมาลิดรอนสิทธิ เพราะฉะนั้น การบังคับใช้ พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์จึงต้องคำนึงถึงกรอบของกฎหมายสิทธิมนุษยชนด้วย

การบังคับใช้กฎหมายในโลกอินเตอร์เน็ตและองค์กรผู้บังคับใช้กฎหมาย
กิจกรรมในโลกไซเบอร์ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของสังคม ดังนั้น กฎหมายทั่วไปที่ใช้บังคับ
สังคม หากมีลักษณะเกี่ยวข้องกับกิจกรรมดังกล่าว ก็สามารถนำมาปรับใช้ได้ทันที

กฎหมายทั่วไปที่เกี่ยวข้อง
พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ ได้กำหนดโทษของผู้ฝ่าฝืนกฎหมายเป็นโทษทางอาญา ดังนั้น เราจึงควรจะศึกษากฎหมายอาญาที่เกี่ยวข้องเป็นลำดับแรก. กฎหมายอาญาที่เกี่ยวข้องกับฐานความผิดในพ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ ได้แก่

ลักษณะ 1 ความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักร

หมวด 1 ความผิดต่อองค์พระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท และผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ มาตรา 112
ผู้ใดหมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาต มาดร้ายพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท หรือผู้สำเร็จ ราชการแทนพระองค์ ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่สามปีถึงสิบห้าปี

หมวด 2 ความผิดต่อความมั่นคงของรัฐภายในราชอาณาจักร มาตรา 116
ผู้ใดกระทำให้ปรากฏแก่ประชาชนด้วยวาจา หนังสือ หรือวิธีอื่นใดอันมิใช่เป็นการกระทำภายในความมุ่งหมายแห่งรัฐธรรมนูญ หรือมิใช่เพื่อแสดงความคิดเห็นหรือติชมโดยสุจริต

(1) เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในกฎหมายแผ่นดินหรือรัฐบาล โดยใช้กำลังข่มขืนใจหรือใช้กำลังประทุษร้าย
(2) เพื่อให้เกิดความปั่นป่วน หรือกระด้างกระเดื่องในหมู่ประชาชน ถึงขนาดที่จะก่อความไม่สงบขึ้นในราชอาณาจักร หรือ
(3) เพื่อให้ประชาชนล่วงละเมิดกฎหมายแผ่นดิน ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินเจ็ดปี

หมวด3 ความผิดต่อความมั่นคงของรัฐภายนอกราชอาณาจักร มาตรา 123 มาตรา 124 ดังนี้

มาตรา 123. ผู้ใดกระทำการใด ๆ เพื่อให้ได้มาซึ่งข้อความ เอกสารหรือสิ่งใด ๆ อันปกปิดไว้เป็นความลับสำหรับความปลอดภัย ของประเทศ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสิบปี

มาตรา 124. ผู้ใดกระทำการใด ๆ เพื่อให้ผู้อื่นล่วงรู้หรือได้ไป ซึ่งข้อความ เอกสารหรือสิ่งใด ๆ อันปกปิดไว้เป็นความลับสำหรับ ความปลอดภัยของประเทศต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสิบปี

หมวด 4 ความผิดต่อสัมพันธไมตรีกับต่างประเทศ มาตรา 133 มาตรา 134 ดังนี้

มาตรา 133. ผู้ใดหมิ่นประมาท ดูหมิ่นหรือแสดงอาฆาต มาดร้ายราชาธิบดี ราชินี ราชสามี รัชทายาท หรือประมุขแห่งรัฐต่าง ประเทศ ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่หนึ่งปีถึงเจ็ดปี หรือปรับตั้งแต่ สองพันบาทถึงหนึ่งหมื่นสี่พันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

มาตรา 134. ผู้ใดหมิ่นประมาท ดูหมิ่นหรือแสดงความอาฆาต มาดร้ายผู้แทนรัฐต่างประเทศ ซึ่งได้รับแต่งตั้งให้มาสู่พระราชสำนัก ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่หกเดือนถึงห้าปี หรือปรับตั้งแต่หนึ่งพันบาท ถึงหนึ่งหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

ลักษณะ9 ความผิดเกี่ยวกับเพศ มาตรา 287 มีดังนี้

มาตรา 287 ผู้ใด
(1) เพื่อความประสงค์แห่งการค้า หรือโดยการค้า เพื่อการแจกจ่าย หรือเพื่อการแสดงอวดแก่ประชาชน ทำ ผลิต มีไว้ นำเข้าหรือยังให้นำเข้าในราชอาณาจักร ส่งออกหรือยังให้ส่งออกไปนอกราชอาณาจักร พาไปหรือ ยังให้พาไปหรือทำให้แพร่หลายโดยประการใด ๆ ซึ่งเอกสาร ภาพเขียน ภาพพิมพ์ ภาพระบายสี สิ่งพิมพ์ รูปภาพ ภาพโฆษณา เครื่องหมาย รูปถ่าย ภาพยนตร์ แถบบันทึกเสียง แถบบันทึกภาพหรือสิ่งอื่นใดอันลามก

(2) ประกอบการค้า หรือมีส่วนหรือเข้าเกี่ยวข้องกับการค้าเกี่ยวกับ วัตถุหรือสิ่งของลามกดังกล่าวแล้ว จ่ายแจกหรือแสดงอวดแก่ประชาชน หรือให้เช่นวัตถุหรือสิ่งของ เช่น

(3) เพื่อจะช่วยการทำให้แพร่หลาย หรือการค้าวัตถุหรือสิ่งของลามก ดังกล่าวแล้ว โฆษณาหรือไขข่าวโดยประการใด ๆ ว่ามีบุคคลกระทำการ อันเป็นความผิดตาม มาตรานี้หรือโฆษณาหรือไขข่าวว่าวัตถุ หรือสิ่งของ ลามกดังกล่าวแล้วจะหาได้จากบุคคลใด หรือโดยวิธีใด

ฐานความผิดทางอาญาที่เกี่ยวข้องกับพ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ ส่วนใหญ่มักเกี่ยวข้องกับความมั่นคง ความสงบเรียบร้อย และศีลธรรมอันดีของประชาชน ดังนั้น ถ้าเราใช้วิธีการตีความกฎหมาย บังคับใช้กฎหมาย หรือใช้ดุลยพินิจต่างๆ โดยอ้างอิงประมวลกฎหมายอาญา ก็จะทำให้เราสามารถใช้กฎหมายได้ชดเจนและมั่นคงมากขึ้นกว่าการใช้บทบัญญัติ พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์อย่างเดียว ดังนั้น กระบวนการที่เกี่ยวเนื่องกับกฎหมายอาญากจึงควรนำมาปรับใช้กับกิจกรรมในโลกไซเบอร์ด้วย ยกตัวอย่างเช่น หากพบว่า มีการกระทำที่เข้าข่ายความผิดฐานหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ ก็ควรใช้กระบวนการทางอาญาและวิธีพิจารณาความอาญาควบคู่ไปกับวิธีการตาม พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ก็มีส่วนเกี่ยวข้องกับกิจกรรมในโลกไซเบอร์ด้วยเช่นกัน กล่าวคือ เมื่อมีการกระทำที่เข้าข่ายการละเมิดสิทธิของผู้อื่น ผู้เสียหายก็อาจฟ้องร้องให้มีการชดเชยตามบทบัญญัติกฎหมายว่าด้วยลักษณะละเมิด เช่น การใส่ร้ายหรือโฆษณาอันเป็นเท็จ ก็อาจเป็นมูลหนี้ให้ผู้เสียหายเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนได้ตามมาตรา 423

มาตรา 423. ผู้ใดกล่าว หรือไขข่าวแพร่หลาย ซึ่งข้อความอันฝ่าฝืนต่อความจริง เป็นที่เสียหาย แก่ชื่อเสียง หรือ เกียรติคุณ ของบุคคลอื่นก็ดี หรือ เป็นที่เสียหาย แก่ทางทำมาหาได้ หรือทางเจริญของเขา โดยประการอื่นก็ดี ท่านว่าผู้นั้นจะต้องใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่เขา เพื่อความเสียหายอย่างใดๆ อันเกิดแต่การนั้น แม้ทั้งเมื่อตนมิได้รู้ว่าข้อความนั้นไม่จริง แต่หากควรจะรู้ได้

ผู้ใดส่งข่าวสารอันตนมิได้รู้ว่า เป็นความไม่จริง หากว่าตนเอง หรือผู้รับข่าวสารนั้น มีทางได้เสียโดยชอบ ในการนั้นด้วยแล้ว ท่านว่าเพียงที่ส่งข่าวสารเช่นนั้น หาทำให้ผู้นั้นต้องรับผิดใช้ค่าสินไหมทดแทนไม่ "

ฐานความผิดทางแพ่งที่เกี่ยวข้องกับ พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์เกี่ยวข้องกับสิทธิในชื่อเสียงของบุคคลอื่น ดังนั้น ถ้าเราใช้วิธีการตีความกฎหมาย บังคับใช้กฎหมาย หรือใช้ดุลยพินิจต่างๆ โดยอ้างอิงประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ก็จะทำให้เราสามารถใช้กฎหมายได้ชัดเจนและมั่นคงมากขึ้นกว่าการใช้บทบัญญัติ พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์อย่างเดียว ดังนั้น กระบวนการที่เกี่ยวเนื่องกับกฎหมายแพ่งฯ ก็ควรนำมาปรับใช้กับกิจกรรมในโลกไซเบอร์ด้วย ยกตัวอย่างเช่น หากพบว่ามีการกระทำที่เข้าข่ายความผิดฐานหมิ่นประมาท ก็ควรใช้กระบวนการทางแพ่งและวิธีพิจารณาความแพ่งฯ ควบคู่ไปกับวิธีการตาม พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ เพื่อประโยชน์ของผู้เสียหายในการเรียกร้องให้มีการเยียวยาสิทธิเพิ่มเติม เนื่องจากพ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์กำหนดเพียงโทษทางอาญาไว้เท่านั้น

องค์กรผู้บังคับใช้กฎหมายที่เกี่ยวข้อง
ในที่นี้องค์กรผู้บังคับใช้กฎหมายอาญา ก็คือ องค์กรของรัฐหรือเจ้าพนักงานของรัฐ ได้แก่ ตำรวจ(สันติบาล), กระทรวง ICT, กระทรวงวัฒนธรรม, กระทรวงมหาดไทย, กระทรวงกลาโหม, ซึ่งสามารถใช้อำนาจตามประมวลกฎหมายอาญา และกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญานั่นเอง และในบางกรณี ก็อาจต้องใช้อำนาจตาม พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ประกอบด้วย ดังนั้น คำสั่งของเจ้าพนักงาน จึงสามารถโต้แย้งได้ตาม พ.ร.บ.วิธีปฏิบัติราชการทางปกครองได้

ส่วนในกรณีการฟ้องร้องในมูลละเมิดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ก็ใช้กระบวนการตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งนั่นเอง. องค์กรตุลาการ ทั้งศาลแพ่ง ศาลอาญา และศาลปกครอง ก็สามารถทำหน้าที่ไปตามมูล ฐานแห่งคดีเป็นรายกรณีไป เฉกเช่นคดีแพ่ง คดีอาญา และคดีปกครองทั่วไป

สิทธิและเสรีภาพบนโลกอินเตอร์เน็ต กับ พ.ร.บ.ว่าด้วยความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. ๒๕๕๐
การวิเคราะห์ว่าพระราชบัญญัตินี้ มีความสัมพันธ์กับสิทธิเสรีภาพบนโลกอินเตอร์เน็ตอย่างไร จำเป็นต้องทำความเข้าใจเจตนารมณ์ หลักการ และกลไกของพระราชบัญญัติฉบับนี้ก่อน เพื่อเป็นฐานคิดในการวิเคราะห์ต่อไปภายหลัง

สาระสำคัญของพระราชบัญญัติ
เพื่อกำหนดฐานความผิดและบทลงโทษสำหรับการกระทำความผิดทางคอมพิวเตอร์ในรูปแบบใหม่ ซึ่งกฎหมายปัจจุบันนั้นอาจยังไม่สามารถรองรับหรือครอบคลุมถึง เช่น การกระทำให้ระบบคอมพิวเตอร์ไม่สามารถทำตามคำสั่งที่กำหนดไว้ หรือทำให้การทำงานผิดพลาดไปจากคำสั่งที่กำหนดไว้ หรือใช้วิธีการใดๆ เข้าล่วงรู้ข้อมูล แก้ไข หรือทำลายข้อมูลของบุคคลอื่นในระบบคอมพิวเตอร์โดยมิชอบ หรือใช้ระบบคอมพิวเตอร์เพื่อเผยแพร่ข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ หรือมีลักษณะอันลามกอนาจาร และเพื่อกำหนดบทบัญญัติเกี่ยวกับอำนาจหน้าที่ของพนักงาน เจ้าหน้าที่ซึ่งต้องมีความรู้ความชำนาญพิเศษทางด้านคอมพิวเตอร์เพื่อให้ปฏิบัติหน้าที่ตามกฎหมายต่อไป

หลักการของพระราชบัญญัติ
พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.2550 แบ่งออกเป็น 2 หมวด โดยหมวดแรกนั้น จะกำหนดเกี่ยวกับฐานความผิดและบทลงโทษเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ ส่วนหมวดที่สองนั้น จะกำหนดเกี่ยวกับพนักงานเจ้าหน้าที่ ทั้งนี้ก่อนบทบัญญัติทั้งสองหมวดนั้น จะเป็นบทบัญญัติที่กำหนดเกี่ยวกับชื่อพระราชบัญญัติ, วันประกาศใช้บังคับ, คำนิยาม และรัฐมนตรีรักษาการ

คำนิยาม
มีการกำหนดคำนิยามที่สำคัญไว้หลายคำ ได้แก่ "ระบบคอมพิวเตอร์" . "ข้อมูลคอมพิวเตอร์" . "ข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์", "ผู้ให้บริการ", "ผู้ใช้บริการ" , "พนักงานเจ้าหน้าที่", และ "รัฐมนตรี"

หมวดที่ 1 ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์
สำหรับบทบัญญัติในหมวดที่หนึ่ง มีทั้งสิ้น 11 มาตรา กล่าวคือตั้งแต่มาตรา 5 ถึงมาตรา 15 ทั้งนี้ โดยตั้งแต่มาตรา 5 ถึงมาตรา 12 นั้น จะเป็นบทบัญญัติที่กำหนดลักษณะการกระทำความผิดซึ่งกระทบโดยตรงต่อการรักษาความลับ(Confidentiality) , ความครบถ้วน (Integrity) , และสภาพพร้อมใช้งาน (Availability) ของระบบคอมพิวเตอร์และข้อมูลคอมพิวเตอร์ สำหรับการกระทำความผิดที่กระทบต่อการรักษาความลับ เช่น การเข้าถึงระบบคอมพิวเตอร์ของบุคคลอื่นซึ่งมีมาตรการป้องกันการเข้าถึงเอาไว้ (มาตรา 5) , การล่วงรู้มาตรการการป้องกันการเข้าถึงระบบคอมพิวเตอร์ (ตัวอย่างคือ การล่วงรู้รหัสผ่าน (Password) หรือรหัสลับ (secret code) เป็นต้น) (มาตรา 6) , การเข้าถึงข้อมูลคอมพิวเตอร์ของบุคคลอื่น (มาตรา 7), หรือการดักข้อมูลคอมพิวเตอร์ (มาตรา 8)

ส่วนการกระทำความผิดที่กระทบต่อความครบถ้วนของระบบคอมพิวเตอร์หรือข้อมูลคอมพิวเตอร์นั้น ความครบถ้วนในที่นี้ หากกล่าวให้เข้าใจโดยง่ายหมายความว่า ในกรณีที่มีการป้อนหรือพิมพ์ข้อมูลคอมพิวเตอร์ไว้เช่นใด โดยทั่วไปหากจะเรียกข้อมูลคอมพิวเตอร์นั้นมาอ่าน เรียกดู หรือใช้ข้อมูลดังกล่าวอีกครั้ง ข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่อยู่หรือเก็บไว้ในคอมพิวเตอร์นั้น ก็ควรจะแสดงบนจอคอมพิวเตอร์ด้วยข้อมูลหรือข้อความที่ครบถ้วนเหมือนที่พิมพ์หรือป้อนไว้แต่เดิม ตัวอย่างการกระทำความผิดในลักษณะนี้ เช่น การรบกวนการทำงานของข้อมูลคอมพิวเตอร์ด้วยการทำให้เสียหาย ทำลาย แก้ไข เปลี่ยนแปลง หรือเพิ่มเติมข้อมูลคอมพิวเตอร์ (มาตรา9) เป็นต้น

ส่วนการกระทำความผิดที่กระทบต่อสภาพพร้อมใช้งานตามปกติของระบบคอมพิวเตอร์หรือข้อมูลคอมพิวเตอร์ เช่น การกระทำความผิดด้วยการป้อนชุดคำสั่งหรือโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่ไม่พึงประสงค์ อาทิ "ไวรัส" ในคอมพิวเตอร์ เพื่อให้ระบบคอมพิวเตอร์ทำงานผิดเพี้ยนไปจากเดิมหรือไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ (มาตรา 10)

อย่างไรก็ตามในการกระทำความผิดอันเป็นการรบกวนระบบคอมพิวเตอร์หรือข้อมูลคอมพิวเตอร์ให้ทำงานหรือแสดงผลต่างไปจากเดิมหรือไม่เป็นไปตามปกตินั้น พระราชบัญญัติก็ได้มีการกำหนดโทษหนักขึ้นในกรณีที่มีเหตุฉกรรจ์ไว้ด้วย กล่าวคือ หากกระทำความผิดก่อให้เกิดผลอันเป็นความเสียหายแก่ข้อมูลคอมพิวเตอร์ หรือกระทบต่อการรักษาความมั่นคงปลอดภัยของประเทศ ความปลอดภัยสาธารณะ ความมั่นคงทางเศรษฐกิจ การบริการสาธารณะ หรือการกระทำต่อข้อมูลคอมพิวเตอร์หรือระบบคอมพิวเตอร์ที่มีไว้เพื่อประโยชน์สาธารณะ หรือการกระทำดังกล่าวก่อให้เกิดอันตรายแก่ร่างกายหรือชีวิตของประชาชน ผู้กระทำผิดดังกล่าวก็ต้องรับโทษหนักขึ้น (มาตรา 11)

นอกจากนั้น ยังได้มีการกำหนดฐานความผิดสำหรับการจำหน่ายหรือเผยแพร่ชุดคำสั่งที่จัดทำขึ้นเพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการกระทำความผิดที่กล่าวมาข้างต้น เช่น การจงใจหรือเจตนาเผยแพร่ไวรัสที่ใช้ในการก่อให้เกิดความเสียหายหรือทำลายข้อมูลคอมพิวเตอร์ หรือชุดคำสั่งที่เรียกว่า spyware เพื่อไว้ใช้โจรกรรมความลับทางการค้า เป็นต้น (มาตรา 12)

ส่วนพระราชบัญญัติตั้งแต่มาตรา 13 ถึงมาตรา 15 นั้น จะเป็นลักษณะการกระทำความผิดที่เกี่ยวเนื่องกับการใช้คอมพิวเตอร์ในทางมิชอบเพื่อกระทำความผิดในลักษณะต่างๆ เช่น การปลอมแปลงข้อมูลคอมพิวเตอร์, การเผยแพร่ข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ ซึ่งก่อให้เกิดความตื่นตระหนกกับประชาชน, การเผยแพร่ข้อมูลคอมพิวเตอร์อันมีลักษณะลามก, การกระทำความผิดของผู้ให้บริการที่มิได้ลบข้อมูลคอมพิวเตอร์อันไม่เหมาะสม , และการตัดต่อภาพอันทำให้บุคคลอื่นเสียหาย เป็นต้น

นอกจากนี้ การกำหนดว่าเจ้าหน้าที่สามารถเรียกให้ผู้บริการส่งข้อมูลประวัติการใช้งานคอมพิวเตอร์ย้อนหลัง 90 วัน ก็เป็นการเพิ่มภาระให้กับผู้ให้บริการเป็นอย่างมาก และการกระทำทางปกครองของเจ้าหน้าที่ก็ไม่จำเป็นต้องขออนุญาตศาล ดังนั้น หลักประกันที่ให้กับผู้ให้บริการจึงมีน้อยลง และเสี่ยงต่อการถูกเรียกข้อมูลมาใช้ หากผู้ให้บริการไม่มีศักยภาพในการจัดเก็บประวัติข้อมูล ก็อาจต้องโทษ อันเนื่องมาจากไม่สามารถหาประวัติข้อมูลมาให้แก่เจ้าหน้าที่ได้

ร่างพระราชบัญญัติในส่วนนี้มี 13 มาตรา ตั้งแต่ร่างมาตรา 16 ถึงร่างมาตรา 28 โดยได้มีการกำหนดอำนาจของพนักงานเจ้าหน้าที่ซึ่งมีสาระสำคัญ ดังนี้

คุณสมบัติของพนักงานเจ้าหน้าที่
พระราชบัญญัติได้กำหนดไว้ว่าพนักงานเจ้าหน้าที่เหล่านั้นต้องมีคุณสมบัติพิเศษ กล่าวคือ มีความรู้ความชำนาญด้านคอมพิวเตอร์และผ่านหลักสูตรอบรมที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารกำหนด (มาตรา 26) เพื่อให้มีอำนาจตามที่กฎหมายกำหนด

อำนาจของพนักงานเจ้าหน้าที่
ในกรณีที่มีเหตุอันควรสงสัย พนักงานเจ้าหน้าที่มีอำนาจสั่งให้บุคคลซึ่งครอบครองหรือควบคุมข้อมูลคอมพิวเตอร์ ส่งมอบข้อมูลคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์ดังกล่าวให้แก่พนักงานเจ้าหน้าที่เท่าที่จำเป็น, ทำสำเนาข้อมูลคอมพิวเตอร์จากระบบคอมพิวเตอร์ที่ต้องสงสัย , ตรวจสอบหรือเข้าถึงระบบคอมพิวเตอร์, ถอดรหัสข้อมูลคอมพิวเตอร์, เรียกข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ และยึดถือหรืออายัดระบบคอมพิวเตอร์ (มาตรา 16)

อย่างไรก็ตามการใช้อำนาจข้างต้น จะต้องกระทำเท่าที่จำเป็นเพื่อป้องกันและปราบปรามการกระทำความผิดตามพระราชบัญญัติเท่านั้น (มาตรา 18) เช่นการทำสำเนาข้อมูลคอมพิวเตอร์ (มาตรา16(2)) นั้น ทำได้เฉพาะที่มีเหตุอันควรสงสัยว่ามีการกระทำความผิดโดยกระทำความผิดโดยการรบกวนรูปแบบหนึ่งรูปแบบใดกับข้อมูลคอมพิวเตอร์ (มาตรา9) ต้องไม่เป็นอุปสรรคในการดำเนินกิจการของเจ้าของหรือผู้ครอบครองข้อมูลคอมพิวเตอร์เกินความจำเป็น (มาตรา 18 วรรคสอง)

การตรวจสอบการใช้อำนาจ
ในการยึดหรืออายัดระบบคอมพิวเตอร์ที่ต้องสงสัยต้องมีหนังสือยึดหรืออายัดซึ่งทำตามที่กำหนดไว้ในกฎกระทรวงไปแสดง และจะยึดหรืออายัดระบบคอมพิวเตอร์ได้ไม่เกิน 30 วัน หากเกินระยะเวลาที่กำหนดไว้ ต้องไปยื่นคำร้องขอต่อศาลอาญาเพื่อขอขยายเวลาดังกล่าว โดยศาลจะอนุญาตได้ไม่เกิน 60 วัน

อย่างไรก็ตาม ในการใช้อำนาจของพนักงานเจ้าหน้าที่ในการตรวจสอบหรือเข้าถึงระบบคอมพิวเตอร์ ข้อมูลคอมพิวเตอร์ หรือข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์อันเป็นหลักฐานหรืออาจใช้เป็นหลักฐานในการกระทำความผิด หรือเพื่อสืบสวนหาตัวผู้กระทำความผิด (มาตรา 16(3)) และการเรียกข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ อันเป็นบันทึกการเข้าออกจากระบบของผู้ใช้บริการที่ผู้ให้บริการเก็บรักษาไว้อันเป็นหลักฐานสำคัญในการหาตัวผู้กระทำความผิด ซึ่งไม่ให้รวมถึงเนื้อหาของข้อมูลที่บุคคลติดต่อกัน (มาตรา 16 (5)) พนักงานเจ้าหน้าที่ต้องบันทึกรายละเอียดการดำเนินการและเหตุผลในการดำเนินการ รายงานต่อศาลจังหวัดที่มีเขตอำนาจหรือศาลอาญาภายใน 24 ชั่วโมงนับแต่เวลาลงมือดำเนินการ ทั้งนี้ โดยศาลมีอำนาจใช้ดุลพินิจที่จะสั่งระงับการดำเนินการดังกล่าวได้ หากเห็นว่าเกินความจำเป็น (มาตรา 18 วรรคสาม)

อำนาจสั่งการเกี่ยวกับชุดคำสั่งไม่พึงประสงค์ (โปรแกรมชั่วร้าย)
เนื่องจากในปัจจุบันได้มีการพัฒนาชุดคำสั่งหรือโปรแกรมไม่พึงประสงค์มากมาย การจัดการกับปัญหาดังกล่าวก็จะยากมากยิ่งขึ้นด้วยเช่นเดียวกัน ด้วยเหตุ พระราชบัญญัติจึงได้ให้อำนาจพนักงานเจ้าหน้าที่ในการสั่งห้ามจำหน่ายหรือเผยแพร่ รวมทั้งสั่งให้เจ้าของหรือผู้ครอบครองข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่มีชุดคำสั่งพึงประสงค์รวมอยู่ด้วยนั้นได้ หรืออาจกำหนดเงื่อนไขการใช้ มีไว้ครอบครอง หรือเผยแพร่ชุดคำสั่งดังกล่าวด้วยก็ได้

อย่างไรก็ตาม ชุดคำสั่งไม่พึงประสงค์นั้น ได้มีการพัฒนาให้สามารถนำไปใช้งานให้มีประสิทธิผล พระราชบัญญัติจึงได้เปิดกว้างให้มีการกำหนดว่า ชุดคำสั่งใดบ้างที่มีลักษณะที่พนักงานเจ้าหน้าที่มีอำนาจสั่งการให้ดำเนินการใดๆ ตามที่กล่าวไว้ข้างต้นได้ แต่ในขณะเดียวกัน เนื่องจากชุดคำสั่งเหล่านั้น ก็อาจมีการนำไปใช้ในลักษณะที่เป็นคุณได้เช่นกัน ดังนั้น จึงได้มีการกำหนดข้อยกเว้นเอาไว้ด้วยเช่นกันว่า การใช้อำนาจของพนักงานเจ้าหน้าที่ในการสั่งการกับชุดคำสั่งไม่พึงประสงค์หรือชั่วร้ายนั้น มิให้รวมถึงชุดคำสั่งที่พัฒนาขึ้นมาเพื่อมุ่งประสงค์ให้นำไปใช้ในการป้องกันหรือแก้ไขชุดคำสั่งชั่งร้ายดังกล่าว โดยให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารมีอำนาจในการประกาศว่า ชุดคำสั่งใดบ้างเป็นชุดคำสั่งที่ชั่วร้ายไว้ในกฎกระทรวง (มาตรา 19)

การควบคุมการใช้อำนาจ และข้อห้ามมิให้เปิดเผยพยานหลักฐานที่ได้
พนักงานเจ้าหน้าที่ตามกฎหมายฉบับนี้ จะมีคุณสมบัติพิเศษและมีความสามารถที่มากกว่าพนักงานทั่วๆ ไป ในการเข้าถึงระบบคอมพิวเตอร์และข้อมูลคอมพิวเตอร์ ในการเข้าใจกลไกและรูปแบบการกระทำความผิด และพระราชบัญญัติก็ได้ให้อำนาจสำคัญกับพนักงานเจ้าหน้าที่ในการรวบรวมพยานหลักฐานเพื่อหาตัวผู้กระทำความผิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเข้าถึงระบบคอมพิวเตอร์ ข้อมูลคอมพิวเตอร์ หรือข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ (มาตรา 16(3)) อันอาจกระทบต่อความเป็นส่วนตัว ความลับในการติดต่อสื่อสาร หรือความลับทางการค้า อันเป็นสิทธิพึงมีของประชาชนได้โดยง่าย จึงจำเป็นต้องตรวจสอบการใช้อำนาจดังที่ได้กล่าวมาข้างต้น และในขณะเดียวกันก็จำเป็นต้องควบคุมการใช้อำนาจด้วย เพราะการมีอำนาจกระทำการใดๆ ก็ตามที่กำหนดไว้ในพระราชบัญญัติ อาจเป็นที่มาของการอาศัยฝีมือของพนักงานเจ้าหน้าที่ตามที่กำหนดไว้ในพระราชบัญญัติ ในการสืบสวนหรือรวบรวมพยานหลักฐานสำหรับการกระทำความผิด หรือมีเหตุอันควรสงสัยว่าจะมีการกระทำความผิดอื่นๆ นอกเหนือจากการกระทำความผิดที่กำหนดไว้ในพระราชบัญญัติ และเพื่อป้องกันมิให้พนักงานเจ้าหน้าที่ใช้อำนาจในทางมิชอบในประการอื่น

ดังนั้น พระราชบัญญัติจึงได้กำหนดห้ามมิให้พนักงานเจ้าหน้าที่เปิดเผยหรือส่งมอบข้อมูลคอมพิวเตอร์ ข้อมูลจราจรคอมพิวเตอร์ หรือข้อมูลของผู้ให้บริการที่ได้มาให้กับบุคคลใด (มาตรา 20 วรรคหนึ่ง) เว้นแต่เพื่อประโยชน์ในการดำเนินคดีตามพระราชบัญญัติ, การใช้อำนาจในทางมิชอบของพนักงานเจ้าหน้าที่, และการกระทำตามคำสั่งศาลในการพิจารณาคดี (มาตรา 20 วรรคสอง)

อย่างไรก็ตาม แม้มีกฎหมายอื่นให้อำนาจในการเรียกพยานหลักฐานหรือข้อมูลใดๆ ซึ่งมิใช่ข้อยกเว้นที่กล่าวไว้ในมาตรา 20 วรรคสอง พระราชบัญญัตินี้ก็ห้ามมิให้นำกฎหมายนั้นมาใช้บังคับ ด้วยเหตุที่พระราชบัญญัติฉบับนี้ ถือเป็นกฎหมายพิเศษยิ่งกว่ากฎหมายอื่นใด (มาตรา 20 วรรคสาม) ทั้งนี้ โดยได้กำหนดโทษในกรณีที่พนักงานเจ้าหน้าที่ฝ่าฝืนบทบัญญัติข้างต้นเอาไว้ด้วย รวมถึงกรณีที่พนักงานเจ้าหน้าที่กระทำการฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติของกฎหมายโดยประมาท (มาตรา 20 วรรคสี่ และมาตรา 21 ตามลำดับ) นอกจากนั้น ก็ได้กำหนดระวางโทษสำหรับบุคคลซึ่งล่วงรู้ข้อมูลหรือพยานหลักฐานที่พนักงานเจ้าหน้าที่ได้มา และเปิดเผยข้อมูลดังกล่าวต่อบุคคลที่สามเอาไว้ด้วย (มาตรา 22) และก็ได้บัญญัติให้รับกันโดยกำหนดให้พยานหลักฐานที่ได้มาโดยฝ่าฝืนต่อหลักการควบคุมการใช้อำนาจของพนักงานเจ้าหน้าที่ซึ่งกล่าวไว้ข้างต้น โดยมิให้รับฟังพยานหลักฐานเหล่านั้น ในการดำเนินการใดๆ อันเป็นโทษแก่เจ้าของหรือผู้ครอบครองข้อมูล (มาตรา 23)

หน้าที่ของผู้ให้บริการในการเก็บรักษาข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์
เนื่องจากข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์เป็นพยานหลักฐานสำคัญในการหาตัวผู้กระทำความผิดพระราชบัญญัติ จึงได้กำหนดให้ผู้ให้บริการต้องเก็บรักษาข้อมูลดังกล่าวไว้ไม่น้อยกว่า 30 วัน และในกรณีที่จำเป็นพนักงานเจ้าหน้าที่ก็อาจสั่งให้ผู้ให้บริการเก็บข้อมูลดังกล่าวไว้เกิน 30 วัน แต่ไม่เกิน 90 วันก็ได้ อย่างไรก็ตาม เพื่อให้กฎหมายที่จะใช้บังคับมีความยืดหยุ่น ทันสมัย และสอดคล้องกับสภาพข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น พระราชบัญญัติจึงได้กำหนดให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร กำหนดว่าผู้ให้บริการที่มีหน้าที่ซึ่งกฎหมายกำหนดไว้ข้างต้น ได้แก่ ผู้ให้บริการประเภทใด และจะกำหนดให้ผู้ให้บริการเก็บรักษาข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ไว้เมื่อใด ให้เป็นไปตามที่ประกาศในราชกิจจานุเบกษา ทั้งนี้ พระราชบัญญัติก็ได้กำหนดว่า หากผู้ให้บริการใดไม่ปฏิบัติตามหน้าที่ซึ่งกำหนดไว้ ก็ต้องระวางโทษที่กำหนดไว้ อีกทั้งยังได้กำหนดว่า หากผู้ใดขัดขวางการปฏิบัติหน้าที่ หรือไม่ปฏิบัติตามคำสั่งของพนักงานเจ้าหน้าที่ อันรวมถึงอำนาจสั่งการเกี่ยวกับชุดคำสั่งไม่พึงประสงค์ (โปรแกรมชั่วร้าย) (มาตรา 16 และมาตรา 19 ตามลำดับ) ก็ให้พนักงานเจ้าหน้าที่มีอำนาจสั่งปรับทางปกครอง (มาตรา 25)

การทำงานร่วมกันระหว่างพนักงานเจ้าหน้าที่ และพนักงานสอบสวน
ในพระราชบัญญัติได้กำหนดให้นายกรัฐมนตรีร่วมกับรัฐมนตรีรักษาการ ร่วมกันกำหนดระเบียบเกี่ยวกับแนวทางและวิธีการดำเนินการในการจับ ควบคุม ค้น และสอบสวน (มาตรา 28)

การบังคับใช้ พ.ร.บ.ฉบับนี้ เจ้าหน้าที่มีอำนาจในการหาหลักฐานหรือหาตัวผู้กระทำความผิดได้ ถ้า"มีเหตุอันควรเชื่อได้ว่า"มีการกระทำความผิดตาม พ.ร.บ. ซึ่งการวัดว่าการกระทำใดร้ายแรงเพียงพอจน"มีเหตุอันควรเชื่อได้ว่า"นั้น อยู่ในดุลยพินิจของเจ้าหน้าที่ระดับปฏิบัติการ โดยเฉพาะการใช้อำนาจตาม มาตรา 18 (1) (2) (3) ไม่จำเป็นต้องขออนุญาตจากศาลก่อน ดังนั้น จึงอาจเกิดการละเมิดสิทธิเสรีภาพของประชาชนอันเนื่องมาจากการใช้ดุลยพินิจของเจ้าหน้าที่ได้ ซึ่งเป็นที่วิตกกังวลกันว่าอาจมีการใช้อำนาจตามมาตรานี้ไปในทางกลั่นแกล้งฝ่ายตรงข้ามหรือศัตรูทางการเมือง หรือผู้ที่มีความเห็นขัดแย้งกับรัฐบาล เช่น อาจถูกเรียกตัวมาสอบสวน ถูกเรียกข้อมูลมาใช้ปรักปรำผู้ต้องหาได้

กรณีศึกษา

กรณีฟ้าเดียวกัน
กระดานข่าวของเว็บฟ้าเดียวกัน มีคนเข้ามาโพสต์ข้อความและกระทู้ที่หมิ่นเหม่ต่อการหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ และมีเจ้าหน้าที่ของกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศที่ทำหน้าที่ตรวจตราเว็บไซต์ที่ไม่เหมาะสมและมีลักษณะขัดต่อกฎหมาย ทำการบล็อกกระดานความคิดเห็นรวมถึงเว็บไซต์ทั้งหมดที่มิได้มีความเกี่ยวข้องกับการหมิ่นระบรมเดชานุภาพแต่อย่างใด เมื่อผู้ประกอบการเว็บไซต์ฟ้าเดียวกันได้ฟ้องร้องไปยังศาลปกครอง ศาลได้ตัดสินให้มีการยกเลิกการปิดเว็บไซต์และกระดานข่าว เนื่องจากกฎหมายที่เกี่ยวกับการหมิ่นพระบรมเดชานุภาพผู้ที่เป็นเจ้าพนักงานตามกฎหมายอาญา ก็คือ เจ้าหน้าที่ตำรวจ ซึ่งอาจต้องส่งสำนวนไปยังอัยการเพื่อร้องให้ศาลพิจารณาปิดเว็บไซต์หรือลบข้อความที่ไม่เหมะสม แต่เจ้าหน้าที่ของกระทรวงไม่มีอำนาจในการใช้ดุลยพินิจเบ็ดเสร็จเด็ดขาดในการปิดเว็บไซต์ใดด้วยฐานความผิดหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ และพ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ก็กำหนดขั้นตอนให้เจ้าหน้าที่ต้องขอความเห็นชอบจากรัฐมนตรีให้ยื่นเรื่องไปยังศาลเพื่อขอให้มีคำสั่งระงับการเผยแพร่เว็บไซต์ที่ไม่เหมะสม แต่การกระทำของเจ้าหน้าที่กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศเป็นใช้อำนาจโดยขัดต่อกระบวนการที่กฎหมายวางกรอบไว้ ดังนั้นการปิดเว็บไซต์ฟ้าเดียวกันจึงเป็นการใช้อำนาจทางปกครองที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ศาลพิจารณาให้มีการเยียวยาโดยการยกเลิกคำสั่งทางปกครองที่ไม่ชอบ ด้วยการสั่งให้ยุติการปิดเว็บไซต์ เว็บไซต์ฟ้าเดียวกันจึงสามารถกลับมาให้บริการในสารบบ ได้อีกครั้ง

กรณีมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน
ช่วงหลังรัฐประหาร 19 กันยา (2549) ทางเว็บไซต์มหาวิทยาลัยเที่ยงคืนได้ดำเนินการต่อต้านรัฐประหาร และการกระทำที่เข้าข่ายเผด็จการอย่างต่อเนื่อง โดยเจ้าหน้าที่กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศได้ปิดเว็บไซต์ของมหาวิทยาลัยเที่ยงคืนผ่านเซิร์ฟเวอร์ผู้ให้บริการหลัก ผู้ดูแลเว็บไซต์(รศ.สมเกียรติ ตั้งนโม) ได้ยื่นคำร้องต่อคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ และต่อศาลปกครอง ต่อมาศาลปกครองได้นัดให้คู่กรณีทั้งสองฝ่ายมาให้ปากคำ หลังจากศาลรับฟังจากทั้งสองฝ่าย พบว่า เจ้าหน้าที่กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศได้ดำเนินการปิดเว็บไซต์เองโดยมิได้มีอำนาจตามกฎหมาย เนื่องจากกฎหมายกำหนดว่าให้เจ้าหน้าที่ยื่นเรื่องให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศใช้ดุลยพินิจในการส่งเรื่องร้องขอต่อศาลให้พิจารณาปิดเว็บไซต์ที่มีลักษณะไม่เหมาะสมหรือผิดกฎหมาย และยังพบข้อเท็จจริงว่า เจ้าหน้าที่กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศได้ให้การว่าทำการพิจารณาปิดเว็บไซต์เองเป็นประจำ โดยมิได้ทำเรื่องร้องขอให้รัฐมนตรีออกคำสั่งเพื่อดำเนินกระบวนการปิดเว็บไซต์อย่างเป็นทางการแต่อย่างใด เมื่อศาลพิเคราะห์เห็นแล้วว่าการกระทำของเจ้าหน้าที่มีลักษณะการใช้อำนาจทางปกครองที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย จึงวินิจฉัยให้มีการเยียวยาโดยให้ส่งเรื่องไปยังรัฐมนตรีกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศทำการเปิดเว็บไซต์อีกครั้ง และศาลปกครองยังมีคำสั่งให้รัฐมนตรีว่าการกระรวงเทคโนโลยีสารสนเทศทำจดหมายแจ้งยกเลิกการระงับการเผยแพร่มาถึงเว็บไซต์ด้วย

กรณีพันทิพย์
หลังจากการรัฐประหารเมื่อวันที่ 19 กันยายน 2549 มีผู้เข้าไปแสดงความคิดเห็นทางการเมืองบนเว็บบอร์ดราชดำเนินซึ่งอยู่ในเว็บไซต์พันทิพย์เป็นจำนวนมาก คณะรัฐประหารได้มีคำสั่งและขอความร่วมมือเจ้าของเว็บไซต์ต่างๆ ซึ่งรวมถึงพันทิพย์ให้ดูแลกวดขันเนื้อหาและการแสดงความคิดเห็นในเว็บไซต์ของตน ไมให้มีลักษณะปลุกระดมและต่อต้านคณะรัฐประหารและรัฐบาลที่มาจากการแต่งตั้ง ด้วยเหตุนี้ ทางผู้ดูแลเว็บไซต์พันทิพย์ได้ทำการเซ็นเซอร์ตัวเองโดยการปิดเว็บบอร์ดหน้าราชดำเนินลงชั่วคราว โดยให้เหตุผลว่า ไม่ต้องการให้เนื้อหาของหน้านี้มีลักษณะเข้าข่ายปลุกระดม ต่อต้านคณะรัฐประหารและรัฐบาล อันจะเป็นเหตุให้เว็บไซต์พันทิพย์ทั้งหมดต้องปิดตัวลงไป อันเนื่องมาจากเนื้อหาเว็บบอร์ดราชดำเนิน ดังนี้ จะเห็นได้ว่าทางผู้ประกอบการมิได้เซ็นเซอร์ตัวเองด้วยใจสมัคร แต่เป็นเพราะกลัวเกรงต่อผลร้ายที่อาจเกิดขึ้นกับเว็บไซต์ กรณีนี้ไม่มีการร้องทุกข์ต่อกระบวนการยุติธรรมเพื่อให้มีการเปิดเว็บบอร์ดดังกล่าวขึ้น

จากกรณีนี้เห็นได้ชัดว่าฝ่ายผู้มีอำนาจรัฐในขณะนั้น ทั้งคณะรัฐประหารและรัฐบาลแต่งตั้งได้ใช้อิทธิพลและอำนาจข่มขู่กดดันให้ผู้ดูแลเว็บไซต์ปิดเว็บบอร์ดราชดำเนิน ซึ่งเป็นช่องทางในการแสดงความคิดเห็นทางการเมืองของประชาชน ซึ่งเราสามารถวิเคราะห์ให้เห็นว่า ผู้กุมอำนาจรัฐต้องการควบคุมทิศทางข่าวสาร และสกัดกั้นความคิดเห็นฝั่งตรงข้าม แต่ไม่อาจทำได้โดยตรง เนื่องจากช่องทางเว็บบอร์ดนั้นมีผู้ประกอบการคอยควบคุมอยู่ จึงต้องใช้วิธีการกดดันผู้ประกอบการแทน ในลักษณะการข่มขู่กดดันว่า ถ้าปล่อยให้มีช่องทางเว็บบอร์ดดังกล่าวอยู่อีกก็อาจจะต้องสูญเสียการบริการเว็บไซต์ทั้งหมดไป ทั้งนี้การกระทำดังกล่าวของผู้มีอำนาจมิได้มีตัวบทกฎหมายรองรับการใช้อำนาจข่มขู่กดดัน

สำหรับประเด็นการกระทำของรัฐที่มีลักษณะการใช้อำนาจโดยปราศจากกฎหมายรองรับ ก็ได้มีผู้ตั้งข้อสังเกต และทำข้อโต้แย้งไว้ด้วย ดังจะเห็นได้จากกรณีของเว็บไซต์อื่นที่ถูกปิด (เว็บไซต์ที่มีเจตนารมณ์ทางการเมืองที่ชัดเจนและแน่วแน่) ได้ทำการร้องทุกข์ไปสู่กระบวนการเยียวยาสิทธิ โดยยกประเด็นการใช้อำนาจโดยมิชอบด้วยกฎหมายขึ้นต่อสู้ ซึ่งมีแนวโน้มว่าการกระทำของรัฐดังกล่าว จะถูกชี้ว่าเป็นการกระทำที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย เนื่องจากไม่มีฐานทางกฎหมายใดๆ ให้การรองรับอย่างชัดแจ้ง ดังนั้น ฝ่ายอำนาจรัฐจึงได้มีความพยายามผลักดันกฎหมายที่ให้อำนาจแก่เจ้าพนักงาน ในการสั่งปิดเว็บไซต์ที่เห็นว่าไม่เหมาะสม

แนวความคิดข้างต้นได้ถูกผลักดันเข้ามาอยู่ใน พ.ร.บ. ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ เนื่องจากบทบัญญัติของพ.ร.บ.นี้ มีการให้อำนาจแก่เจ้าพนักงานในการขอเก็บข้อมูลหลักฐานเพื่อนำไปสู่การฟ้องร้องให้ศาลปิดเว็บไซต์ต่างๆ ได้ ซึ่งน่าจะเข้าข่ายเป็นการลิดรอนสิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นผ่านช่องทางอินเตอร์เน็ต อันไม่เป็นผลดีต่อบรรยากาศประชาธิปไตยที่ต้องส่งเสริมให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นอย่างกว้างขวางและหลากหลาย

Hack & Crack
กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศมีนโยบายสกัดกั้นและปิดเว็บไซต์ที่ไม่เหมาะสมทั้งที่เป็นเว็บไซต์ภายในประเทศและเว็บไซต์ที่ใช้เซิร์ฟเวอร์ของต่างประเทศ แต่ด้วยอุปสรรคทางข้อกฎหมายทำให้ทางกระทรวงไม่สามารถปิดและสกัดกั้นเว็บไซต์ที่ใช้เซิร์ฟเวอร์ของต่างประเทศได้ ดังนั้นจึงไม่อาจใช้อำนาจหรือควบคุมให้เจ้าของเซิร์ฟเวอร์เหล่านั้นทำตามนโยบาย ด้วยเหตุนี้ กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศจึงใช้วิธีการให้เจ้าหน้าที่เจาะเข้าไปในฐานข้อมูลในเว็บไซต์ต่างประเทศเหล่านั้น แล้วทำการสกัดกั้นหรือทำลายเว็บไซต์ลง เพื่อป้องกันไมให้ผู้ใดได้เข้าไปดูเว็บไซต์ที่มีลักษณะไม่เหมาะสม ซึ่งทางกระทรวงก็ยอมรับว่าการกระทำดังกล่าวไม่มีกฎหมายรองรับ และเป็นทางเลือกที่กระทรวงต้องทำเพื่อเห็นแก่ความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชน และรักษาเกียรติยศ ชื่อเสียง วัฒนธรรมอันดีงามของประเทศเอาไว้ ทั้งนี้การที่กระทรวงไม่สามารถร้องขอให้ประเทศเจ้าของเขตอำนาจเหนือเซิร์ฟเวอร์เหล่านั้นทำการปิดเว็บไซต์ ก็ด้วยเหตุที่ประเทศเหล่านั้นมิได้มีข้อกฎหมายทีเอื้อให้มีการใช้อำนาจปิดเว็บไซต์ดังกล่าวนั่นเอง กระทรวงฯจึงต้องอาศัยวิธีการ Hack & Crack เข้าไปจัดการกับปัญหาแม้จะรู้ว่าเป็นการกระทำที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายก็ตาม

แนวทางในการป้องกันและแก้ไขปัญหาในการจำกัดสิทธิเสรีภาพ
แนวทางแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า
ระบบกฎหมายไทยได้มีหลักประกันสิทธิเสรีภาพของประชาชนอยู่แล้ว ดังนั้น เราควรแก้ไขปัญหาการลิดรอนสิทธิเสรีภาพ โดยอาศัยกระบวนการที่มีอยู่ก่อน แล้วจึงเสนอให้มีการปรับปรุงหลักประกันสิทธิเสรีภาพเพิ่มเติมภายหลัง แนวทางแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าที่ระบบกฎหมายรองรับอยู่แล้วมี 3 แนวหลักๆ ได้แก่

1. การโต้แย้งดุลยพินิจหรือคำสั่งของเจ้าพนักงาน
ปัจจุบันระบบกฎหมายไทยได้มีการยอมรับเรื่องการโต้แย้งดุลยพินิจหรือคำสั่งของเจ้าพนักงานผ่านกลไกของกฎหมายวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง กล่าวคือ เจ้าพนักงานจะต้องใช้ดุลยพินิจภายใต้กรอบที่กฎหมายกำหนดไว้เท่านั้น หากต้องการจะออกคำสั่งที่กระทบกระเทือนต่อสิทธิของประชาชน จะต้องมีกฎหมายรองรับ หากเจ้าพนักงานใช้ดุลยพินิจหรือออกคำสั่งเกินขอบเขตของกฎหมายหรือปราศจากฐานทางกฎหมายรองรับ คำสั่งเหล่านั้นก็จะมิชอบด้วยกฎหมาย ไม่สามารถบังคับเอากับประชาชนได้

สำหรับกรณีที่เจ้าพนักงานใช้ดุลยพินิจตัดสินว่าเว็บใดไม่เหมาะสมแล้วออกคำสั่งปิดเว็บ เราอาจโต้แย้งดุลยพินิจและคำสั่งดังกล่าวได้ หากกฎหมาย ไม่ได้ให้อำนาจแก่เจ้าพนักงานผู้นั้นไว้ หรือถ้าเจ้าพนักงานผู้นั้นไม่ได้ปฏิบัติตามวิธีการที่กฎหมายกำหนด การกระทำทางปกครองของเจ้าพนักงานคนนั้น ก็จะมีลักษณะเป็นการกระทำที่มิชอบด้วยกฎหมาย เราสามารถเรียกร้องให้เพิกถอนการกระทำทางปกครองดังกล่าวได้ โดยผ่านวิธีการร้องเรียนผู้บังคับบัญชาให้มีคำสั่งยกเลิกการกระทำดังกล่าว หรืออาจร้องเรียนไปยังหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้เพิกถอนการกระทำดังกล่าวก็ได้ ซึ่งกฎหมายที่พิจารณาว่าเจ้าพนักงานมีอำนาจหรือมีวิธีปฏิบัติราชการอย่างไรนั้น ในที่นี้ก็คือประมวลกฎหมายอาญา หรือ พ.ร.บ. ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์นั่นเอง

2. ร้องเรียนต่อองค์กรตรวจตราสิทธิ : คณะกรรมการสิทธิ ผู้ตรวจการแผ่นดินฯ
รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันได้ออกแบบให้มีองค์กรอิสระเพื่อทำหน้าที่ตรวจตราการทำงานของภาครัฐ และรับเรื่องราวร้องทุกข์จากประชาชนโดยตรงหากเกิดปัญหาการละเมิดสิทธิเสรีภาพของประชาชน หากประชาชนถูกละเมิดสิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น ก็อาจร้องเรียนไปยังองค์กรอิสระเหล่านั้นได้ ซึ่งบรรดาองค์กรดังกล่าว ได้แก่ ผู้ตรวจการแผ่นดินฯ คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนฯ

หากการละเมิดสิทธินั้นเป็นการกระทำของเจ้าพนักงานของรัฐ ประชาชนสามารถร้องเรียนไปยังผู้ตรวจการแผ่นดินได้ เช่น ถ้าเจ้าหน้าที่กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศสั่งปิดเว็บไซต์ ประชาชนสามารถร้องทุกข์ไปยังผู้ตรวจการแผ่นดินให้ตรวจสอบการกระทำของเจ้าหน้าที่ว่าชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ มีลักษณะลิดรอนสิทธิเสรีภาพของประชาชนหรือไม่ แล้วจึงกำหนดวิธีการเยียวยาสิทธิให้แก่ประชาชน ไม่ว่าจะเป็นการทำความเห็น ข้อเสนอแนะ ไปยังหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมถึงการนำคดีขึ้นฟ้องร้องสู่ศาลโดยตรงแทนประชาชน เพื่อให้ศาลวินิจฉัยและมีคำสั่งให้เยียวยาสิทธิต่อไป

สำหรับกรณีทั่วๆ ไป หากมีการละเมิดสิทธิของประชาชนไม่ว่าจากการกระทำของผู้ใดก็ตาม ประชาชนยังสามารถร้องเรียนให้คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนสอบสวนข้อเท็จจริง และทำความเห็น ข้อเสนอแนะไปยังผู้ละเมิดสิทธิ หรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อให้มีการปรับปรุงแก้ไข และเยียวยาสิทธิอย่างเหมาะสม รวมถึงการนำคดีขึ้นฟ้องร้องสู่ศาลโดยตรงแทนประชาชน เพื่อให้ศาลวินิจฉัยและมีคำสั่งให้เยียวยาสิทธิต่อไป

3. การฟ้องร้องในกระบวนการศาล
ประเทศไทยปกครองด้วยระบอบประชาธิปไตย ซึ่งแบ่งแยกการใช้อำนาจอธิปไตย เพื่อประกันสิทธิเสรีภาพให้กับประชาชน โดยศาลใช้อำนาจในการพิจารณาพิพากษาคดี หากฝ่ายบริหารมีการกระทำทางปกครองที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ศาลก็อาจพิพากษาเพิกถอนการกระทำดังกล่าวได้ และมีคำสั่งให้เยียวยาสิทธิแก่ประชาชน ถ้าฝ่ายนิติบัญญัติออกกฎหมายที่มีลักษณะลิดรอนสิทธิเสรีภาพของประชาชน ขัดกับรัฐธรรมนูญ ศาลก็มีอำนาจในการพิพากษาให้กฎหมายนั้นตกไป

ศาลอาญา สามารถประกันสิทธิเสรีภาพของประชาชนได้ ผ่านการพิจารณาพิพากษาคดีที่ผู้ประกอบการเว็บไซต์หรือผู้ที่เข้าไปแสดงความคิดเห็นถูกตั้งข้อกล่าวหาว่าหมิ่นประมาท หมิ่นพระบรมเดชานุภาพ หรือฝ่าฝืนกฎหมายต่างๆ โดยตัดสินคดีไปในทางที่เป็นคุณต่อสิทธิเสรีภาพ เช่น ประชาชนเข้าไปแสดงความคิดเห็นต่อการทำงานของรัฐบาล ไม่ควรถูกกล่าวหาและถูกพิพากษาว่ามีความผิดฐานหมิ่นประมาท เพราะการวิจารณ์นั้นเป็นประโยชน์ต่อสาธารณะ

ศาลแพ่ง สามารถประกันสิทธิเสรีภาพของประชาชนผู้สุจริตได้ ผ่านการเยียวยาความเสียหายที่อาจเกิดจากการเสียโอกาสในการใช้ช่องทางเว็บไซต์ หรือเว็บบอร์ดในการแสดงความคิดเห็นและรับรู้ข้อมูลข่าวสาร โดยศาลอาจกำหนดให้ผู้ที่ละเมิดสิทธิของผู้อื่นชดใช้ค่าเสียหาย ค่าเสียโอกาสให้กับผู้เสียหายได้ เช่น เจ้าของเซิร์ฟเวอร์สกัดกั้นหรือปิดเว็บไซต์ใดเว็บไซต์หนึ่ง ผู้ประกอบการที่ถูกปิดก็อาจเรียกร้องค่าเสียหายต่อศาลแพ่งได้ อันเนื่องมาจากการสูญเสียโอกาสต่างๆ เมื่อถูกปิดเว็บ

ศาลปกครอง สามารถประกันสิทธิเสรีภาพของประชาชนผ่านการเยียวยาความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นจากการกระทำทางปกครองของเจ้าพนักงาน โดยศาลอาจมีคำสั่งให้เพิกถอนการกระทำที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย สั่งให้กระทำการใดๆ เพื่อเยียวยาและส่งเสริมสิทธิให้กับประชาชน รวมถึงสั่งให้มีการชดใช้ค่าเสียหายให้แก่ผู้เสียหายได้อีกด้วย เช่น เจ้าหน้าที่ปิดเว็บไซต์ตามอำเภอใจ ศาลอาจมีคำสั่งให้เพิกถอนการปิดเว็บไซต์ และให้มีมาตรการเฝ้าระวัง รวมถึงให้ชดใช้ค่าเสียหายแก่เจ้าของเว็บไซต์ได้

ศาลรัฐธรรมนูญ สามารถประกันสิทธิเสรีภาพของประชาชนผ่านกระบวนการตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญ โดยศาลสามารถวินิจฉัยกฎหมายที่ออกมาว่ามีบทบัญญัติที่ขัดต่อรัฐธรรมนูญหรือไม่ หากมีบทบัญญัติดังกล่าว ศาลอาจตีความให้ตกไปได้ และถ้าหากหลักการสำคัญหรือกระบวนการของกฎหมายฉบับนั้นมีลักษณะลิดรอนสิทธิเสรีภาพขอประชาชน ศาลก็อาจตีความให้กฎหมายตกไปทั้งฉบับก็ได้

รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน(2550) เปิดโอกาสให้ประชาชนฟ้องร้องต่อศาลได้โดยตรง และสามารถอ้างเรื่องศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ในชั้นศาลได้ ดังนั้น การละเมิดสิทธิเสรีภาพอันเนื่องมาจาก พ.ร.บ. ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ น่าจะเป็นฐานความผิดที่ประชาชนสามารถฟ้องร้องไปยังศาลได้

ข้อเสนอแนะ
การแก้ปัญหา พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ให้อำนาจแก่เจ้าหน้าที่มากขึ้น
เห็นได้จากมาตรา18,19 (การกระทำตาม ม.18 (1)(2)(3) เจ้าพนักงานสามารถใช้อำนาจในการสอบถาม เรียกบุคคล ขอข้อมูลที่ผู้ให้บริการเก็บไว้ได้โดยไม่จำเป็นต้องขออนุญาตจากศาล ตามความในมาตรา18(3) อ้างถึง มาตรา 26 กำหนดให้ผู้บริการต้องเก็บข้อมูลย้อนหลัง 90 วัน และเจ้าพนักงานก็เรียกตรวจสอบได้ทันทีโดยไม่ต้องขออนุญาตจากศาล ซึ่งเป็นการเพิ่มภาระให้กับผู้ให้บริการ(เจ้าของเซิร์ฟเวอร์)เป็นอันมาก เช่น มหาวิทยาลัย ต้องจัดเก็บข้อมูลของทุกองค์กรย่อยๆ ที่อยู่ภายใต้การกำกับดูแล เพื่อเป็นหลักฐาน เนื่องจากเจ้าหน้าที่ของรัฐอาจเรียกเอาข้อมูลเมื่อใดก็ได้ อาจจะต้องปรับกฎหมายหรือกระจายภาระในการจัดเก็บข้อมูลไปให้แก่หน่วยงานย่อยๆ เพื่อให้เกิดความรับผิดชอบของหน่วยงานต่างๆ ที่มีความใกล้ชิดกับผู้ที่ใช้คอมพิวเตอร์ไม่เหมะสม นอกจากนี้ยังเห็นว่าภาระตามกฎหมายข้อนี้มีมาก อาจต้องให้ศาลเข้ามาเป็นผู้พิจารณาว่า เจ้าหน้าที่จะขอข้อมูลได้มากน้อยเพียงใดด้วย

การเพิ่มขั้นตอนในการกลั่นกรองดุลยพินิจของเจ้าพนักงาน
พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ ได้ให้หลักประกันแก่ผู้ที่อาจถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิดกฎหมายอาญา ภาค 2 ลักษณะ 1 หรือ ลักษณะ 1/1 โดยให้ศาลกลั่นกรองการทำหน้าที่ของเจ้าพนักงานไว้ในมาตรา 20 ซึ่งในทางปฏิบัติกลับพบว่า เจ้าหน้าที่ไม่ได้ยื่นเรื่องให้ศาลอนุมัติก่อนที่จะทำการปิดเว็บไซต์ ดังนั้น อาจต้องมีระบบตรวจตราเพื่อป้องกันไม่ให้เจ้าหน้าที่ปิดเว็บไซต์ตามอำเภอใจ ซึ่งถ้ารอให้มีการปิดเว็บไปก่อน แล้วค่อยให้ผู้เสียหายมาร้องต่อศาลภายหลัง ก็จะกระทบกระเทือนต่อสิทธิของประชาชนในช่วงที่เว็บถูกปิดไป ทั้งๆ ที่การกระทำของเจ้าหน้าที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย

ความคลุมเครือของนิยามฐานความผิดใน พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์
เงื่อนไขที่ใช้ในการกล่าวหาว่าผู้ใดกระทำความผิดตาม พ.ร.บ.มาตรา 14 (2)(3) อาทิ "ความเสียหายต่อความมั่นคงของประเทศ" "ก่อให้ประชาชนตื่นตระหนก" "ความมั่นคง" "การก่อการร้าย" นั้น ให้นิยามได้ค่อนข้างยาก ซึ่งในทางปฎิบัติ เจ้าหน้าที่ผู้ดูแลจะใช้ดุลยพินิจตัดสินว่าการกระทำหรือเว็บไซต์ใด เข้าข่ายละเมิดกฎหมายในฐานความผิดต่างๆ ข้างต้น ซึ่งอาจเป็นการกระทำที่ขาดความเข้าใจ มีแรงกดดันทางการเมืองหรือ ตามอำเภอใจ ทำให้ประชาชนอาจถูกลิดรอนสิทธิได้โดยง่าย ดังนั้น จึงต้องมีการฝึกอบรมและให้ความรู้เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานมีความเข้าใจกฎหมายมากขึ้น และไม่ใช้อำนาจไปในทางลบโดยไม่ตั้งใจ

สิทธิเสรีภาพ กับ ความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน
พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ มาตรา 20 ได้ให้อำนาจในการเซ็นเซอร์ข้อมูลกรณีความมั่นคงของรัฐ และเรื่องความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญด้านสิทธิเสรีภาพ แม้จะให้ศาลเป็นผู้กลั่นกรองการใช้ดุลยพินิจ แต่ก็น่าจะเป็นปัญหาในการตีความกฎหมาย เนื่องจากแนวบรรทัดฐานของศาลในเรื่องความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน มีความไม่ชัดเจนและไม่แน่นอน ดังนั้น อาจต้องมีการทบทวนอย่างรอบคอบเกี่ยวกับกฎหมายเรื่องความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนทั้งระบบ เพื่อให้เกิดมาตรฐานที่ชัดเจนและมั่นคงมากขึ้น และเพื่อป้องกันมิให้มีการอ้างเรื่องความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนขึ้นเพื่อลิดรอนสิทธิเสรีภาพของประชาชน

โครงสร้างองค์กรบังคับใช้กฎหมายตาม พ.ร.บ.ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์
โครงสร้างของ พ.ร.บ.ฉบับนี้ ได้วางให้เจ้าหน้าที่กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศเป็นผู้ตรวจตราและบังคับใช้กฎหมายในกรณีที่เป็นเรื่องร้ายแรง ต้องยื่นเรื่องขอความเห็นชอบจากรัฐมนตรีกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศร้องให้ศาลมีคำสั่งระงับการเผยแพร่ข้อมูลหรือเว็บไซต์ จะเห็นได้ว่า เป็นการใช้อำนาจของฝ่ายปกครองและฝ่ายตุลาการ โดยปราศจากการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน ทั้งยังปิดโอกาสของผู้มีส่วนได้เสียไม่ให้เข้าร่วมในการตัดสินใจ ด้วยเหตุนี้ อาจเสนอให้มีการปรับปรุง พ.ร.บ.ดังกล่าว โดยการออกแบบให้มีคณะกรรมการพิเศษที่ประกอบไปด้วยประชาชนหลากหลายกลุ่ม องค์กรพัฒนาเอกชน (NGOs) ฝ่ายวิชาการ ฝ่ายผู้ประกอบการสื่อ เข้ามาร่วมทำหน้าที่ตรวจตราด้วย

กฎหมายขัดหรือแย้งกับรัฐธรรมนูญ
สิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นและการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารตามรัฐธรรมนูญไทยนั้น อาจต้องใช้สิทธิตามที่กฎหมายบัญญัติ ในทางปฏิบัติพบว่า ประเทศไทยยังมีกฎหมายลำดับรองซึ่งมีบทบัญญัติขัดหรือแย้งกับรัฐธรรมนูญอยู่หลายฉบับ อาทิ กฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ กฎหมายหมิ่นประมาท. นักการเมืองหรือผู้มีอำนาจมักใช้กฎหมายเหล่านี้เป็นเครื่องมือในการกล่าวหาฝ่ายตรงข้ามทุกยุคทุกสมัย ดังนั้น หากมีการยกเลิกหรือปรับปรุงกฎหมายเหล่านี้ให้สอดคล้องกับหลักประกันสิทธิเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญ ก็จะเป็นการลดปัญหาการใช้กฎหมายหมิ่นฯ เพื่อลิดรอนสิทธิเสรีภาพได้มาก

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

อ้างอิงข้อมูล

- หนังสือ กฎหมายใหม่ เรื่อง พ.ร.บ. ว่าด้วยความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ ปีที่ 5 ฉบับที่ 85
กรกฎาคม 2550
- สยามธุรกิจ [ ฉบับที่ 810 ประจำวันที่ 14-7-2007 ถึง 17-7-2007]
- http://midnightuniv.org
- http://dusithost.dusit.ac.th/
- http://www.geocities.com/useng_9/33.htm
- http://board.dserver.org/
- http://gotoknow.org/blog/tutorial/3
- http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=yingkidkid

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++

บทความวิชาการนี้ สามารถ download ได้ในรูป word

++++++++++++++++++++++++++++++++++++

สารบัญข้อมูล : ส่งมาจากองค์กรต่างๆ

สารานุกรมลัทธิหลังสมัยใหม่และความรู้เกี่ยวเนื่อง

webboard(1) I webboard(2)

e-mail : ~~midnightuniv(at)gmail.com~~

หากประสบปัญหาการส่ง e-mail ถึงมหาวิทยาลัยเที่ยงคืนจากเดิม
[email protected]

ให้ส่งไปที่ใหม่คือ
~~midnight2545(at)yahoo.com~~
มหาวิทยาลัยเที่ยงคืนจะได้รับจดหมายเหมือนเดิม

มหาวิทยาลัยเที่ยงคืนกำลังจัดทำบทความที่เผยแพร่บนเว็บไซต์ทั้งหมด กว่า 1650 เรื่อง หนากว่า 33000 หน้า
ในรูปของ CD-ROM เพื่อบริการให้กับสมาชิกและผู้สนใจทุกท่านในราคา 150 บาท(รวมค่าส่ง)
(เริ่มปรับราคาตั้งแต่วันที่ 1 กันยายน 2548)
เพื่อสะดวกสำหรับสมาชิกในการค้นคว้า
สนใจสั่งซื้อได้ที่ ~~midnightuniv(at)gmail.com~~ หรือ
~~midnight2545(at)yahoo.com~~

สมเกียรติ ตั้งนโม และคณาจารย์มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน
(บรรณาธิการเว็บไซค์ มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน)
หากสมาชิก ผู้สนใจ และองค์กรใด ประสงค์จะสนับสนุนการเผยแพร่ความรู้เพื่อเป็นวิทยาทานแก่ชุมชน
และสังคมไทยสามารถให้การสนับสนุนได้ที่บัญชีเงินฝากออมทรัพย์ ในนาม สมเกียรติ ตั้งนโม
หมายเลขบัญชี ~~xxx-x-xxxxx-x~~ ธนาคารกรุงไทยฯ สำนักงานถนนสุเทพ อ.เมือง จ.เชียงใหม่
หรือติดต่อมาที่ ~~midnightuniv(at)yahoo.com~~ หรือ ~~midnight2545(at)yahoo.com~~